Początki polskiej floty wojennej sięgają połowy XV wieku i polsko- krzyżackiej wojny trzynastoletniej, podczas której polska flota kaperska z sukcesami walczyła z okrętami Zakonu. Pierwszym oficjalnym organem władzy związanym z morskimi siłami zbrojnymi była zaś powołana w roku 1568 Komisja Morska, którą utworzono po ogłoszonym w 1561 roku manifeście króla Zygmunta Augusta o zaciągu do floty kaperskiej.
Rozwój polskiej floty wojennej załamał się wraz z rozpadem Rzeczypospolitej po rozbiorach.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości po I wojnie światowej temat utworzenia marynarki wojennej powrócił. 28 listopada 1918 roku Naczelnik Państwa Józef Piłsudski powołał do życia Marynarkę Polską. Jej pierwsze jednostki powstały w Modlinie. W skład Flotylli Rzecznej, Oddziału Zapasowego Marynarzy i Batalionu Morskiego weszli marynarze z byłych flot zaborczych. To właśnie marynarze z Batalionu Morskiego wspólnie z gen. Józefem Hallerem dokonali 10 lutego 1920 roku symbolicznych zaślubin Polski z Bałtykiem.
W myśl Traktatu Wersalskiego, kończącego I wojnę, Polska otrzymała 70 kilometrów wybrzeża Bałtyku z leżącymi na jego terenie niewielkimi portami w Pucku i na Helu. I właśnie port pucki został bazą powstającej polskiej marynarki wojennej, tam także cumował pierwszy polski okręt wojenny ORP "Pomorzanin". Rozwój morskich sił zbrojnych został jednak nieco zahamowany przez wybuch wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku, w której m.in. wzięło udział 2,5 tys. marynarzy z Pułku Morskiego, Flotylli Wiślanej i Flotylli Pińskiej.
Po zakończeniu konfliktu, w połowie lat 20. zainaugurowano rozbudowę floty wojennej, zlecając budowę nowych statków w stoczniach Anglii, Francji i Holandii. Równocześnie z inicjatywy Kierownictwa Marynarki Wojennej zaczęła rozwijać się również infrastruktura lądowa. Powstały porty wojenne w Gdyni i na Helu. Marynarka wzbogaciła się o nowoczesne okręty wojenne - niszczyciele: "Wicher", "Burza", "Grom", "Błyskawica", stawiacz min ORP "Gryf" oraz okręty podwodne "Żbik", "Ryś", "Wilk", "Sęp" i "Orzeł". Działalność zainaugurował także pucki Morski Dywizjon Lotniczy.
Wybuch II wojny zastał Polską Marynarkę Wojenną w fazie rozbudowy, dlatego wobec ataku wielokrotnie silniejszego przeciwnika mogła ona jedynie prowadzić ograniczone działania. Obrona polskiego wybrzeża, kierowana przez dowódcę Floty kontradmirała Józefa Unruga, trwała do 2 października 1939 roku. Marynarze bronili mostów i przepraw na dolnej Wiśle, walczyli także w Samodzielnej Grupie Operacyjnej "Polesie", m.in. w bitwie pod Kockiem. Na szczęście przed wybuchem wojny trzy najnowocześniejsze polskie niszczyciele - "Błyskawica", "Burza" i "Grom" - zostały zacumowane w portach brytyjskich, tworząc podstawy Oddziału Polskiej Marynarki Wojennej.
W okresie całej II wojny polscy marynarze brali udział w najważniejszych operacjach morskich u boku aliantów. W sumie polskie jednostki przebyły ok. 1,2 mln mil morskich, eskortowały blisko 800 konwojów, brały udział w ponad 1,1 tys. patroli i operacji bojowych. Polska Marynarka Wojenna w Wielkiej Brytanii działała do 31 marca 1947 roku. Po jej rozwiązaniu większość marynarzy pozostała na emigracji.
Po zakończeniu II wojny polska Marynarka Wojenna na terenie kraju z siedzibą w Gdyni została utworzona 7 lipca 1945 roku. Początkowo do jej głównych zadań należało rozminowywanie polskiej części Bałtyku, usuwanie zniszczeń wojennych i patrolowanie granicy morskiej. Z czasem zaczęto odtwarzać system szkolenia personelu, do kraju powróciła część przedwojennej floty, budowano także nowe jednostki. Część z nich powstawała na bazie wyposażenia radzieckiego, jednak z czasem zaczął się rozwijać także polski przemysł stoczniowy.
Po roku 1989 i zmianie koncepcji obronnej Marynarka Wojenna zacieśniła współpracę z flotami państw Sojuszu Północnoatlantyckiego - NATO w ramach Partnerstwa dla Pokoju oraz na mocy międzynarodowych porozumień, biorąc udział m.in. w operacji "Pustynna Burza", w której uczestniczył okręt szpitalno- ewakuacyjny ORP "Wodnik" i okręt ratowniczy ORP "Piast".
W kolejnych latach następowała przebudowa i unowocześnianie floty oraz infrastruktury, dostosowywanie systemu szkolenia i procedur do wymogów NATO, wspólne manewry i wymiana doświadczeń.
Po przyjęciu Polski do NATO 12 marca 1999 roku polskie okręty, samoloty i śmigłowce lotnictwa morskiego ok. 300 razy uczestniczyły w międzynarodowych manewrach. W czerwcu 1999 roku Baza Morska w Gdyni po raz pierwszy organizowała ćwiczenia okrętów podwodnych NATO, zaś w listopadzie tego samego roku Marynarka pierwszy raz gościła podczas ćwiczeń okręty podwodne Sojuszu Północnoatlantyckiego.
Obecnie z siłami NATO współpracuje ponad 40 polskich jednostek. Okręty Marynarki Wojennej są stale obecne w elitarnych Siłach Odpowiedzi NATO i biorą udział w operacjach Sojuszu.
pap, keb