Dziesięć minut Andersa

Dziesięć minut Andersa

Dodano:   /  Zmieniono: 
Warto było umierać pod Monte Cassino 23 marca 1944 r. ostatecznie załamali się Nowozelandczycy i Gurkowie. Nic nie dało zbombardowanie klasztoru na Monte Cassino, który 15 lutego stał się wielką kupą gruzów. Nie pomogło ośmiogodzinne przygotowanie artyleryjskie, podczas którego prawie tysiąc dział wystrzeliło 200 tys. pocisków. Wszystkie ataki - lutowe i marcowe - przynosiły tylko dramatyczne straty. Ostatnie natarcie trwało nieprzerwanie osiem dni. Bez skutku. 2. Dywizja Nowozelandzka notowała 50 proc. strat w kompaniach strzeleckich, 4. Dywizja Indyjska - ponad 40 proc. Gen. Bernard Freyburg, o którym Churchill mówił: "Był jak starożytni bohaterowie", postanowił zrezygnować. Jego wyczerpanych do cna żołnierzy trzeba było znosić z gór na noszach. Monte Cassino po trzech miesiącach bezskutecznych ataków okazywało się nie do zdobycia. Wcześniej w styczniu na piekielnych wzgórzach wykrwawił się 2. Korpus Amerykański ze słynną 36. Dywizją Teksańską. Zginęły tysiące żołnierzy. O niemieckim ryglu na Monte Cassino, zamykającym drogę na Rzym, mówił cały świat. Nieoczekiwanie ten peryferyjny odcinek frontu, który miał przede wszystkim odwrócić uwagę Niemców od przygotowań do lądowania we Francji, urastał do rangi symbolu. Dla Niemców był to symbol ich odwagi i oporu, dla Amerykanów i Brytyjczyków - symbol bezradności i nieudolności. W tej sytuacji Monte Cassino musiało zostać zdobyte. To zadanie stawało się już nie tylko sprawą honoru sprzymierzonych, lecz wymogiem wielkiej polityki, bowiem ta nieudolnie prowadzona i dowodzona bitwa zyskała rozgłos, jakiego nie miały wcześniejsze wydarzenia tej wojny. I jeśli jeszcze w styczniu planowano obejście niemieckiej Linii Gustawa, to teraz nikt już nie myślał o manewrach. Następne frontalne natarcie na Monte Cassino zaplanowano na maj.

Sprzeciw Sosnkowskiego

24 marca 1944 r. gen. Władysław Anders, dowódca 2. Korpusu Polskiego, został wezwany do sztabu dowódcy 8. Armii Brytyjskiej, gen. sir Olivera Leese'a. Przebieg tej historycznej rozmowy znany jest z kilku dość zgodnych przekazów. Gen. Leese po krótkim wstępie o tej "cholernej górze", o piekle, które pochłonęło już tyle ofiar, o pośmiewisku, na które zostały wystawione wojska brytyjskie i amerykańskie, zwrócił się do gen. Andersa o "oddanie 2. Korpusu celem ratowania sytuacji". Najważniejsze słowa, które padły w tej rozmowie i do dzisiaj budzą spory historii, wiernie zapisał płk Kazimierz Wiśniowski, szef sztabu gen. Andersa: "(...) 8. Armia otrzymała zadanie otwarcia drogi do Rzymu, co wymaga zdobycia wzgórz klasztornych zamykających tę drogę, oraz sforsowania rzeki Rapido na południe od klasztoru. Zdobycie klasztoru oraz wzgórz klasztornych postanowiłem powierzyć 2. Korpusowi Polskiemu. Zdaję sobie sprawę, jak trudne i ważne jest to zadanie. Gdyby pan generał nie podjął się tego zadania, będę zmuszony powierzyć je innemu korpusowi, a Korpusu Polskiego użyć na innym odcinku. Zechce się pan generał udać wraz z szefem sztabu do pokoju obok, naradzić się i dać mi odpowiedź w ciągu 10 minut".

