Konstytucja dla prokuratury

Konstytucja dla prokuratury

Dodano:   /  Zmieniono: 2
Wyjaśnienie największych zagadek kryminalnych to za mało do usprawnienia prokuratury
Tydzień temu w Gdańsku sąd aresztował aplikanta prokuratorskiego. Po dwóch latach praktyk w prokuraturze i po zdanym egzaminie wstępnym, który w przyszłości umożliwiał mu podjęcie pracy w prokuraturze, okazało się, że aplikant był członkiem trójmiejskiego gangu zajmującego się handlem narkotykami. Niedoszły prokurator był zaangażowany w podkładanie bomb. Wyszło też na jaw, że sam kupował kokainę i inne narkotyki. Ten przykład świadczy o ułomności naboru kadr do prokuratury. To jednak tylko jedna z bolączek tej instytucji. Prokuratura potrzebuje reformy. Aby ją skutecznie przeprowadzić, potrzebne są trzy kroki. Po pierwsze, trzeba zdiagnozować najważniejsze grzechy prokuratury. Po drugie, należy określić priorytety jej działania, a po trzecie - wytyczyć mapę drogową takich zmian instytucjonalnych, które zapewnią efektywność jej działań w przyszłości.

Grzechy prokuratury
Pierwszym grzechem prokuratury jest lęk przed zmianą ministra. W niektórych prokuraturach zamiera wtedy chęć prowadzenia śledztw, a myśli się jedynie o tym, kto zastąpi bezpośredniego szefa. Innym grzechem jest zobojętnienie na ludzką krzywdę. Prokuratorzy często tracą z pola widzenia wymiar ludzki, a tragedia człowieka staje się dla nich jedynie numerem, sygnaturą śledztwa. Tego, niestety, nie da się zwalczyć, mnożąc kolejne przepisy. Po prostu prokuratorzy winni się wykazać większą empatią.
Prokuraturę toczy rak nawyków rodem z PRL. Zauważyłem u wielu prokuratorów niechęć do podnoszenia kwalifikacji. A zawód ten wymaga stałego samokształcenia, śledzenia najnowszego orzecznictwa Sądu Najwyższego, literatury fachowej oraz zwyczajnego otwarcia na to, co dzieje się na świecie. Złym nawykiem jest także uleganie magii statystyki. Tak jak amerykańską gospodarką wstrząsnęły afery związane z kreatywną księgowością, tak niektórzy nasi prokuratorzy w celu poprawienia swoich notowań sztucznie zawyżają wyniki. Jedną sprawę, która ma wiele wątków, rozbijają na kilka pojedynczych postępowań. Dzięki temu do sądu trafia mnóstwo aktów oskarżenia. Niestety, daje to tylko efekt statystyczny.
Pracę prokuratury paraliżuje także rozbudowany pion nadzoru nad postępowaniami przygotowawczymi. Nadzór, który powinien się wiązać jedynie ze sprawnym kierowaniem, przerodził się w dziwny proces stymulowania i ingerowania w bieg śledztw. Z tego nie wynika wiele dobrego.

Priorytety prokuratury
Aby prokuratura zdobyła mandat społecznego zaufania, potrzebne są widoczne postępy w prowadzonych przez tę instytucję śledztwach, zarówno tych najgłośniejszych, jak i tych mniej znanych. Dlatego spośród wielu śledztw ciągnących się latami kilka należy potraktować priorytetowo. Na szybki prawny epilog czekają tak bulwersujące opinię publiczną historie, jak nie wyjaśnione od 1998 r. zabójstwo byłego szefa policji gen. Marka Papały. Ciągnące się od siedmiu lat śledztwo, które niewiele przyniosło, podważa autorytet instytucji państwowych. Ostatnie ustalenia prokuratury i zespołu policjantów badających tę sprawę napawają jednak optymizmem.
