O godzinie 19.35 rozpoczęła się druga debata kandydatów na urząd prezydenta RP. Ubiegający się o reelekcję i popierany przez Platformę Obywatelską Bronisław Komorowski zmierzył się z Andrzejem Dudą z Prawa i Sprawiedliwości. Debata zorganizowała stacja TVN24. Ubiegający się o najwyższy urząd w państwie odpowiadali na pytania dotyczące polityki krajowej i zagranicznej, kwestii gospodarczych oraz społecznych. Duda i Komorowski otrzymali także możliwość skierowania pytań bezpośrednio do siebie.
W każdym z trzech tematów kandydaci musieli odpowiedzieć na cztery identyczne pytania. Następnie Andrzej Duda i Bronisław Komorowski mogli skierować po jednym pytaniu bezpośrednio do adwersarza. Debatę zakończyły dwuminutowe wystąpienia podsumowujące.
Debata TVN24
20:50
Koniec debaty. Dziękujemy za śledzenie relacji i zapraszamy w niedzielę o godzinie 21.00, gdy ogłoszone zostaną wstępne wyniki sondażów exit polls.
20:47
Podsumowanie Bronisława Komorowskiego: - Doświadczone polityka poznaje się po tym, że potrafi słuchać ludzi - powiedział Komorowski. Dodał, że wynik pierwszej tury wyborów był takim sygnałem, zwłaszcza ze strony młodych, którzy chcą współdecydować o losie państwa. Wskazał, ze szybsze zmiany na lepsze będą możliwe, gdy będziemy podążać za Zachodem, którego częścią jesteśmy. - Wybory prezydenckie będą naprawdę. to nie będzie randka w ciemno, gdzie można zaryzykować - dodał. Jak powiedział, będzie to decyzja o tym, kto "będzie sternikiem nawy polskiej" i "zwierzchnikiem polskiej armii". - Proszę o głosy już w niedzielę. Będzie się decydowała przyszłość Polski. Czy będzie to przyszłość oparta na wolności, czy oparta o pomysłach rodem z politycznego średniowiecza - zakończył.
20:45
Podsumowanie Andrzeja Dudy: - Słyszeliście państwo debatę, różne dziwne wystąpienia prezydenta Komorowskiego. Te nagłe zmiany poglądów, że trzeba zmieniać konstytucję - podkreślił. - Słyszeliście państwo, że prezydent jest gotów obniżać wiek emerytalny. Jestem człowiekiem stabilnym i słucham co mówią do mnie rodacy. To Polacy są dla mnie ekspertami mówiąc o swoich problemach. Jesteśmy wielką wspólnotą i nie możemy pozwolić się dzielić. Nie możemy pozwolić na to, że prezydentem zostanie ktoś, kto do ludzi wymachuje pięścią. Zgodnie z oczekiwaniami społeczeństwa opracowałem swoje postulaty. Zmiany są możliwe. Muszą podjąć państwo decyzję, dobrą decyzję - mówił Duda.
20:42
- Panie pośle, sam Pan powiedział, że jeśli Pan wygra, to ministrem odpowiadającym za politykę zagraniczną będzie Krzysztof Szczerski - powiedział Komorowski i przypomniał jedną z jego prac, gdzie wzywał do stworzenia republiki wyznaniowej. - Szczerski jest profesorem. Może pan wybrał jakieś jego dywagacyjne wypowiedzi? Pan poseł Szczerski to biegły dyplomata, ale przede wszystkim wie co to polskie interesy i wie jak ich bronić - odparł Duda.
20:41
Komorowski pyta: Pokaż mi swoich przyjaciół, powiem Ci jaki jesteś. Pamięta Pan słowa prof. Pawłowicz, która określiła flagę UE mianem szmaty? Jak można tolerować we własnym środowisku takich ludzi? Duda: Pan chce zrzucić odpowiedzialność za ludzi dookoła na mnie. Owszem trzeba uczestniczyć w integracji europejskiej a dołączenie do UE to nasz sukces. Tam trzeba być bez kompleksów. Ja umiem rozmawiać z ludźmi, nie krzyczę na nich, nie spycham ich na margines.
20:40
Duda: Nie chciał Pan konkretnie odpowiedzieć na moje pytanie. To była porażka. To pokazało bylejakość polskiej polityki zagranicznej. Nie było przywódców dużych krajów Unii Europejskiej, nie było prezydenta Baracka Obamy. Komorowski odparł, że Polska spotyka się z krajami, które spotkał "podobny los".