Według niektórych przekazów, było to 12 minut, a być może nawet kwadrans. Dowódca armii decyzję o polskim udziale w bitwie, w co nie może uwierzyć wielu historyków, oddał w ręce gen. Andersa. 24 marca 1944 r., ponad sześć tygodni przed polskim zwycięstwem w bitwie o Monte Cassino, Anders zadecydował o wielkiej historii. Nie mógł wiedzieć, że dla niego bitwa rozpocznie się następnego dnia. "Anders zdecydował, może w ciągu 10 minut, może mniej, może więcej, ale podjął decyzję samowolnie, samodzielnie, poza naczelnym wodzem, co jest już wystarczającym powodem do usunięcia go ze stanowiska. Kiedy mąż mój się o tym dowiedział - opowiadała Jadwiga Sosnkowska, żona gen. Kazimierza Sosnkowskiego - pierwszą reakcją jego było wyrzucić Andersa, wyrzucić natychmiast i z trzaskiem, i pojechał do Włoch..."

Pióropusz generała

Naczelny wódz przybył do Włoch 26 marca. O rozmowie, którą odbył z Andersem, wiadomo tyle, że była przykra. Gen. Sosnkowski w irytacji miał wykrzyczeć: "Pióropusz biały panu się śni!". Miał również, czemu po wojnie zaprzeczał, powiedzieć: "A Monte Cassino i tak nie zdobędziecie!". Rozpoczynała się zwyczajna polska wojna urażonych ambicji i zranionej miłości własnej. 5 kwietnia wódz naczelny zażądał wyjaśnień w sprawie warunków wykorzystania 2. Korpusu na froncie włoskim. W ciągu czterech dni gen. Anders miał mu przedstawić referat zawierający myśl przewodnią, a także dezyderaty, które dowódca korpusu zamierza skierować do swych przełożonych operacyjnych, na przykład ewentualną zmianę zadania. Z dziennika czynności Andersa można wnosić, że generał na ten rozkaz nie zareagował.

12 kwietnia gen. Sosnkowski przesłał dowódcy 2. Korpusu jeden z najdziwniejszych chyba dokumentów wojskowych w naszej historii, zatytułowany "Sugestie Naczelnego Wodza gen. Kazimierza Sosnkowskiego dla gen. Władysława Andersa w sprawie przygotowań do działań w rejonie Cassino". Naczelny wódz domagał się od sprzymierzonych ciężkiej artylerii, przydziału tzw. trzecich brygad, jakimi z powodu braku rekrutów polskie dywizje nie dysponowały. Żądał także równoczesnego natarcia 13. Korpusu Brytyjskiego i Korpusu Francuskiego. Czytając dziś ten dokument, można odnieść wrażenie, że to nie gen. Alexander, gen. Clark, gen. Leese czy gen. Anders dowodzą tą bitwą, lecz sam gen. Sosnkowski zza londyńskiego biurka. "Monte Cassino jest zbyt trudnem do opanowania ze wschodu i południa, a więc przez jednostki brytyjskie, znajdujące się na lewym skrzydle korpusu. Monte Cassino - pisał gen. Sosnkowski, polecając Andersowi przekazanie tych uwag dowódcy 8. Armii - musi być zatem skutecznie obezwładnione ogniem artylerii i lotnictwa..." Nie wiadomo, czy gen. Anders przekazał - zgodnie z rozkazem - "sugestie" gen. Leese'owi i czy Brytyjczycy choćby za nie podziękowali.

Tymczasem Polacy - nieświadomi wojny, jak rozgorzała między dowódcami - zajmowali pozycje wzdłuż rzeki Sangro, z dala od morderczych wzgórz. Wygodne pozycje. Dochodziło do wymiany ognia artyleryjskiego, czasem do starcia patroli rozpoznawczych. Od kilku miesięcy docierały na włoski front oddziały 2. Korpusu przewożone statkami z Aleksandrii, Suezu i Port Saidu. W początkach kwietnia miało ich stanąć nad Sangro ponad 40 tys. żołnierzy.

3. Dywizja Strzelców Karpackich gen. Bronisława Ducha, 5. Kresowa Dywizja Piechoty gen. Nikodema Sulika, brygada pancerna, pułk kawalerii pancernej, pułk artylerii. O planowanym ataku na Monte Cassino nikt nie wiedział. Gen. Leese zażądał utrzymania tajemnicy w sprawie ofensywy. Pozwolił wtajemniczyć w sztabie 5-6 oficerów. O tym, że pójdą do szturmu na Monte Cassino, żołnierze mieli się dowiedzieć dwa tygodnie przed bitwą.