Priorytetowo powinna być traktowana sprawa mafii paliwowej, która uszczupliła wpływy skarbu państwa o miliardy złotych (prowadzi ją prokuratura apelacyjna w Krakowie). To śledztwo stało się katalizatorem dla innych podobnych postępowań w całym kraju. Na rozstrzygnięcie czeka także sprawa PZU. Chodzi o wyjaśnienie zarówno przestępczej działalności byłych szefów tej firmy Grzegorza W. i Władysława J., jak i nieprawidłowości przy prywatyzacji instytucji. Z determinacją powinno się również toczyć śledztwo w sprawie byłego posła Andrzeja P., choćby dlatego, że ujawniło ono wielkie patologie w relacjach między światem biznesu a polityką. W tym śledztwie, rozbudowanym o wiele wątków, oprócz skorumpowanego posła pojawiają się nazwiska osób z różnych politycznych opcji.
Oprócz najgłośniejszych spraw z pola widzenia prokuratury nie powinny schodzić te bulwersujące opinię publiczną - jak przykładowo sprawa śląskich pielęgniarek, które naraziły życie wcześniaków, czy olsztyńskiej spółdzielni mieszkaniowej Pojezierze.

Jak reformować prokuraturę
Wyjaśnienie największych zagadek kryminalnych to zbyt mało do usprawnienia działań prokuratury. Oprócz skuteczności trzeba także myśleć o zbudowaniu systemu, który zapewni długofalową efektywność działań tej instytucji. W swojej pracy prokuratorskiej wielokrotnie zauważałem, że istotne znaczenie dla kondycji prawa i oceny skuteczności jego stosowania mają kompetencje i warunki funkcjonowania osób zatrudnionych w instytucjach państwowych, a szczególnie w prokuraturze.
Na wizerunek i ocenę funkcjonowania prokuratury wielki wpływ mają cechy osobiste oraz kwalifikacje i doświadczenie zawodowe osób w niej zatrudnionych. Wykonywanie tego zawodu wymaga nie tylko nieskazitelności charakteru, ale i umiejętności kontaktowania się z innymi ludźmi, oceniania i logicznej interpretacji ich postaw i zachowań w kontekście obowiązujących przepisów prawa, głównie karnego. W obecnym systemie naboru na aplikację prokuratorską (podobnie jak sądową) nie ma oceny niezbędnych do wykonywania zawodu sędziego czy prokuratora predyspozycji i cech osobistych kandydatów, tak jak to się dzieje w innych krajach europejskich, na przykład we Francji. W efekcie mamy takie sytuacje, jak z aresztowanym w październiku aplikantem prokuratorskim z Gdańska.
Bardzo istotne jest stworzenie prawdziwych kuźni kadr prokuratorskich. Dobrym krokiem jest powołanie Krajowego Centrum Szkolenia Kadr Sądów Powszechnych i Prokuratury. W polskich realiach - uwzględniając obszar kraju, a przede wszystkim liczbę około 6 tys. prokuratorów i asesorów prokuratury oraz prawie 11 tys. sędziów i asesorów sądowych - zadania mogą być racjonalnie realizowane co najmniej w dwóch ośrodkach, na przykład z podziałem na Polskę północną i południową. Wtedy do historii przejdzie funkcjonujący wiele lat stereotyp prokuratora jako prawnika, którego kwalifikacje zawodowe ograniczają się do zagadnień prawa karnego. Dzisiaj jego wiedza i przygotowanie zawodowe muszą mieć charakter interdyscyplinarny.
Sprawna prokuratura to prokuratura niezależna. Jedną z gwarancji tej niezależności, choć być może o charakterze nieco symbolicznym, byłoby usytuowanie tej instytucji w przepisach konstytucji mówiących o wymiarze sprawiedliwości. Aby prokurator mógł działać skutecznie, nie może mieć skrępowanych rąk. Skomplikowany i nieefektywny pion nadzoru nad postępowaniami przygotowawczymi, w którym na różnych szczeblach zatrudnionych jest wielu doświadczonych prokuratorów, powinien być zlikwidowany. Najlepszy nadzór nad ich pracą sprawują niezawisłe sądy. Efektywność to też umiejętność dostosowania się do sytuacji. Dlatego tak ważne jest zaangażowanie prokuratorów w postępowania o największym znaczeniu dla poczucia sprawiedliwości i ograniczenie ich aktywności w drobnych sprawach. Te ostatnie przed sądem mogą prowadzić przedstawiciele innych służb, na przykład policji.

