Nobel z ekonomii dla Amartya Sena
Badania nad zrozumieniem ekonomicznych mechanizmów ubóstwa i klęski głodu zostały najwyżej ocenione przez Królewską Szwedzką Akademię Nauk, która ich autorowi - hinduskiemu uczonemu Amartya Kumar Senowi - przyznała tegoroczną Nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii.
- Po raz pierwszy od wielu lat członkowie akademii zwrócili uwagę na długo niedocenianą dziedzinę badań ekonomicznych - zauważa prof. Jan Mujżel, kierujący Radą Strategii Społeczno-Gospodarczej w Urzędzie Rady Ministrów. - Dotychczas nagradzano głównie ludzi zajmujących się zagadnieniami efektywności gospodarczej czy finansowej. Teraz uhonorowano człowieka, który od lat zajmował się procesami zachodzącymi na styku gospodarki i myśli społecznej.
Sześdziesięciopięcioletni Amartya Sen jest wykładowcą filozofii i ekonomii w prestiżowym Trinity College w Cambridge, wcześniej wykładał na Uniwersytecie Harvarda. Całe swoje życie poświęcił jednak badaniom problemów takich krajów, jak Indie, Bangladesz i Etiopia, zajmując się ekonomią dobrobytu, której podstawowym zagadnieniem jest określenie poziomu życia ludności. W swojej najgłośniejszej pracy z 1981 r. "Ubóstwo i głód: esej o nadaniu i odebraniu praw" Sen udowodnił, że klęski głodu na świecie nie zawsze występują tam, gdzie brakuje żywności. Wielokrotnie dochodziło do nich w krajach, w których jej nie brakowało, lecz nie mogli sobie na nią pozwolić najbiedniejsi, bo była zbyt droga.
Amartya Sen jest również współtwórcą alternatywnych wskaźników stopy życiowej społeczeństw. Organizacja Narodów Zjednoczonych wykorzystuje je dziś przy opracowywaniu rankingów państw pod względem dobrobytu i ubóstwa. Tradycyjne badania opierane były przede wszystkim na wielkościach określających produkt krajowy brutto poszczególnych krajów przypadający na mieszkańca. Sen do tego podstawowego wskaźnika dodał dwa nowe - długość życia ludności i związany z tym stan zdrowia społeczeństwa oraz poziom jego edukacji i postęp w rozwoju.
- Nagroda Nobla dla Sena może przyspieszyć prowadzone dotychczas badania nad społecznymi skutkami zjawisk ekonomicznych - mówi prof. Mujżel. Uważa on, że w Polsce nadal nie przeprowadzono dokładnych analiz dotyczących zróżnicowania warunków życia. Zdaniem prof. Cezarego Józefiaka z Centrum im. Adama Smitha, badania Sena, który eksponuje problemy związane z wartościowaniem społecznym i obszarami niedorozwoju gospodarczego, na pewno są w świecie bardzo ważne. - Nie dotyczą jednak Polski - uważa Józefiak. W polskiej ekonomii - jak twierdzi - jest większe zapotrzebowanie na badania nad rozwojem rynków finansowych.
- Po raz pierwszy od wielu lat członkowie akademii zwrócili uwagę na długo niedocenianą dziedzinę badań ekonomicznych - zauważa prof. Jan Mujżel, kierujący Radą Strategii Społeczno-Gospodarczej w Urzędzie Rady Ministrów. - Dotychczas nagradzano głównie ludzi zajmujących się zagadnieniami efektywności gospodarczej czy finansowej. Teraz uhonorowano człowieka, który od lat zajmował się procesami zachodzącymi na styku gospodarki i myśli społecznej.
Sześdziesięciopięcioletni Amartya Sen jest wykładowcą filozofii i ekonomii w prestiżowym Trinity College w Cambridge, wcześniej wykładał na Uniwersytecie Harvarda. Całe swoje życie poświęcił jednak badaniom problemów takich krajów, jak Indie, Bangladesz i Etiopia, zajmując się ekonomią dobrobytu, której podstawowym zagadnieniem jest określenie poziomu życia ludności. W swojej najgłośniejszej pracy z 1981 r. "Ubóstwo i głód: esej o nadaniu i odebraniu praw" Sen udowodnił, że klęski głodu na świecie nie zawsze występują tam, gdzie brakuje żywności. Wielokrotnie dochodziło do nich w krajach, w których jej nie brakowało, lecz nie mogli sobie na nią pozwolić najbiedniejsi, bo była zbyt droga.
Amartya Sen jest również współtwórcą alternatywnych wskaźników stopy życiowej społeczeństw. Organizacja Narodów Zjednoczonych wykorzystuje je dziś przy opracowywaniu rankingów państw pod względem dobrobytu i ubóstwa. Tradycyjne badania opierane były przede wszystkim na wielkościach określających produkt krajowy brutto poszczególnych krajów przypadający na mieszkańca. Sen do tego podstawowego wskaźnika dodał dwa nowe - długość życia ludności i związany z tym stan zdrowia społeczeństwa oraz poziom jego edukacji i postęp w rozwoju.
- Nagroda Nobla dla Sena może przyspieszyć prowadzone dotychczas badania nad społecznymi skutkami zjawisk ekonomicznych - mówi prof. Mujżel. Uważa on, że w Polsce nadal nie przeprowadzono dokładnych analiz dotyczących zróżnicowania warunków życia. Zdaniem prof. Cezarego Józefiaka z Centrum im. Adama Smitha, badania Sena, który eksponuje problemy związane z wartościowaniem społecznym i obszarami niedorozwoju gospodarczego, na pewno są w świecie bardzo ważne. - Nie dotyczą jednak Polski - uważa Józefiak. W polskiej ekonomii - jak twierdzi - jest większe zapotrzebowanie na badania nad rozwojem rynków finansowych.
Więcej możesz przeczytać w 43/1998 wydaniu tygodnika Wprost .
Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.