20:38
Duda: Zrealizował Pan szumnie zapowiadane obchody 70. rocznicy zakończenia II wojny światowej. Ilu przywódców państw, państw tych potężnych, było obecnych na uroczystościach? Komorowski: Pan by chciał zaprosić Putina? Było wielu przywódców państw, prezydenci i szefowie ONZ i ludzie reprezentujący UE. Pierwszy raz tak wiele osób spotkało się w jednym miejscu. Pan był ministrem u Lecha Kaczyńskiego, czy pamięta pan przypadek, by tylu przywódców przyjechało do Polski?
20:36
- Muszę powiedzieć, że podziwiam nadelastyczną zdolność pana Dudy - powiedział Komorowski. Następnie skrytykował zmianę zdania ws. polityki klimatyczną, po raz kolejny pokazując ankietę sprzed wyborów do Parlamentu Europejskiego.
Prezydent o chrześcijanach z Syrii: - Uważam, że Polskę powinno być stać na przyjęcie tych ludzi - powiedział i dodał, że "łatwo się tak mówi", ale każdy powinien zrobić to co do niego zależy, podczas gdy Andrzej Duda nie wziął udziału w głosowaniu PE nad rezolucją wzywająca do obrony chrześcijan zagrożonych przez Państwo Islamskie. Wezwał kandydata PiS do wyjaśnień.
20:34
Pochanke: Syryjscy chrześcijanie proszą Polskę o sprowadzenie ich do naszego kraju. 1500 osób, 300 rodzin, czy zrobi Pan wszystko, by sprowadzić ich do Polski? Duda: Tak chciałbym, aby Ci ciemiężeni ludzie mogli osiedlić się w naszym kraju. Spotkaliby się w tym kraju z życzliwością. Jeżeli jednak nie zmieni się władza, rząd i prezydent to nie zostanie zrobione nic. Władza nie potrafiła sprowadzić Polaków do kraju, nawet jeśli była taka potrzeba. Będę zabiegał o to, by ich sprowadzić do Polski. To jest dla nich kwestia życia lub śmierci.
20:31
- Przede wszystkim musimy realizować nasze interesy. Polska powinna w UE swoje interesy realizować i być na nie nastawiona. Owszem w ramach takiej organizacji jak UE realizuje się takie interesy po partnersku, ale trzeba zaznaczyć nasze zapotrzebowania. To nie może być polityka, która zezwala na ograniczenia klimatyczne - podkreślił Duda. W przekonaniu kandydata PiS w interesie naszych sąsiadów posiadających odnawialne źródła energii oraz energię jądrową jest to, by miały jak najlepszą sytuację w oparciu o limity unijne. Dodał, że Polska powinna unowocześniać przemysł oparty na polskim węglu. - Nie możemy pozwolić, byśmy byli krajem kategorii B - powiedział Duda i zaznaczył, że w Polsce powinniśmy walczyć o poziom życia zbliżony do tego na Zachodzie.
20:29
Pytanie o to, czy w UE Polska "powinna płynąć w głównym nurcie" i trzymać się blisko Niemiec, czy raczej powinniśmy stworzyć nowy nurt. W przekonaniu Bronisława Komorowskiego Polsce na odgrywanie istotnej roli w UE pozwala Trójkąt Weimarski. Prezydent zaatakował Dudę tym, że w czasach rządów PiS Warszawa nie miała silnych sojuszników. - Polska musi budować relacje dobrosąsiedzkie, nie tylko z Niemcami - zaznaczył Komorowski.
20:28
Komorowski: Jesteśmy względnie bezpieczni w niebezpiecznym świecie. Polska jest w NATO. Za czasów gdy byłem szefem MON uzyskałem plany ewentualnościowe, widziałem je. Teraz działamy na rzecz wzmocnienia wschodniej flanki. To ja zaprosiłem NATO do Warszawy, by rozmawiać o pogłębieniu wzmocnienia flanki wschodniej. Dzisiaj są żołnierze USA w Polsce, będą amerykańskie bazy w Polsce.
