"Wielka Brytania i ZSRR nie mogły ocalić powstania"
Według Prentice, z odtajnionych po upadku Związku Radzieckiego dokumentów wynika, że "Armia Czerwona początkowo robiła wszystko, co możliwe, by pomóc Powstaniu, ale potem wycofała się z tego, głównie dlatego, że wymagałoby to od niej reorientacji działań wojskowych i wyhamowania głównej ofensywy przeciw siłom niemieckim".
"Prawdą jest, że Stalin nie był zainteresowany tym, by antykomunistyczni powstańcy opanowali Warszawę i odmówił amerykańskim oraz brytyjskim samolotom korzystania z radzieckich baz dla zrzutów zaopatrzenia. Ale radzieccy generałowie mogli niewiele zrobić, nawet gdyby chcieli. Zachodni brzeg Wisły w Warszawie wznosi się wysoko, co dawało nazistom jeszcze jeden atut wobec nacierających, poza i tak już posiadaną przewagą wojskową" - czytamy w "Guardianie".
Dla uzasadnienia swego stanowiska Prentice powołuje się na Williama Mackenziego, autora oficjalnej historii brytyjskiego Kierownictwa Operacji Specjalnych (SOE). Według niego, gen. Tadeusz Bór-Komorowski podjął decyzję o Powstaniu, choć zbliżające się do stolicy oddziały radzieckie "nie były czołówką, lecz skrajną lewą flanką rozległego zwrotu, niebezpiecznie wystawionego na kontratak i brak było strategicznego uzasadnienia dla natychmiastowego rosyjskiego natarcia na Warszawę".
Autorka artykułu w "Guardianie" nie zgadza się też z opinią, iż zachodni alianci niczego nie zrobili, by przyjść powstańcom z pomocą. Podkreśla, że dokonywano zrzutów lotniczych, ale duże straty podważały sens kontynuowania tego rodzaju operacji.
"W nocy z 13-14 sierpnia dwa dywizjony liberatorów wykonały 54 loty do Warszawy z Włoch, dokonując 23 udanych zrzutów, ale kosztem 11 samolotów zestrzelonych i 11 uszkodzonych przez artylerię przeciwlotniczą" - pisze Prentice. Za historykiem Martinem Gilbertem informuje również, że spośród 13 brytyjskich bombowców, które 4 sierpnia wystartowały z włoskiej Foggii do Polski, pięć nie powróciło, a tylko dwa dotarły do Warszawy, zrzucając 24 zasobniki z amunicją. 12 z nich dostało się w ręce powstańców, zaś 12 spadło na kontrolowane przez Niemców części miasta.
"Lotnicy zginęli, próbując pomóc polskim powstańcom. Może ktoś powinien się teraz zastanowić, czy nie wyrazić ubolewania ich potomkom - nie tylko za śmierć, ale i za to, że w tym tygodniu (tzn. w trakcie rocznicowych obchodów) ich ofiara była faktycznie wykreślona z historii" - kończy Prentice w "Guardianie".
W sobotnim wywiadzie dla radia BBC premier Marek Belka powiedział, że polska opinia publiczna powitałaby z zadowoleniem przyznanie przez Brytyjczyków, iż mogli zrobić więcej dla dopomożenia Powstaniu. Według Belki, przyznanie takie mogłoby stanowić preludium do przeprosin.
ss, pap