Przez Rzym do Warszawy

O co walczyli Polacy i dlaczego ryzykowali własne życie? To jedna z najważniejszych kwestii i jedno z najważniejszych pytań historii o Monte Cassino. Nie chodziło przecież o drogę na Rzym. "Zapał Polaków nie wynikał wyłącznie ze zrozumiałego pragnienia odwetu - napisali po latach brytyjscy historycy. - Polacy mieli ogromną świadomość polityczną. Nawet najskromniejszy żołnierz wierzył, iż jeśli pomoże aliantom odnieść zwycięstwo, droga do wolnej, niepodległej Polski może się jeszcze raz otworzyć".

Sam Anders, wyjaśniając we wspomnieniach, dlaczego zdecydował się pchnąć oddziały 2. Korpusu do tej ryzykownej, krwawej bitwy, dlaczego położył na szali własną sławę, ryzykując konflikt z przełożonymi, odpowiedział prosto: "Wykonanie tego zadania ze względu na rozgłos, jaki Monte Cassino zyskało wówczas w świecie, mogło mieć duże znaczenie dla sprawy polskiej". Sprawą polską w tych dniach było przekonanie świata, że wbrew agresywnej i wszechobecnej sowieckiej propagandzie Polacy chcą walczyć i walczą z Niemcami. Wbrew komunikatowi TASS z 21 marca 1944 r., stwierdzającemu, że "w Armii Polskiej wszyscy ci, którzy wyrażają chęć natychmiastowej walki przeciwko Niemcom, są z całą bezwzględnością prześladowani. Tysiące oficerów i żołnierzy zniknęło bez śladu z szeregów polskiej armii na Środkowym Wschodzie. Ponad 700 oficerów i żołnierzy armii Andersa zostało skazanych na dożywotnie więzienie lub na więzienie od 10 do 14 lat na podstawie fałszywych dowodów". W podobnych celach publikowane było w prasie światowej oświadczenie Nikity Chruszczowa, stwierdzające, że działające na Kresach partyzanckie oddziały sowieckie nigdy nie spotkały żadnego polskiego oddziału partyzanckiego podległego Londynowi. Dziesiątki artykułów o Polsce ukazujących się w centralnej prasie sowieckiej, skwapliwie przedrukowywanych przez lewicowe gazety na świecie, nosiły tytuły w rodzaju: "Sojusznicy Hitlera" czy "Na pasku Hitlera". Choć trudno w to uwierzyć, w trakcie jednej z rozmów z gen. Leese'em pod Monte Cassino Anders poinformował, że "zakazał w oddziałach polskich kolportażu gazety frontowej 8. Armii Brytyjskiej, gdyż nie może dopuścić do zepsucia się stosunków między żołnierzami polskimi i Brytyjczykami, co niewątpliwie będzie miało miejsce, jeśli żołnierz nasz będzie widział w gazecie mapki, na których Polski już nie ma".

Zamknąć usta Sowietom

Dla Polaków bitwa o Monte Cassino w maju 1944 r. była przede wszystkim bitwą o honor, którego próbowano nas pozbawić. Co najważniejsze, była to bitwa wygrana. Wraz z polskim zwycięstwem pod Monte Cassino zamilkła napastliwa sowiecka propaganda. Moskwa przerwała nawet kłamliwą nagonkę zarzucającą Polakom antysemityzm w armii Andersa. Światowa prasa donosiła o wyjątkowym bohaterstwie Polaków, "którzy szli do ataku z lekkim sercem i z pogardą śmierci, jakiej nikt nigdy nie widział u innych żołnierzy". Sam Anders przechodził do legendy wojny, a jego komentarze: "Piękna bitwa, zabiliśmy ponad dwa tysiące Szwabów. Czuć ich wszędzie", powtarzali żołnierze.

Historycy zapewne nadal toczyć będą spór na temat przebiegu tej operacji, błędów, które w jej trakcie popełniono i sensu straszliwej polskiej ceny za zwycięstwo. Ofiary prawie 4 tys. zabitych, rannych i zaginionych. Nawet ci, którzy nie podzielają racji gen. Andersa, nigdy nie zmienią tego, że w tej wojnie okazał się on jedynym zwycięskim polskim wodzem w jedynej polskiej zwycięskiej bitwie tamtych czasów.

