Prezydent Lech Kaczyński w liście skierowanym do uczestników uroczystości napisał, iż Radzymin w 1920 r. był "kluczowym miejscem na przedpolach Warszawy". "Bohaterstwo i poświęcenie żołnierza polskiego tutaj zatrzymało pochód armii bolszewickiej. Sierpniowe dni 1920 r. były czasem wielkiej narodowej próby, z której Polacy wyszli zwycięsko" - napisał prezydent.
Prezydent przypomniał, że prawdziwymi twórcami zwycięstwa pod Radzyminem byli polscy żołnierze. "Nie ma większej chwały niż to, że w godzinie próby odpowiedziało się na wezwanie Ojczyzny" - napisał L. Kaczyński.
Jak powiedział w homilii biskup polowy WP Tadeusz Płoski, w 1920 roku Polacy doświadczyli "osobistego wkroczenia Matki Boskiej w polskie dzieje". "Jak paciorki różańca przepływają przed naszymi oczami zdarzenia, w których tradycja polska dostrzega ślady twórczej obecności Maryi" - mówił biskup.
Po mszy św. krótkie przemówienia wygłosili marszałek Sejmu Bronisław Komorowski, wicepremier Waldemar Pawlak i minister obrony Bogdan Klich.
Marszałek zaznaczył, że w życiu każdego narodu są szczególne chwile, w których okazuje się, że "marzenia pokoleń mogą być zrealizowane". Dodał, że tak było w roku 1989, ale również w 1920. Z kolei Pawlak zwrócił uwagę, że 15 sierpnia to "dzień szacunku dla polskich żołnierzy, którzy walczą o bezpieczeństwo naszego kraju, ale również obywateli innych państw na całym świecie". Klich zaznaczył, że Radzymin jest "dla Polski i całej Europy symbolem zmagań o wolność i niepodległość".
Odbył się także apel poległych. Kompania reprezentacyjna oddała salwy honorowe. Na mogiłach cmentarza, na którym spoczywa ponad 1000 uczestników Bitwy Warszawskiej złożono wieńce.
W ubiegłych latach w uroczystościach w Radzyminie brał udział jeden z ostatnich żyjących weteranów walk z tego okresu kapitan Stanisław Wycech. Jednak, jak przypomniano dzisiaj podczas uroczystości kapitan Wycech zmarł tym w tym roku. Miał 106 lat.
Bitwa Warszawska rozpoczęła się 13 sierpnia 1920 walką o przedpole stolicy, m.in. właśnie o Radzymin, który kilkanaście razy przechodził z rąk do rąk. Ostatecznie polscy żołnierze, za cenę wielkich strat, utrzymali Radzymin i inne miejscowości.
Faza obronna bitwy warszawskiej trwała do 16 sierpnia, kiedy to, dzięki działaniom marszałka Piłsudskiego, nastąpił przełom. Dowodzona przez niego tzw. grupa manewrowa, w skład której wchodziło pięć dywizji piechoty i brygada kawalerii, przełamała obronę bolszewicką w rejonie Kocka i Cycowa, a następnie zaatakowała tyły wojsk bolszewickich nacierających na Warszawę. Tuchaczewski musiał wycofać się nad Niemen. Ostateczną klęskę bolszewicy ponieśli pod Osowcem, Białymstokiem i Kolnem.
Bitwa warszawska została uznana za 18. przełomową bitwę w historii świata. Zdecydowała o zachowaniu niepodległości przez Polskę i zatrzymaniu rozprzestrzenienia się rewolucji bolszewickiej na Europę Zachodnią.
pap, keb