Abstrakcyjne państwo

Teraz jest już oczywiste, dlaczego tak wiele partii wiąże się ze związkami zawodowymi. Bo związki zapewniają związek ze znaczną częścią społeczeństwa, która wiąże swe nadzieje z uzwiązkowionym państwem. Połowa Polaków oczekuje, że państwo zajmie się wykupywaniem zagrożonych prywatnych firm, ponad połowa nie chce prywatyzacji PKP czy Poczty Polskiej.
Dziesięć lat po upadku PRL połowa obywateli nadal spogląda na państwo jak na byt abstrakcyjny. W ich przekonaniu pieniądze państwa nie są pieniędzmi wyciąganymi z kieszeni obywateli, lecz po prostu pieniędzmi władzy. Dlatego państwo przyjazne to państwo socjalistyczne - utrzymujące przedsiębiorstwa, zarówno prywatne, jak i lepsze, czyli państwowe. Jeśli państwo firm utrzymywać nie chce, to staje się obce, a nawet wrogie. Postrzeganie państwa jako samoistnego bytu będzie pokutować dopóty, dopóki nie podniesie się poziom wykształcenia, a raczej wiedzy - co nie jest tożsame. Przecież o "państwie opiekuńczym" ciepło myśli również wielu naukowców. Nie tęsknią oni do wprowadzenia autentycznej konkurencji między uczelniami, gdyż szlaki do ministerialnych dotacji są przetarte, a konkurencja na rynku absolwentów wymusiłaby rywalizację o studentów. Część naukowców tymczasem żyje wyłącznie z żonglowania pustosłowiem. Trudno więc mieć pretensje do związkowców z Żerania, którym wpadł do głowy pomysł renacjonalizacji ich zakładu. Optymistyczne jest to, iż szybko wycofali ten postulat. Bo chociaż połowa Polaków uznaje państwo za byt abstrakcyjny, to już jedna trzecia zdaje sobie sprawę, że im więcej państwa w gospodarce, tym mniej pieniędzy w portfelach obywateli.