Więcej możesz przeczytać w 21/2004 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 21/2004 (1121)

  • Na stronie - Polska półrządem stoi23 maj 2004, 1:00Oto miara postępu: kiedyś, w czasach przedrozbiorowych, Polska nierządem stała, a teraz stoi półrządem. Półpremier Marek Belka stoi na czele półrządu wspieranego w pół-Sejmie przez półkoalicję półrządową, złożoną z dwóch półpartii, a nad naszym...3
  • Wprost od czytelników23 maj 2004, 1:00Dziura Raczki W związku z artykułem "Dziura Raczki" (nr 16) przedstawiającym najgłupsze pomysły ekonomiczne I kwartału 2004 r. chciałbym poinformować, że rozporządzenie ministra środowiska z 10 grudnia 2003 r. "w sprawie...3
  • Skaner23 maj 2004, 1:00Jazda na czas - Ranking premierów III RP Tylko premierowi Jerzemu Buzkowi udało się przetrwać na stanowisku całą kadencję Sejmu. Najkrócej - 33 dni - rządził Waldemar Pawlak. Czy Marek Belka pobije jego rekord? 1448 dni JERZY BUZEK...8
  • Sawka23 maj 2004, 1:009
  • Dossier23 maj 2004, 1:00ANDRZEJ LEPPER lider Samoobrony Polityk taki jak ja musi dbać o dwie dziedziny: więziennictwo i szpitalnictwo. Prędzej czy później trafi w jedno z tych miejsc PAP STANISŁAW LEM pisarz Na ulicach i w sklepach widać zastrzyki zachodniego...9
  • Licznik23 maj 2004, 1:001 redaktor naczelny prowadzi "Gazetę Wyborczą" od początku 2,8 zł kosztuje gazeta w stolicy 8 stron miał pierwszy numer "GW" 15 lat temu powstała "GW" 20 osób przygotowało pierwszy numer 21 miast ma dodatek...10
  • Kadry23 maj 2004, 1:00Triumwirat © K. Mikuła11
  • Ryba po polsku - Albo konstytucja, albo Szwajcaria23 maj 2004, 1:00Jeden z członków Komisji Europejskiej postraszył Brytyjczyków, że jeśli odrzucą konstytucję, skończą jak Szwajcarzy. W Londynie panika Nie możemy narzekać, że Europa się o nas nie troszczy. Europa wstaje rano, zjada śniadanie, a potem się...13
  • Nałęcz - Probierz demokracji23 maj 2004, 1:00Rosyjski słup graniczny powinien stanąć w krakowskiej siedzibie PO, skoro jej działacze reprezentują poglądy z czasów Mikołaja II  Od kilkunastu dni jesteśmy dumni z tego, że należymy do Unii Europejskiej. W naszym uczestnictwie w tym potężnym...14
  • Playback23 maj 2004, 1:0015
  • M&M23 maj 2004, 1:00  PO PODPISANIU KONTRAKTU Rząd Belki chce mieć kontrakt, więc wyjaśnić pora, co różni kontrakt rządu i kontrakt aktora. Rzecz w udawaniu. Aktor ZACZNIE udawanie, kiedy dostanie kontrakt, rząd wtedy PRZESTANIE.15
  • Poczta23 maj 2004, 1:00Półgłówek regulowany Nie tylko wysokość "stosownych opłat" ("Półgłówek regulowany", nr 19) jest udręką dla przedsiębiorców - także sposób ich uiszczania bywa kuriozalny. Przykładowo:...15
  • Z życia koalicji23 maj 2004, 1:00Biedny osamotniony Plecak, Boski Tadeo Iwiński, nie ma się do kogo przykleić (bo Miller już nie Miller), a zawsze chciałby być w świetle kamer. Opowiadali nam posłowie, jak to w Brukseli Tadeo przypałętał się na uroczystość wciągania polskiej...16
  • Z życia opozycji23 maj 2004, 1:00Coraz więcej dziwnych stworów przyjmuje pod swe skrzydła najsłynniejszy polski Mulat. Ostatnio z Andrzejem Lepperem o wspólnym programie rozmawiali sobie Roman Jagieliński z FKP i Tomasz Mamiński z Krajowej Partii Emerytów i...17
  • Fotoplastykon23 maj 2004, 1:00Henryk Sawka www.przyssawka.pl18