20:25
- Powinny powstać w Polsce bazy NATO dopóki nie odbudujemy obrony terytorialnej, która została w ostatnich czasach zniszczona. Przede wszystkim trzeba podjąć negocjację z NATO w tej sprawie - powiedział Duda. Dodał, że bazy powinny być bazami łączonymi, w których stacjonowaliby także polscy żołnierze.
20:24
- Polacy dzisiaj potrzebują spokoju i pokoju. Jako prezydent będę uważnie słuchał głosu obywateli. Polska powinna prowadzić ofensywną politykę zagraniczną, ale nie ma potrzeby walczyć z Rosją. Trzeba prowadzić skuteczną politykę. Dzisiaj trzeba wychodzić z inicjatywami w ramach UE i NATO. Na naszych terenach powinny powstać bazy NATO, trzeba zadbać, by podczas szczytu NATO w Warszawie takie decyzje zapadły. Należy przesunąć wschodnią flankę NATO na nasze tereny - powiedział Duda. Kandydat PiS podkreślił, że w naszym interesie jest normalizacja sytuacji z Rosją i tej na Ukrainie.
Po tych słowach Komorowski zarzucił, że Andrzej Duda chciał wysyłać polskich żołnierzy na Ukrainę, czemu kandydat PiS zaprzeczył i oskarżył prezydenta o kłamstwo.
20:21
Pytanie Justyny Pochanke: Czy prezydent Putin jest w tej chwili dla Polski największym zagrożeniem zewnętrznym? Co jest twardym warunkiem, by prezydenci państw z wrogów stali się przyjaciółmi? - Rosja od polityki miękkiej współpracy przeszła do agresywnej polityki z całym światem. Widać to na styku ukraińsko-rosyjskim gdzie trwa konfrontacja - odpowiedział prezydent. - Polska jest częścią świata zachodniego - powiedział Komorowski i dodał, że poprzez sankcje przeciwdziała zachowaniu Rosji. Przyznał jednak, że jeśli Moskwa zmieni swoje zachowanie to należy otworzyć się na współpracę. - Rosja nie jest niebezpieczna dla Polski, jeśli nie ma zapędów imperialnych - podkreślił prezydent. Przyznał także, że Polska jako kraj, który "Rosję najlepiej zna" w wypadku zmiany polityki rosyjskiej powinien współtworzyć politykę Zachodu wobec Moskwy.
Koniec drugiej rundy, czas na politykę zagraniczną
20:17
Pytanie Andrzeja Dudy do Bronisława Komorowskiego. Kandydat przypomniał list prezydenta sprzed 5 lat i zapytał ile ustaw podwyższających podatki podpisał podczas swojej kadencji. - Miałem tę satysfakcję, że podpisałem 17 ustaw zmniejszających podatki - powiedział. Zaznaczył, że jedną z nich była ustawa o uldze dla osób wychowujących dzieci, którą sam zainicjował. - Jak rząd uznaje, że trzeba podnieść podatki, to prezydent nie powinien tego blokować - wskazał urzędujący prezydent. - Jest pan niestabilny, zmienia zdanie z dnia na dzień jak w kwestii wieku emerytalnego. Jeszcze w piątek ci, którzy chcieli zmienić konstytucję byli dla pana frustratami. Pan podpisał 13 ustaw, które podnosiły 21 podatków. Pan podpisał VAT i to uderzyło w najuboższych - ripostował Duda.
- To jest plan działania dla Polski - powiedział Komorowski pokazując swój program. Dodał, że to "rzeczywistość", a nie jedynie obietnice.
20:15
Pytania wzajemne. Komorowski: Co roku liczba ofiar przemocy domowej sięga 100 tys. Dlaczego Pan w piśmie skierowanym do mnie apelował o niepodpisanie konwencji ws. przeciwdziałaniu przemocy? Woła do pana 100 tys. ofiar przemocy. Duda: Powinien się pan uderzyć w piersi. Pańska partia rządzi od 8 lat i co? I przemoc rośnie.
- W polskich przepisach są dobre rozwiązania - powiedział Duda i zaznaczył, że na Zachodzie statystka jest znacznie wyższa. - Szkoda, że podejmuje Pan decyzję pod publiczkę polityczną - zaznaczył. Prezydent zaznaczył, że "Polska nie może być obojętna na przemoc", a Andrzej Duda "stanął po złej stronie"
20:13
- Helikopter, który był u konkurencji, Blackhawk, był sprawdzony w wielu bojach. Nie da się zrealizować tego kontraktu z Airbusem tak, by stworzyć linię technologiczną w Polsce, która pozwoli na zatrudnienie Polaków - podkreślił Duda. - Airbus nie dotrzymał zobowiązań, gdy dostarczał śmigłowce dla polskiego pogotowia - zaznaczył kandydat PiS i dodał, iż nie wzięto tego pod uwagę w trakcie przetargu.