Autorytet państwa
Prokuratura może pracować lepiej i efektywniej niekoniecznie dzięki ciągłemu zwiększaniu liczby etatów prokuratorskich. Ważniejsza jest lepsza organizacja ich pracy. Przysłuży się temu informatyzacja prokuratury, a także informatyzacja jej partnerów: policji, służb celnych i skarbowych, straży granicznej i tajnych służb. Prokuratorzy, zamiast realizować swoje ustawowe obowiązki, są obecnie zmuszeni do wykonywania wielu czynności administracyjno-urzędniczych. Dlatego reformując prokuraturę, należy zadbać o wzrost liczby zatrudnionych w niej profesjonalnie przygotowanych urzędników i pracowników obsługi.
W powszechnej dyskusji nad autorytetem prawa i instytucji państwa, w tym także prokuratury, uwaga jest skupiona na gwarancjach ustawowych chroniących ten autorytet. Tyle że to nie wystarczy. Bo autorytet państwa i prawa oraz instytucji powołanych do jego stosowania jest spersonifikowany. Budują go zarówno osoby zatrudnione w tych instytucjach, jak i wszyscy obywatele przestrzegający na co dzień obowiązujących norm prawnych. Ten autorytet budujemy my sami.
Więcej możesz przeczytać w 45/2005 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 45/2005 (1197)

  • Wprost od czytelników13 lis 2005PIERWSZA ARMIA III WOJNY ŚWIATOWEJ Z zainteresowaniem przeczytałem artykuł "Pierwsza armia III wojny światowej" (nr 44). Polska prasa temat stosunków polsko-ukraińskich w czasie II wojny traktuje dość powierzchownie....3
  • Na stronie - Jarosław Bismarckczyński13 lis 2005Kaczyński powinien pamiętać, że Bismarck przegrał, bo się zadławił coraz większą władzą3
  • Poczta13 lis 2005LENIWY ORLEN Autor notki "Leniwy Orlen" (Giełda, nr 42) zarzuca PKN Orlen, jakoby nie wykorzystywał w pełni mocy przerobu ropy i zamiast rzekomo możliwych 17 mln ton ropy rocznie przerabia jedynie 12,5 mln t/r., pozbawiając tym samym...3
  • Znak od Kisiela - Nagrody Kisiela 200513 lis 2005Ludzie Kisiela 2005: Lech Wałęsa, Ryszard Krauze, Tomasz Lis8
  • Skaner13 lis 2005(SKANER-POLSKA) CIA Terroryści lądowali w Polsce Samoloty CIA z terrorystami na pokładzie rzeczywiście lądowały w Polsce. Co więcej - nadal lądują. Nie oznacza to jednak, że w Polsce są tajne więzienia dla członków al-Kaidy. Dwaj wysokiej...10
  • Dossier13 lis 2005KAZIMIERZ MARCINKIEWICZ premier "Mam nadzieję, że wszyscy święci wstawiają się i za tym rządem, i za poszczególnymi ministrami" Program III PR MAREK JUREK marszałek Sejmu "Odwieczną zasadą cywilizacji zachodniej jest...11
  • Sawka czatuje13 lis 200512
  • Playback13 lis 200516
  • Ryba po polsku - Pozwolenie na walenie13 lis 2005Liderzy PO mają tylko jedną wadę - nie są politykami w arystotelesowskim rozumieniu tego bytu17
  • Z życia koalicji13 lis 2005WSZYSCY RZUCILI SIĘ NA KOALICJĘ PiS i Samoobrony, która na razie istnieje w głowach polityków PO i tekstach dziennikarzy (co skądinąd jest tożsame, bo nasze media wolność słowa rozumieją jako prawo do pisania tego, co mówi...18
  • Z życia opozycji13 lis 2005POSEŁ FILIPEK AWANSOWAŁ. Nie dość, że w telewizji gada prawie tak często jak Dziewulski, to jeszcze zmienił pozycję przy przewodniczącym. Jak pamiętamy, Filipek stał zazwyczaj za plecami najsłynniejszego Mulata. Teraz jest ulokowany po prawicy...19
  • Nałęcz - Sojusz z Tatarami13 lis 2005Premier Kazimierz Marcinkiewicz sojuszników musi się bać jeszcze bardziej niż wrogów20