  • Polski apartheid23 maj 2004, 1:006 milionów obywateli żyje w gettach beznadziei Tu się kończy prawo" - taki napis widnieje na murach wielu bloków w łódzkich dzielnicach Bałuty i Widzew. To stąd pochodzi większość uczestników niedawnych starć ze studentami i policją na tzw....20
  • Ostatnia Belka ratunku23 maj 2004, 1:00Marek Belka ma zabezpieczyć interesy prezydenta i SLD, zanim stracą władzę Wrócę do polityki za trzy lata na osiem miesięcy" - powiedział "Wprost" w grudniu 2002 r. Marek Belka, kilka miesięcy po tym, jak odszedł z posady wicepremiera i ministra...26
  • Pęknięta prezerwatywa23 maj 2004, 1:00Polska lewica znajduje się obecnie tam, gdzie prawica była w 1993 r. Listy śmierci, konwent św. Katarzyny, targowica, proces zjednoczeniowy - to słowa-klucze z języka polskiej prawicy w latach 90. Teraz takim językiem posługuje się lewica, która...30
  • Dobry jak Niemiec23 maj 2004, 1:00Coś złego zaczyna się dziać z niektórymi niemieckimi mózgami Dzisiejsze Niemcy mają dla Polaków, zwłaszcza młodszych, twarz telewizyjnego ulubieńca Steffena Möllera. Starsi Polacy pamiętają pomoc niemieckich przyjaciół sprzed roku 1989. Często...32
  • Bezpieka Urbana23 maj 2004, 1:00Prymus kursów KGB i pogromca demokratycznej opozycji jest najbliższym współpracownikiem Jerzego Urbana36
  • Giełda23 maj 2004, 1:00Hossa Świat Tajski Liverpool Thaksin Shinawatra, multimilioner i premier Tajlandii, kupił 30 proc. akcji angielskiego klubu piłkarskiego FC Liverpool. Wartość transakcji wyniosła ponad 100 mln USD. Shinawatra, najbogatszy mieszkaniec Tajlandii,...40
  • Wzrost mniemany23 maj 2004, 1:00Jak dzięki wejściu do unii napompowano naszą gospodarkę Od stycznia do mar-ca tempo naszego wzrostu gospodarczego wyniosło 6,4 proc. - wynika z danych NBP. Czy to już boom gospodarczy? Jeżeli nawet tak, to opisują go dwa prawa ekonomii: pierwsze...42
  • Spółki kominiarzy23 maj 2004, 1:00Na płytkim rynku polskich menedżerów średniacy oka zują się najlepsi Chciwość jest dobra" - to powiedzenie Gordona Geco, specjalisty giełdowego granego przez Michaela Douglasa w filmie "Wall Street", zdobyło w Stanach Zjednoczonych niezwykłą...46
  • Autobus w przestworzach23 maj 2004, 1:00Europa może zacząć dominować na niebie dzięki amerykańskiej strategii50
  • Miss Wall Street23 maj 2004, 1:00Jak Mariola Haggar-Górska zrobiła karierę na nowojorskiej giełdzie Na początku lat 90. Louis Rukeyser prowadzący popularny w USA telewizyjny program giełdowy ("Wall Street Week with Louis Rukeyser"; obecnie w stacji CNBC) zaprosił do studia...52
  • Słabe ogniwo23 maj 2004, 1:00Im wcześniej podwyższymy akcyzę na paliwa, tym więcej będzie pieniędzy na budowę dróg56
  • Doktryna Sorosa23 maj 2004, 1:00Dostrzegłem niedoskonałości światowego systemu kapitalistycznego i stwierdziłem, że można im zaradzić przez zreformowanie i wzmocnienie międzynarodowych instytucji finansowych. Naturalnie moja argumentacja kłóciła się ze stanowiskiem administracji...56
  • Unia ma konstytucję!23 maj 2004, 1:00Bogaty repertuar praw socjalnych w projekcie unijnej konstytucji pozbawi Europę dynamiki i konkurencyjności58
  • Supersam23 maj 2004, 1:00Kombajn biurowy Zgromadzenie sprzętu niezbędnego w każdym biurze: kopiarki, drukarki, faksu i skanera, jest dość drogim przedsięwzięciem. Komplet tych urządzeń zajmuje dużo miejsca, a połączenie go w jeden sprawnie działający zespół bywa...60