20:10
- Prezydent jest zwierzchnikiem sił zbrojnych. Polska ma do wydania gigantyczne pieniądze na armię. Czym kierować się wybierając model broni lub wyposażenia? Tym, że jest nowoczesna, czy że jest z Polski? - zapytał Bogdan Rymanowski. - Ważne są walory tej broni przydatność na polu walki. Trzeba wybierać takie rozwiązania, by nie tylko kupować dobry sprzęt, ale też tworzyć miejsca pracy w Polsce - odpowiedział Komorowski. Podkreślił, że Polska "nie może być tylko montownią".
20:08
Komorowski zaatakował Dudę faktem, iż senator PiS Grzegorz Bierecki wyprowadził z Polski pieniądze z jednego ze SKOK-ów. Prezydent podkreślił, że od czasu rządów PiS-u pensja minimalna wzrosła o tysiąc złotych, a ilość miejsc pracy wzrosła o 2 miliony. - Pan udaje, że Pan tego nie widzi - powiedział. - Nie można być ślepym na takie fakty, chociaż wiele jest jeszcze do zrobienia - zaznaczył. Przypomniał, że powstała ustawa w ramach której państwo będzie dotowało corocznie 100 tys. miejsc pracy dla młodych Polaków.
20:07
Rymanowski: Rozmawiałem wczoraj z kobietą pracującą na stacji benzynowej. Zapytała mnie jak ma żyć za 1700 złotych miesięcznie. Jakie były panów propozycje, by poprawić sytuację Polaków i zwiększyć ich wynagrodzenie?
- Bezrobocie wzrosło. Dziś potrzebne jest podwyższenie kwoty wolnej o podatku - powiedział kandydat PiS. Podkreślił, że to przede wszystkim ulga dla najmniej zarabiających. - Druga kwestia to ulga dla najbiedniejszych - powiedział i dodał, że 36 proc. polskich dzieci rodzi się w rodzinach, gdzie średnia zarobków na osobę jest niższa niż 556 złotych - zaznaczył.
20:06
- Człowiek, który przez 5 lat sprawuje urząd prezydenta, podważa ustawę, której niekonstytucyjność została zatwierdzona. Jeżeli chodzi o osoby, które zostały skrzywdzone - KNF nie zrobiło nic w sprawie SKOK Wołomin. Państwo polskie powinno pomóc frankowiczom. Potrzebna jest zmiana podejścia, instytucje bankowe nie mogą rządzić w Polsce - zaznaczył Duda. - Dzisiaj 2/3 banków znajduje się w rękach obcego kapitału - powiedział Duda i podkreślił, że polskie instytucje finansowe powinny odkupić te instytucje, a kredytobiorcom należy pomóc.
20:04
Bogdan Rymanowski zapytał o to jak pomóc ludziom, którzy wzięli kredyty we franku. - Czy pan i pan zaproponowaliby Marka Belkę na drugą kadencję?
- Renacjonalizacja banków to nic innego niż możliwość kupienia tych banków. W Polsce dobrze funkcjonuje nadzór nad tymi instytucjami. Należy dążyć do tego, by państwo polskie pomagało kredytobiorcom, niezależnie od tego czy to złotówka czy zagraniczna waluta. Reszta musi być elementem umowy między kredytobiorcą a kredytodawcą. Trzeba patrzeć na ten problem szerzej w kontekście wszystkich kredytobiorców - powiedział Komorowski
20:03
Komorowski: Sprawą najważniejszą jest troska o wysokość emerytury. - Pan swoją decyzją o obniżeniu wieku emerytalnego, obniży emerytury - zwrócił się do Andrzeja Dudy Komorowski. Dodał, że aby pokryć finansowanie propozycji Andrzeja Dudy należałoby podnieść składkę emerytalną, podczas gdy jego propozycja kosztuje "jedynie 2 proc. tego co pomysł" kandydata PiS.