  • Fotoplastykon13 lis 2005© Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)21
  • Naczelnik IV Rzeczypospolitej13 lis 2005Czy Jarosław Kaczyński chce być drugim Piłsudskim?22
  • Oszustwo władzy13 lis 2005Czy wolno sprawować władzę, formalnie jej nie mając?28
  • Czworokąt Kaczyńskiego13 lis 2005Liderzy PiS traktują całkowicie instrumentalnie idee, programy i swoich potencjalnych partnerów32
  • Negocjacje z pałą w ręku13 lis 2005Rozmowa z Donaldem Tuskiem, przewodniczącym Platformy Obywatelskiej36
  • Konstytucja dla prokuratury13 lis 2005Wyjaśnienie największych zagadek kryminalnych to za mało do usprawnienia prokuratury40
  • Giełda13 lis 2005Hossa Świat Tlen dla Telefoniki Aż 31,45 mld USD chce zapłacić hiszpański telekom Telefonica za O2, brytyjskiego operatora komórkowego. Byłaby to jedna z największych transakcji na świecie w tym roku. Hiszpanie za każdą akcję O2 oferują 200...44
  • 100 tysięcy milionerów13 lis 2005Polacy są jednymi z najszybciej bogacących się ludzi w Europie46
  • Japończycy Europy13 lis 2005Skandynawska gospodarka - trzmiel z odrzutowym dopalaczem52
  • Żelazna księżniczka13 lis 2005Marina Berlusconi przejmuje majątek ojca56
  • Wspiera nas 10 milionów - polemika13 lis 2005WSPIERA NAS 10 MILIONÓW Polemika: Winiecki zieje nienawiścią do organizacji pozarządowych Jan Winiecki podważa sens aktywności obywatelskiej i zarzuca organizacjom pozarządowym, jednemu z filarów demokracji, "nienawiść do naszej...60
  • 2 x 2 = 4 - Cuchnie centralizmem13 lis 2005Program PiS to program makrokorupcji, czyli przekupywania społeczeństwa64
  • Supersam13 lis 200566
  • Brazylia na wybiegu13 lis 2005Na projektantów mody z Ameryki Łacińskiej stawiają obecnie eksperci światowego rynku odzieżowego. Po sukcesach Caroliny Herrery z Wenezueli i Oscara de la Renty z Dominikany przyszedł czas na kreatorów z Sa~o Paulo, m.in. na Carlosa Miele (znanego...66
  • Pod włos13 lis 2005Polacy coraz bardziej dbają o włosy. Z badań SMG/KRC wynika, że co trzeci Polak regularnie stosuje odżywki do włosów, a co czwarty - żele i pianki. Ponadto co druga kobieta farbuje włosy, a 41 proc. używa lakierów. Tempo wzrostu sprzedaży tych...66
  • Światowe czasy13 lis 2005Mainflingen obok Frankfurtu, podlondyńskie Rugby, Fort Collins w stanie Kolorado i Mt. Haganeyama w Japonii - nadajniki znajdujące się w tych czterech miejscach przesyłają synchronizujące sygnały radiowe do specjalnych anten wbudowanych w nową...66
  • W kolorach miedzi i oberżyny13 lis 2005Piosenkarka Kylie Minogue i supermodelka Naomi Campbell wyznaczyły w tym sezonie trendy makijażu. Zimą ma on być utrzymany w kolorach miedzi, zieleni, złotej pomarańczy i oberżyny. Tak jak w wypadku nowej gamy produktów marki Bell odcienie są...66
  • Zmysłowy lexus13 lis 2005Czy luksus może być cnotą? W wypadku lexusa GS trzeciej generacji niechybnie tak. Auto nie tylko koi zmysły (już z zewnątrz robi niesamowite wrażenie, a wyposażeniem wnętrza po prostu zniewala), ale daje też poczucie rozkoszy (startuje po...66
  • Wolne miasto Poznań13 lis 2005"Poznań - to jest Europa. Po przyjeździe z Warszawy czuję się, jakbym wyjechał głęboko na Zachód" - pisał przed wojną wybitny komik Antoni Fertner68
  • Skarb Piemontu13 lis 2005Dodatek trufli zamieni w kulinarne arcydzieło nawet jajecznicę74
