Chemiczny Nobel za metatezę (aktl.)

Chemiczny Nobel za metatezę (aktl.)

Dodano:   /  Zmieniono: 
Taniec odbijany dwóch cząsteczek chemicznych - w taki obrazowy sposób komisja noblowska określiła reakcję metatezy, nagrodzoną tegorocznym Noblem. Reakcja ta polega na wzajemnej wymianie grup atomów między dwiema cząsteczkami.
Wyróżniono trójkę uczonych, która po równo podzieli się nagrodą 10 mln koron szwedzkich (około 1 mln euro).

75-letni Francuz Yves Chauvin z Institut Francais du Petrole przedstawił wyniki swoich badań w 1971 r. 63-letni Robert H. Grubbs z California Institute of Technology i 60-letni Richard R. Schrock z Massachusetts Institute of Technology dokonali swoich odkryć na początku lat 90.

"Tegoroczni laureaci Nagrody Nobla z chemii sprawili, że metateza stała się jedną z najważniejszych reakcji chemii organicznej. Dało to fantastyczne możliwości wytwarzania wielu nowych cząsteczek, na  przykład leków. Wkrótce jedynie wyobraźnia nałoży nam ograniczenia w wymyślaniu tego, jakie cząsteczki możemy budować" - uzasadniła swój środowy werdykt komisja noblowska.

Obecnie metateza jest powszechnie używana w przemyśle chemicznym, głównie przy syntezie leków i tworzyw sztucznych. Reakcja ta  pozwoliła uzyskiwać żądane produkty na mniejszej liczbie etapów, oszczędniej wykorzystywać surowce i zmniejszyć ilość odpadów.

Dzięki badaniom tegorocznych noblistów można przeprowadzać reakcje chemiczne w niższych temperaturach i przy mniejszym ciśnieniu w porównaniu z innymi metodami, co zmniejsza ich koszty i zagrożenie awarią. Nie trzeba używać trujących rozpuszczalników, a i odpady są mniej szkodliwe. Synteza organiczna stała się bardziej ekologiczna, "zielona". To dobry przykład wpływu badań podstawowych na społeczeństwo i środowisko.

Jak poinformował w środę PAP przewodniczący Komitetu Chemii PAN, prof. Bogdan Marciniec, Robert H. Grubbs i Richard R. Schrock odwiedzili niedawno Polskę.

Grubbs i Schrock gościli w sierpniu w Poznaniu na 16. światowym sympozjum chemicznym nt. metatezy olefin ("The 16th International Symposium on Olefin Metathesis and Related Chemistry", 7-12 sierpnia), zorganizowanym przez Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Komitet Chemii PAN.

ss, pap