20:01
Andrzej Duda odpowiada na pytanie o realność postulatów obniżenia wieku emerytalnego. - Rozmawiałem z "Solidarnością" i OPZZ, potrzebujemy zmiany - obniżenia wieku emerytalnego - przyznał Duda. - Odbyłem spotkania w całej Polsce i na każdym spotkań to była jedna z podstawowych, bo mówili, że nie chcą pracować do śmierci - zaznaczył. Kandydat PiS przypomniał, że prezydent podpisał ustawę, a ludzie powinni mieć prawo do dłuższej pracy, ale jeśli ktoś woli przejść wcześniej na emeryturę, to powinien mieć do tego prawo. - Bronisław Komorowski przekonywał, że nie jest zwolennikiem podniesienia wieku emerytalnego. I później zmienił zdanie, mimo protestów - podpisał ustawę - podkreślił polityk.
Koniec rundy pierwszej
20:00
- Może Pan ma kolegów, którzy zasłaniają twarze, bo ja nie mam - odpowiedział Duda. Przypomniał, że zdaniem TK, ustawa ograniczała wolność do zgromadzeń. - Co można na to powiedzieć? Albo bezpieczeństwo albo bezprawie. Tak to już bywa, że należy podejmować niełatwe decyzje. Ja podjąłem decyzję na rzecz bezpieczeństwa obywateli, by ochronić ich przed chuliganami - ripostował Komorowski.
19:59
Andrzej Duda zadaje pytanie. Przypomniał, że ustawa o zgromadzeniach publicznych skierowana przez prezydenta do Sejmu była niezgodna z konstytucją. - Zastrzeżenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczyły tylko dwóch kwestii - odpowiedział Komorowski. Zaznaczył, że istotą ustawy był zakaz zasłaniania twarzy i dodał, że "koledzy" Andrzeja Dudy stosują taką taktykę.
19:58
Komorowski przypomniał Dudę o wiersz jego teścia dot. jednego ze zdarzeń w Holokauście. Pan się wstydzi swojego godła? - Mieliśmy inne zdanie w tej sprawie jako klub - odpowiedział Duda. - Można zacytować tutaj wieszcza - "pan śmieszy, pan tumani i straszy - powiedział Duda. - Godło polskie powinno być pilnowane . Andrzej Duda zarzucił także prezydentowi ośmieszanie godła poprzez organizowanie marszów z czekoladowym orłem. - Orzeł może być tylko PiS-owski. Orzeł musi być w polskim sercu - odpowiedział Komorowski. Prezydent zarzucił także Dudzie, iż "bezmyślnie wykonuje polecenie swojego szefa".
19:56
Andrzej Duda przypomniał wypowiedź Bronisława Komorowskiego, który powiedział, że naród Polski był współsprawcą części zbrodni wobec Żydów podczas II wojny światowej. Duda chciałby, by przy prezydencie powstała instytucja monitorująca tę sprawę. - Polska powinna stawać w obronie naszego narodu - podkreślił. - O to trzeba dzisiaj walczyć - powiedział - zaznaczył
19:54
Pytanie o zakaz ekshumacji w Jedwabnem oraz oskarżenia Polaków o współudział w Holokauście. Zdaniem Komorowskiego, zakaz ekshumacji był "wyrazem szacunku" dla wyznawców judaizmu. - Wszyscy Polacy powinni pamiętać także o tych niechwalebnych zachowaniach - podkreślił prezydent, ale dodał, że winniśmy przypominać o Polakach ratujących Żydów. - Musimy podkreślać, że to Polska i ten rejon był tym, na którym karano karą śmierci za pomoc Żydom - dodał.
19:52
- Na jakiej podstawie Pana formacja polityczna okrzyknęła, że był zamach - mówi do Dudy Komorowski. Prezydent dodał, że należy poczekać na ostateczny werdykt w kwestii odpowiedzialności. W jego przekonaniu, PiS jest winny "polityzacji żałoby". - Pan publicznie mówił o zdradzie prezydenta, wybuchu - dodał.
19:50
Kwestia Smoleńska w pytaniu Moniki Olejnik. Andrzej Duda mówi, iż polska dyplomacja powinna się zmienić. - Dla mnie podstawową sprawą jest zbadanie dowodów, których w Polsce nie ma - powiedział. Dodał, iż do czasu przeprowadzenia badań "trudno będzie" rozmawiać o sprawie na poważnie. - Z punktu widzenia polskiej racji stanu powinniśmy szukać wsparcia na arenie międzynarodowej - zaznaczył.
