Solidarność jajników

 

W innych wypadkach sądy orzekają tak, jakby dziecko było wynikiem dzieworództwa.

Mirosław Markowski należy do tych trzech procent mężczyzn, którym się udało. Po rozwodzie dzieci zostały z nim, zresztą na ich wyraźne życzenie. Założył firmę usługową i pracuje w domu. Żona jest urzędniczką, wracała wieczorami. - Wszystkie obowiązki wypełniałem sam - opowiada. - Potem się zbuntowałem. Po kłótniach żona wywoziła dzieci. Kiedyś schowałem kluczyki od samochodu. Przyszła z policją. Byłem po dwóch piwach, więc wzięli mnie do izby wytrzeźwień. Kiedy wróciłem następnego dnia, w mieszkaniu nie było mebli. Żona się wyprowadziła. Uzgodniliśmy, że dzieci będę odbierał ze szkoły trzy razy w tygodniu. Pewnego dnia zniknęły. Teściowa wzięła je na wieś. Były tam kilka miesięcy i nie chodziły do szkoły. W sądzie powiedziały, że chcą być ze mną.

Wyspa mężczyzn
Ci, którym nie udało się uzyskać prawa do opieki nad dziećmi, szukają pomocy w Stowarzyszeniu Obrony Praw Ojca (SOPO). Jego skuteczność jest jednak niewielka. - Przez ostatnie trzy lata tylko jeden z nas wygrał sprawę - mówi Leszek Gazy z warszawskiego oddziału. Ludzie na spotkaniach w stowarzyszeniu przypominają załogę tonącego okrętu - grupa desperatów woła o pomoc, która nie nadchodzi. Na biurka rzecznika praw obywatelskich, ministra sprawiedliwości, urzędników Krajowej Rady Sądowniczej, Zrzeszenia Prawników Polskich i Kancelarii Prezydenta trafiają liczne petycje ojców. Stołeczny oddział SOPO wystąpił do pełnomocnika rządu ds. rodziny z apelem o to, by sądownictwo zaprzestało działań, w których wyniku co roku przybywa 30 tys. "półsierot", bo dzieci rozdziela się z ojcami. SOPO zwróciło się też do rzecznika interesu publicznego o interwencję, twierdząc, że większość dzieci izolowanych od ojców schodzi na złą drogę, "co jest sprzeczne z interesem publicznym".

Równi i równiejsze
W polskim orzecznictwie rodzinnym - zdaniem Krzysztofa Łapaja, szefa SOPO - przyjęło się bezpodstawne mniemanie, że kobieta z natury lepiej sprawuje opiekę rodzicielską. Kiedy matka porywa dziecko, narusza prawo i nadużywa swojej władzy, sąd karci ją najwyżej upomnieniem i... pozbawia praw rodzicielskich jej męża. Ojcowie z SOPO mają jednakowe doświadczenia: mężczyzna w sądzie rodzinnym jest z góry skazany na przegraną. Nie ma żadnych szans. Instytucje te są zdominowane przez sędziów płci żeńskiej, często pracują w nich kobiety niezamężne lub bezdzietne, wrogie wobec panów. Dlatego wydają stronnicze - zdaniem ojców - wyroki. Między kobietą sędzią a powódką, powiadają w SOPO, nawiązuje się "solidarność jajników".
Z argumentami stowarzyszenia nie zgadza się sędzia Irena Kudiura, rzecznik Sądu Okręgowego w Warszawie: - To nie uzasadnione zarzuty. Sędzia musi być obiektywny i płeć nie ma tu nic do rzeczy. Mężczyźni rzadko występują o to, by dziecko mieszkało z nimi. Trudno udowodnić, że to nie kobieta, ale jej partner powinien się opiekować synem czy córką.
Ojcowie najczęściej nie wiedzą, że podczas sprawy rozwodowej mogą się domagać ustalenia terminów kontaktów z dzieckiem. Nie zastrzegają, według jakich zasad chcą się z nim widywać. Często nie mają nawet adwokata. Sąd nie informuje ich, że mogą się domagać przyznania go z urzędu.
W Stanach Zjednoczonych ojcowie tworzą bardzo skuteczne lobby: doprowadzili do zrównania pozycji obojga rodziców w sądach. Obecnie w USA ponad 50 proc. spraw o powierzenie opieki nad dzieckiem wygrywają mężczyźni. W Wielkiej Brytanii od 27 lat prężnie działa organizacja Families Need Fathers (Rodziny Potrzebują Ojców), która doprowadziła do wielu zmian w prawie rodzinnym i praktyce sądowej. Z jej prezesem spotyka się na początku swego urzędowania każdy premier. - W Polsce i za granicą walka o dziecko wygląda podobnie. Zagraniczne stowarzyszenia mają jednak więcej pieniędzy, wydają gazety i publikacje, korzystają z pomocy wybitnych prawników - mówi Henryk Zieliński, członek SOPO i sympatyk Families Need Fathers. Brytyjskie sądy rodzinne godzą się na obecność obserwatorów FNF podczas rozprawy. Pozwala to ojcom uniknąć na sali sądowej przykrych niespodzianek. W Polsce, jeśli kobieta oskarża mężczyznę o znęcanie się nad nią, sąd najczęściej bezkrytycznie w to wierzy. Jeśli natomiast mężczyzna zezna, że został pobity przez drabów nasłanych przez kochanka żony, to często traktuje się to jak historię wyssaną z palca.

Sądowe automaty
W rezultacie w naszym kraju samotnie wychowuje dzieci prawie milion matek i tylko kilkadziesiąt tysięcy ojców. - Nasze sądy działają schematycznie. Przyjmują, że dziecko musi zostać przy matce i koniec. Tymczasem to mężczyzna ma przeważnie lepszą pozycję zawodową i sytuację materialną. Samotni ojcowie potrafią zapewnić dzieciom znacznie wyższy standard życia niż matki. Czy sąd nie powinien brać tych argumentów pod uwagę? - zastanawia się prof. Maria Jarosz, socjolog z PAN.
Profesor Jarosz opiera swoje opinie na kilkuletnich badaniach nad dziećmi z rozbitych rodzin. Okazało się, że dzieci wychowywane przez ojców są bardziej samodzielne, osiągają lepsze wyniki w szkole, a w dorosłym życiu skuteczniej realizują swoje cele. Matki zaś wykazują tendencje do nadopiekuńczości i izolowania dziecka. - Samotni ojcowie na ogół nie próbują udowadniać, że w pojedynkę lepiej wychowają dziecko, co często zdarza się kobietom. Dlatego nie rozpieszczają swoich pociech, uczą je samodzielności i odpowiedzialności - konkluduje prof. Jarosz.
Trzy miesiące temu przed budynkiem Sądu Najwyższego odbył się protest członków Stowarzyszenia Obrony Praw Ojca. Domagali się równouprawnienia, natychmiastowych zmian w orzecznictwie sądów rodzinnych oraz kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Apel skierowali do prezydenta, Senatu oraz "innych instytucji i osób dobrej woli". Odzewu nie było. Ojcom, których stać na drogich adwokatów, pozostaje wiara w siłę pieniądza. Pozostali walczą z wiatrakami.