  • Lenin miał rację13 lis 2005Młodzi Rosjanie kochają sowiecką przeszłość80
  • Leczenie lekarzy13 lis 2005W dużych miastach nie ma już szpitala, któremu nie wytoczono by procesu84
  • Bliźniacza siła13 lis 2005Co siódma ciąża na początku jest bliźniacza, ale potem jeden z zarodków czy płodów obumiera88
  • Wykop krakowski13 lis 2005Największe wykopaliska w Europie pozwolą wkrótce odtworzyć wygląd Krakowa sprzed XIII wieku90
  • Bez granic13 lis 2005Wizyta sponsorowana Książę Karol, następca brytyjskiego tronu, i jego żona, księżna Kornwalii Camilla, udali się z ośmiodniową wizytą do USA. To ich pierwsza wspólna podróż. I od razu mocno uderzy po kieszeniach brytyjskich...94
  • Tragarz kontra cień13 lis 2005Matthias Platzeck, nowy szef SPD, zna Polskę najlepiej ze wszystkich niemieckich polityków96
  • Powstanie paryskie13 lis 2005Do 70 tys. aktów "przemocy miejskiej" doszło już w tym roku we Francji100
  • Wszyscy hipokryci Saddama Husajna13 lis 2005Zbrodniarze z Azji i Afryki kupują sobie poparcie ONZ102
  • Syryjska ośmiornica13 lis 2005Prezydent Syrii Baszar Asad nie przejmuje się ani śle dztwem, ani Radą Bezpieczeństwa, ani Ameryką104
  • Menu13 lis 2005KRÓTKO PO WOLSKU Repertuar Do wszystkiego można podejść optymistycznie lub pesymistycznie, a to, czy opisane zdarzenia są tragedią, czy komedią, zależy od charakteru twórcy. Zastanowiłem się, jak zawirowania na naszej scenie...108
  • Recenzje13 lis 2005110
  • Skuci lodem13 lis 2005**** Kilka tygodni temu w telewizyjnych stacjach muzycznych pojawił się klip do ostrego jak brzytwa utworu "Benzin". Panowie w potężnej ciężarówce przy akompaniamencie muzyki, jakiej nie powstydziłby się sam książę ciemności, taranowali...110
  • Romans współczesny13 lis 2005*** Najnowsza książka warszawskiego historyka idei Dariusza Gawina "Polska, wieczny romans" nosi podtytuł "O związkach literatury i polityki w XX wieku". Opowiadając m.in. o Prusie, Sienkiewiczu, Reymoncie czy Żeromskim, autor...110
  • Pomarańczowa demokracja13 lis 2005**** Prawie zawsze walczymy o inną Rzeczpospolitą niż ta, którą udaje się wywalczyć. Potem nieszczęśliwi przymierzamy ją do swoich wcześniejszych marzeń, pomstując na rodaków, którzy oczywiście kolejny raz nie dorośli do kolejny raz odzyskanej...110
  • Taniec z trupem księżniczki13 lis 2005*** Bracia Grimm jako para oszustów, żerujących na ciemnocie i zabobonności wieśniaków, to wspaniały pomysł na film. Wpadł na niego Terry Gilliam - autor niezapomnianych animacji do "Latającego cyrku Monty`ego Pythona", ale też twórca...110
  • Piszę, bo czytam13 lis 2005Pięć nowych gwiazd współczesnej literatury światowej112
  • Podwójny przekręt13 lis 2005Sting go wykreował, Madonna ciągnie na dno116
  • Potęga stresu13 lis 2005Hey trafił do serc polskiej publiczności, nie schlebiając masowym gustom118
  • Ueorgan Ludu13 lis 2005Jesteśmy niezawodnym ogniwem UE, ale bigosu nie oddamy TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI Nr 45 (160) Rok wyd. 4 WARSZAWA, poniedziałek 7 listopada 2005 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza ŚMIAŁE PLANY DALSZEGO WZROSTU DEFICYTU Ministrowie stają...120
  • Skibą w mur - Morda w kubeł!13 lis 2005Istnieją słowa, które mogą spowodować furię polityków PiS, a co za tym idzie, zagrozić bezpieczeństwu państwa122