Szum liści i ptasie trele, tajemnicze lasy i kwitnące łąki skutecznie pozwalają zapomnieć o codzienności i zgiełku. Oto krótki przewodnik przygotowany wspólnie z Wydawnictwem Bezdroża po 10 dzikich krainach i nietypowych miejscach na mapie Polski, które możemy zwiedzić na wiele sposobów: pieszo, rowerowo, kajakowo... Nie są to miejsca popularne turystycznie, za to ciekawe pod względem historycznym i wartościowe przyrodniczo, które z pewnością warto poznać bliżej.
1. Kotlina Sanocka
Sanok, uważany za bramę do Bieszczadów i kojarzony przede wszystkim z malarzem Zdzisławem Beksińskim, znany jest również z jednego z najstarszych skansenów w Polsce, który odtwarza bogatą przeszłość tego wielokulturowego i wieloreligijnego regionu. Na zwiedzających Muzeum Budownictwa Ludowego czekają zagrody i budynki gospodarcze, kuźnia, młyn, karczma, tartak, świątynie, a nawet drewniany dwór z wyposażeniem. Będąc w okolicy, warto również pokonać niebieski szlak spacerowy o długości 70 km. Prowadzi on do najcenniejszych świątyń tej części Podkarpacia i zapewnia wspaniałe widoki na malowniczą Dolinę Sanu. [1]
2. Park Krajobrazowy Doliny Baryczy
Na podmokłych terenach w okolicy Ostrowa Wielkopolskiego początek bierze rzeka Barycz, która po 136 km uchodzi do Odry. Wzdłuż całego jej biegu w 1996 r. utworzono piękny Park Krajobrazowy Doliny Baryczy, który obejmuje trzy rodzaje siedlisk: stawy rybne, podmokłe łąki oraz lasy. To właśnie tutaj, w okolicach Milicza i Żmigrodu (województwo dolnośląskie), ulokowała się bajkowa kraina Stawów Milickich, wypełniona aż 285 stawami, które zajmują powierzchnię 77 km2! Ten wyjątkowy zespół wodny został założony w XIII w. przez cystersów. Dziś Stawy Milickie to największy w Europie kompleks, w którym hoduje się karpia. Jest to też idealne miejsce na wyciszenie na łonie przyrody, długi spacer, a także przejażdżkę rowerową. Będąc w okolicy, zajrzyjcie koniecznie do miejscowości Moja Wola, gdzie w gęstym lesie kryje się unikatowy XIX-wieczny pałac niemal w całości pokryty... korą z dębu korkowego sprowadzoną z Portugalii!
3. „Mała Holandia”
Właściwie Wielka Nieszawka, gdzie w XVI w. osiedlili się uchodźcy religijni z Holandii, zwani przez okolicznych mieszkańców „Olędrami”. To im miejscowość pod Toruniem zawdzięcza system melioracyjny złożony z kanałów, tam, mostów, a nawet wiatraków napędzających maszyny odwadniające oraz domy podcieniowe. W Olenderskim Parku Etnograficznym możemy poznać życie i dawne zwyczaje tych wyznawców odłamu protestantyzmu zwanych również menonitami. Będąc w okolicy z żądnymi przygód dziećmi, warto zajrzeć na chwilę do Domu Legend Toruńskich, gdzie czeka je moc atrakcji. [2]
4. Podlaski Szlak Bociani
Podlasie to jedno z największych skupisk bociana białego w Polsce. Nic więc dziwnego, że powstał Szlak Bociani, który zaczyna się w Białowieży, a kończy się już w województwie warmińsko-mazurskim w Stańczykach. Po drodze miniemy niezwykle cenne przyrodniczo obszary, w tym aż cztery parki narodowe: Białowieski, Narwiański, Biebrzański oraz Wigierski, a także zobaczymy miejsca bardzo ciekawe z kulturowego punktu widzenia, jak choćby Krainę Otwartych Okiennic z wioskami o zabudowie drewnianej jak np. miejscowość Narew. Ważnym punktem szlaku jest również Pentowo zwane... Europejską Wioską Bociana!
5. Centralny Szlak Roztocza
Roztocze ma wiele atutów, dzięki którym potrafi w sobie rozkochać! Dziewicza przyroda, łagodne wzniesienia pokryte wąskimi wstążkami pól, gęste lasy, urocze miasteczka, drewniane świątynie, czasem opuszczone miejscowości i prawdziwe bezludzia… Od Kraśnika po Hrebenne wiedzie wyjątkowo ciekawy i malowniczy szlak rowerowy. Na nim zaś czeka wiele niespodzianek – architektonicznych, przyrodniczych, a także kulinarnych. Podążając tym szlakiem zobaczymy m.in. takie miejscowości jak Szczebrzeszyn (w którym wita nas „chrząszcz brzmiący w trzcinie”) i Zwierzyniec słynący z pięknych okolicznych lasów.