  • Humanitarni idioci23 maj 2004, 1:00Surowe kary bardziej niż resocjalizacja przemawiają do przestępców Co na nich działa?" - pytał w 1974 r. Robert Martinson, znany amerykański kryminolog. I odpowiadał: "Nic na nich nie działa". Martinson zbadał efekty ponad dwustu amerykańskich...62
  • Gates z Krakowa23 maj 2004, 1:00Jak z profesora zrobić milionera Profesor krakowskiej Akademii Górniczo-Hutniczej zarabiający milion złotych rocznie? Janusz Filipiak już na początku lat 90. miał takie dochody dzięki systemom informatycznym wykonywanym przez uczelnię dla różnych...66
  • Makłowicz do Bikonta, Bikont do Makłowicza - Sensacyjne orzechy23 maj 2004, 1:00Piotrusiu! Gdybyś miał teraz zdjęcia z amerykańskiego satelity szpiegowskiego lustrującego okolicę, w której właśnie przebywam, zobaczyłbyś wiele interesujących rzeczy, ale daję głowę, że najbardziej zainteresowałaby Cię buteleczka, którą w dłoni...68
  • Odnawiamy nadzieję23 maj 2004, 1:00Wilki, Anita Lipnicka i John Porter oraz Ich Troje zagrają dla Centrum Zdrowia Dziecka Dlaczego trzydziestoletnia, przeciętna mieszkanka Słubic występuje w reklamówce głośnej akcji "Odnawiamy nadzieję"? Przed rokiem Katarzyna Jachimska...69
  • Druga płeć - Za górami, za lasami...23 maj 2004, 1:00Książka Paulo Coelho "Jedenaście minut" chlubnie wpisuje się w prostytucyjną hagiografię Co trzeci Niemiec płaci za miłość. Większość z nich ma żony, narzeczone i kochanki na mieście. W ciągu roku niewierni wydają na grzeszną miłość około 30...70
  • Dziesięć minut Andersa23 maj 2004, 1:00Warto było umierać pod Monte Cassino 23 marca 1944 r. ostatecznie załamali się Nowozelandczycy i Gurkowie. Nic nie dało zbombardowanie klasztoru na Monte Cassino, który 15 lutego stał się wielką kupą gruzów. Nie pomogło ośmiogodzinne...72
  • Know-how23 maj 2004, 1:00Kolory dla niewidomych Osoby niewidome dzięki polskiemu programowi komputerowemu będą mogły "rozróżniać" kolory... palcami. Algorytm, który to umożliwia, opracował Artur Rataj z Instytutu Informatyki Teoretycznej i...75
  • Rzeźbiarze ludzi23 maj 2004, 1:00Najnowsze hity chirurgii plastycznej Wiele osób płaci ogromne pieniądze za lifting twarzy, ale gdy tylko się odezwą, od razu słychać, że mają 75 lat, a nie 50" - mówi prof. Robert Sataloff, chirurg plastyczny z Graduate Hospital w Filadelfii....76
  • Via-gra wstępna23 maj 2004, 1:00Trwa wielki wyścig koncernów farmaceutycznych do łóżka Ostatnio lekarze coraz częściej podają pacjentom zyban, lek przeciwdepresyjny ułatwiający rzucenie palenia, który jednocześnie zwiększa... popęd seksualny. Niektóre środki dostępne na receptę...80
  • Supercyberwłamywacze23 maj 2004, 1:00Polska drugą po Chinach światową wylęgarnią hakerów! Wirusa o nazwie Sasser, który w ciągu kilku dni zainfekował miliony komputerów z systemem Windows, napisał 18-latek z niemieckiego miasteczka. Policja podejrzewa, że jest on członkiem grupy...82
  • Bez granic23 maj 2004, 1:00Powrót dynastii To jeden z najbardziej zaskakujących zwrotów w indyjskiej polityce ostatnich kilkudziesięciu lat. Atal Behari Vajpayee, twórca indyjskiego cudu ekonomicznego, lider nacjonalistów i dotychczasowy premier,...84
  • Fatamorgana pokoju23 maj 2004, 1:00Arabowie nie wybaczyliby Zachodowi wycofania wojsk z Iraku Ocena tymczasowej administracji Iraku (CPA), która miała pokierować rozwojem politycznym i gospodarczym po wojnie, jest jednoznaczna. Po roku jej działalności można powiedzieć bez...86
