Zasada domina

Aby zrozumieć, co znaczy globalizacja i konsolidacja, wystarczy stanąć przed okienkiem w banku, zamówić polisę ubezpieczeniową, udać się do dealera samochodowego rozejrzeć się po półkach w aptece lub zrobić zakupy w hipermarkecie. Polskim poligonem globalizacji jest system bankowy.
Po fiasku planów fuzji niemieckich gigantów Deutsche Bank i Dresdner Bank instytucje te zaczęły szukać nowych partnerów. Nieoficjalnie mówi się, że ten pierwszy prowadzi rozmowy z włoską grupą UniCredito, która już jest inwestorem strategicznym Pekao SA. Przejął też Bank Współpracy Regionalnej i ma decydujący wpływ na zarządzanie BIG Bankiem. Wcześniej doszło do połączenia HypoBanku i Vereinsbanku. Niemal natychmiast wywołało to zmiany w ich polskich oddziałach. Pracownicy nowego HypoVereinsbanku zostali zatrudnieni w centrali Banku Przemysłowo-Handlowego, a HypoBank Polska przekształcono w HypoVereinsbank Bank Hipoteczny, spółkę należącą do BPH. Z kolei rezultatem fuzji Banku Austria i Creditanstalt była sprzedaż jednego z ich dwóch biur maklerskich i jednej z dwóch firm doradczych działających w naszym kraju.
Konsolidacja obejmie również polskie towarzystwa emerytalne. Komisja Europejska wyraziła zgodę na fuzję obecnych na naszym rynku światowych gigantów ubezpieczeniowych, Commercial Union i Norwich Union. Gdyby PTE BPH CU WBK (Commercial Union ma w nim 80 proc. akcji) i PTE Norwich Union uzyskały przyzwolenie Urzędu Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi na połączenie się, powstałaby firma obsługująca niemal trzy miliony klientów. To nie koniec ewentualnych zmian w towarzystwach emerytalnych. Amerykański Citibank zamierza kupić trzy czwarte akcji Banku Handlowego SA. Amerykanie są już udziałowcem PTE Dom (230 tys. klientów; ponad 2 proc. rynku), a do Banku Handlowego należy 50 proc. PTE Bankowy (390 tys. klientów; 3,5 proc. rynku). Wystarczy zsumować te liczby.
Smak globalizacji odczuje również polski przemysł motoryzacyjny. Niedawno doszło do aliansu General Motors i Fiata, mających swoje fabryki w Polsce (Amerykanie przejęli jedną piątą akcji koncernu z Turynu, w zamian oddali 5 proc. swoich udziałów). Niebawem dojdzie do kolejnej konsolidacji, tym razem wymuszonej sytuacją w Korei Południowej - Daewoo stanie się częścią któregoś ze światowych gigantów. Najpewniej będzie to DaimlerChrysler lub Ford, choć możliwy jest także mariaż z koncernem General Motors. Koreańczycy zapewniają, że ich marka i produkty nie znikną z rynku. - Po zacieśnieniu związków przez Fiata i GM oraz ewentualnym wchłonięciu przez nich Daewoo zmieni się struktura polskiego rynku. Wyrośnie nam kolos kontrolujący 80 proc. rynku samochodowego - ostrzega Bogusław Grabowski, członek Rady Polityki Pieniężnej. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta nie będzie w stanie temu zapobiec. Być może nie będzie też takiej potrzeby, jeśli polscy klienci zauważą - jak to było w podobnych sytuacjach w innych częściach świata - poprawę jakości usług w salonach sprzedaży i serwisach.
Jednym z powodów przeprowadzania fuzji jest dążenie przez zarządy przedsiębiorstw do zmniejszania kosztów stałych, co oznacza redukcję zatrudnienia, a nawet zamykanie niepotrzebnych zakładów. Przejęcie PPABanku przez belgijski bank Fortis dowodzi jednak, że globalizacja może się przyczynić do wzrostu zatrudnienia. W ostatnich miesiącach PPABank przyjął 130 nowych pracowników (liczba personelu wzrosła o jedną piątą). Tyle samo ma ich przybywać co roku przez najbliższe lata, co wiąże się z powiększaniem sieci oddziałów (planuje się, że co roku powstanie nawet pięć nowych placówek) i tworzeniem punktów obsługi klientów indywidualnych.
Przykładem długookresowych korzyści wynikających z globalizacji jest również Firma Oponiarska Dębica. Po fuzji amerykańskiego Goodyeara i japońskiego Sumitomo spółka stała się silnym ogniwem największej kompanii w branży na świecie, kontrolującej czwartą część globalnego rynku. Od momentu inwestycji Goodyeara, ponad cztery lata temu, pracę w niej stracił co piąty zatrudniony.
W tym okresie jednak dzięki zainstalowaniu najnowocześniejszych urządzeń firma zanotowała 70-procentowy wzrost sprzedaży opon, a wydajność pracowników wzrosła dwukrotnie. - Dzięki temu, że jesteśmy częścią światowej potęgi, możemy najlepiej wykorzystać nasze możliwości produkcyjne i umiejętności. Mamy dostęp do najnowszych technologii i nieograniczony rynek zbytu - argumentuje Zdzisław Chabowski, prezes Dębicy. Dzisiaj za granicę trafia dwie trzecie produkcji, a opony marki Dębica wytwarzane są także w Anglii, Francji, Niemczech, Słowenii i Turcji.
W połowie stycznia tego roku umowę o fuzji podpisały dwie brytyjskie grupy farmaceutyczne: Glaxo Wellcome i SmithKline Beecham. Obie są obecne w naszym kraju, ale tylko Glaxo Wellcome zdecydowała się na inwestycję w zakład produkcyjny i za 220 mln zł kupiła 80 proc. akcji Polfy Poznań. Firma SmithKline Beecham miała tylko swoje przedstawicielstwo handlowe i zatrudniała ok. 200 osób. - Po fuzji zakład poznański pozostanie strategicznym centrum produkcyjnym w naszym kraju - twierdzi Jerzy Stęczniewski, prezes Glaxo Wellcome w Polsce. Przedsiębiorstwo przejmie też część zadań 21 fabryk koncernu przeznaczonych do likwidacji. Oznacza to pięciokrotny wzrost produkcji w najbliższych trzech, czterech latach.
Globalizacja wpływa też na handel w Polsce. Niebawem okaże się, czy holenderski koncern Ahold (właściciel sieci Hypernova, Szalony Max, Sesam, Mega) połączy się z portugalskim Jeronimo Martins (Biedronki i Euro Cash). Po zintegrowaniu firm Carrefour i Promodés zapowiadany jest rozwój supermarketów Champion. Francuski gigant rozmawia z belgijską spółką GIB na temat kupna od niej sieci supermarketów Globi (w Polsce posiada ona 27 placówek). Błyskawiczną ekspansję nad Wisłą zapowiada największa handlowa sieć na świecie - amerykański Wal-Mart. Nieoficjalnie wiadomo, że w tym celu koncern zamierza przejąć jedną z sieci działających już w Polsce.