6. Tratwą po Biebrzy
Malowniczo wijąca się rzeka na tle dziewiczej przyrody, bagna i torfowiska, mnóstwo rozmaitych gatunków zwierząt – to wszystko walory Biebrzy, którą można pokonać... na drewnianej tratwie! Biebrza, jedna z najdzikszych polskich rzek, ma swoje źródła na południe od Nowego Dworu, a uchodzi do Narwi, ok. 3 km od Wizny. W jej dolinie znajdują się największe w Polsce tereny bagienne. Są to Bagna Biebrzańskie, rozciągające się na długości ok. 100 km. Stanowią one niezwykle cenną ostoję i lęgowisko dla wielu gatunków ptaków (nawet 250), ale także łosi, bobrów, wyder, piżmaków, borsuków, itp. Początek szlaku zależy od naszych ustaleń z organizatorem spływu. Wodowanie i odbiór tratew jest możliwy tylko w specjalnie do tego przeznaczonych punktach. Tratwy mają szerokość ok. 3 m, a długość 6 m. Na każdej stoi domek pozwalający na nocleg dla 4–6 osób. W czasie kilkudniowego spływu, dzięki butli z gazem, możemy samodzielnie przygotowywać posiłki. Poza tym pozostaje nam cieszenie się widokami, opalanie, obserwowanie roślin i zwierząt, kąpiele w wodzie czy łowienie ryb. [3]
7. Ścieżka z Międzyzdrojów do Świętouścia
Myśleliście, że nad Bałtykiem już nie ma dzikich miejsc? Magdalena Dziadosz, autorka przewodnika „Dzika Polska. Tam, gdzie wciąż króluje natura”, przekonuje, że jest ich naprawdę sporo! Jednym z nich jest ścieżka z Międzyzdrojów do Świętouścia wiodąca przez porośnięty pachnącymi sosnami najwyższy w Polsce klif, mija jezioro Gardno a następnie prowadzi z powrotem do Międzyzdrojów przez plażę, na której możemy napotkać pozostałość po ostatnim zlodowaceniu – Głazy Piastowskie.
8. Park romantyczny w Arkadii
Arkadia, często odwiedzana wspólnie z pałacem w Nieborowie w województwie łódzkim, to połączenie natury i kultury – perfekcyjnie zaplanowany dziki ogród romantyczny, w którym sztuka wykreowana przez człowieka łączy się z arcydziełami stworzonymi przez naturę. Ogród jest duży, ma ponad 14 ha; pokonanie wszystkich alejek to przyjemność na co najmniej dwie godziny. Spacer po Arkadii jest prawdziwą ucztą dla oczu, a każda pora roku przynosi innego typu zachwyt. Będąc w okolicy, warto również odwiedzić pałac w Nieborowie i Żelazową Wolę, gdzie urodził się Fryderyk Chopin, a także Kampinoski Park Narodowy.
9. Rezerwat Skamieniałe Miasto
Pogórze Ciężkowickie ma do zaoferowania wiele tajemniczych i mało popularnych wśród turystów miejsc. Należy do nich m.in. Rezerwat Skamieniałe Miasto. Bajeczne formacje skalne w Ciężkowicach są owiane intrygującymi legendami i opowieściami. Według legendy w miejscu tym stało miasto, które wraz z mieszkańcami skamieniało w ramach kary za niegodziwe życie, jakie wiedli ludzie. Naukowcy z kolei tłumaczą, że formacje skalne powstały na skutek osadzania się materiału na dnie Oceanu Tetydy, który znajdował się tu przed milionami lat. A jeśli już będziemy w okolicy, warto wybrać się na Wieżę w Bruśniku, z której rozpościerają się rozległe widoki na pogórza i Beskidy. [4]
10. Rezerwat Tysiąclecia na Cergowej Górze
Na koniec mamy propozycję wycieczki po terenie leżącym w Beskidzie Niskim, który w porównaniu z innymi polskimi Beskidami jest wciąż stosunkowo „dziki” i mniej zadeptany przez turystów. Cergowa, zwana także Cergowską Górą lub Wielką Górą, monumentalnie góruje nad Duklą na Podkarpaciu, a jej zalesiony szczyt ma aż 3 wierzchołki. Na najwyższym z nich od 2018 r. stoi wieża widokowa, która pozwala wędrowcom na podziwianie 360-stopniowej panoramy. Przy dobrej pogodzie można zobaczyć z niej nawet Tatry! Trasa jest względnie prosta, jednak nie ma możliwości pokonania jej dziecięcym wózkiem. Na terenie rezerwatu ochronie podlega piękny las mieszany, którego jedną z atrakcji jest cis pospolity – ponad 100 okazów. [5]
No to w drogę!
Bibliografia:
-
Beata i Paweł Pomykalscy "Wioski i sielskie zakątki. Polska z pomysłem", Wydawnictwo Bezdroża
-
Kamila i Paweł Florczak "104 atrakcje dla dzieci. Polska z pomysłem", Wydawnictwo Bezdroża
-
Beata i Paweł Pomykalscy "Szlaki turystyczne Polski. 77 najciekawszych tras", Wydawnictwo Bezdroża
-
Nikoletta Kula, Marcin Winkiel "Polska z widokiem. Przewodnik dla łowców panoram. 104 wieże, szczyty i inne punkty widokowe", Wydawnictwo Bezdroża
-
Justyna Zając, Krystian Zając "Hasające Zające w górach. 50 wycieczek dla małych i dużych", Wydawnictwo Bezdroża