  • Unia z Kremlem23 maj 2004, 1:00Moskwę zmuszono, by dostrzegła Brukselę Guliwer musiał się czuć podobnie. Gdzie wzrokiem sięgnąć - odległy horyzont, szeroka perspektywa, poczucie siły i nieograniczonej przestrzeni. A wkoło liliputy. Przez długie lata Rosja nie traktowała Unii...90
  • Władimir Grozny23 maj 2004, 1:00Czeczenią rządzi już tylko prawo zemsty Jeszcze oddychają, jeszcze palą parlamenty [marka papierosów], ale to już żywe trupy - mówi działacz czeczeńskiej organizacji humanitarnej o umundurowanych na czarno, uzbrojonych po zęby żołnierzach...92
  • Kompromis über alles23 maj 2004, 1:00Rozmowa z prof. Gesine SCHWAN, kandydatką SPD na prezydenta Niemiec, rektorem Uniwersytetu Europejskiego Viadrina we Frankfurcie nad Odrą96
  • Klucz francuski - Z życia masochistów23 maj 2004, 1:00Pracownicy France Télécom cierpią w pracy, bo firma jest restrukturyzowana, a od nich wymaga się wydajności Francuscy ludzie pracy mają już i tak imponujący dorobek w dziedzinie pomysłów na uzasadnianie strajków i manifestacji, ale 27 kwietnia...97
  • Menu23 maj 2004, 1:00Świat Giorgione prześwietlony Giorgio Da Castelfranco, znany jako Giorgione (1476-1510), to najbardziej tajemnicza postać włoskiego renesansu. Weneckiemu malarzowi przypisuje się 25 obrazów, chociaż na żadnym się nie podpisał. Do 11 lipca...98
  • Amerykanin w Cannes23 maj 2004, 1:00Cannes, bastion nudnego kina europejskiego, poddał się Hollywood100
  • Sfera całkowicie erogenna23 maj 2004, 1:00Ciało ludzkie jest jedynym źródłem wszelkiej radości, bólu i prawdy - mówiła Alina Szapocznikow Zobacz, jaki mam ładny brzuch, mogę ci pozować do obrazu" - powiedziała Alina Szapocznikow do malarza Jerzego Tchórzewskiego. I podniosła spódnicę,...104
  • Rebeliantka rocka - Patti Smith23 maj 2004, 1:00Patti Smith przez 30 lat utrzymała pozycję numer jeden damskiego rocka Przed jej pojawieniem się młode dziewczyny mogły co najwyżej stać się groupies, czyli materacykami dla znużonych herosów gitary. Trzydzieści lat temu Patti Smith zmieniła...106
  • Płyty Kuby Wojewódzkiego23 maj 2004, 1:00WESTLIFE Turnaround Irlandzki kwintet zarobił podobno na śpiewaniu więcej pieniędzy, niż może to sobie wyobrazić profesor Balcerowicz (to ten, który musi odejść). Trudno. Każdy kolejny album anielskich chórzystów owocuje tym,...107
  • Seks ze Stalinem23 maj 2004, 1:00Rosyjski desant literacki na Polskę Rosjanie podbijają Warszawę. Aż 40 proc. powierzchni handlowej 49. Międzynarodowych Targów Książki w Pałacu Kultury i Nauki (20-23 maja) zarezerwowali nasi wschodni sąsiedzi, gość honorowy imprezy. Do Warszawy...108
  • Sława i chała23 maj 2004, 1:00Książki Suka z Buchenwaldu Co takiego zrobił Rasputin, że zasłużył na miano największego zbrodniarza w historii? Otóż, nie używał on sztućców, miał zbyt czarne zęby i zbyt jasne oczy, a poza tym za bardzo podniecał rosyjskie...110
  • Ueorgan Ludu23 maj 2004, 1:00TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI Nr 21 (86) Rok wyd. 3 WARSZAWA, poniedziałek 17 maja 2004 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza Niecny mobbing prezydenta Prezydent Kwaśniewski wielokrotnie ostatnio mobbingował posłów, grożąc bezrobociem...112
  • Skibą w mur - Krwawa zabawa23 maj 2004, 1:00Jakaś destrukcyjna siła pcha nas zawsze tam, gdzie można dostać w zęby Zawsze wiedziałem, że Polacy uwielbiają krwawe zabawy. Jest w narodzie jakaś destrukcyjna siła, która pcha nas wszędzie tam, gdzie można dostać w zęby. Nie potrafimy się już...114