19:45
Andrzej Duda odpowiada na to samo pytanie. - Referendum prawdopodobnie nie będzie, bo większość konstytucjonalistów mówi, że wniosek złożony przez prezydenta narusza konstytucję - powiedział Andrzej Duda. Kandydat PiS odniósł się także do zarzutu Bronisława Komorowskiego, który twierdził, iż blokuje etat na Uniwersytecie Jagiellońskim. Przytoczył także wypowiedź rektora UJ, który zaznaczył, iż nie doszło do "blokady etatu". Komorowski przypomniał, że Duda pracuje także na uczelni w Poznaniu bez zgody władz UJ. Zdaniem Dudy, nie złamał on prawa.
19:43
Prezydent pokazał ankiety dot. finansowania partii z budżetu państwa oraz wprowadzenia JOW-ów. Wskazał, że on popiera obie kwestie, podczas gdy jego konkurent jest im przeciwny. Monika Olejnik pytała o to, czy w ewentualnym referendum kandydaci poprą zakaz aborcji, wprowadzenie JOW-ów oraz zniesienie finansowania partii politycznych z budżetu.
19:41
Bronisław Komorowski powiedział, że oczekuje przeprosin od Andrzeja Dudy i zaznaczył, iż nie przygotował prezentu dla Andrzeja Dudy i przekazał chorągiewkę Monice Olejnik. Prezydent w kwestii zakazu aborcji podkreślił, że musi szanować wszystkie przekonania i przypomniał, iż PiS chciało karać za przeprowadzenie zapłodnienia in vitro 2 latami więzienia.
19:38
Andrzej Duda wręczył prezydentowi chorągiewkę z logiem PO, by pokazać, że jego partia finansuje kampanię. Monika Olejnik zapytała o zakaz aborcji. Kandydat PiS podkreślił, że polska konstytucja przewiduje, iż ochrona życia jest wpisana do najwyższego aktu prawnego. - Pan prezydent kilkakrotnie podpisywał ustawy, które okazały się sprzeczne z konstytucją - zaznaczył Duda.
19:35
Debata się zaczęła
19:24
Prezydent Bronisław Komorowski dotarł przed studio TVN24
19:14
Andrzej Duda przyjechał Dudabusem. Wita się ze zwolennikami przed studiem TVN
19:10
Obaj kandydaci w drodze do studia telewizyjnego. Do początku debaty pozostało 25 minut.
Pierwsza debata
Pierwsza debata została zorganizowana przez Telewizję Polską oraz Polsat News. Zapis jej relacji można przeczytać na Wprost.pl. Zdaniem polityków zwyciężył ją nieznacznie urzędujący prezydent. Prof. Kazimierz Kik z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach oraz dr Rafał Chwedoruk z Uniwersytetu Warszawskiego w rozmowie z nami zasugerowali w jaki sposób powinni zachowywać się kandydaci, by podczas drugiej, zdaniem wielu, decydującej debaty przyciągnąć większą grupę wyborców. Ponadto zapraszamy do zapoznania się z artykułami dotyczącymi kulis historycznej debaty prezydenckiej z 1995 roku pomiędzy Aleksandrem Kwaśniewskim, a Lechem Wałęsą oraz najsłynniejszymi trickami zastosowanymi w trakcie amerykańskich debat.
Debata TVN24
20:50
Koniec debaty. Dziękujemy za śledzenie relacji i zapraszamy w niedzielę o godzinie 21.00, gdy ogłoszone zostaną wstępne wyniki sondażów exit polls.
20:47
Podsumowanie Bronisława Komorowskiego: - Doświadczone polityka poznaje się po tym, że potrafi słuchać ludzi - powiedział Komorowski. Dodał, że wynik pierwszej tury wyborów był takim sygnałem, zwłaszcza ze strony młodych, którzy chcą współdecydować o losie państwa. Wskazał, ze szybsze zmiany na lepsze będą możliwe, gdy będziemy podążać za Zachodem, którego częścią jesteśmy. - Wybory prezydenckie będą naprawdę. to nie będzie randka w ciemno, gdzie można zaryzykować - dodał. Jak powiedział, będzie to decyzja o tym, kto "będzie sternikiem nawy polskiej" i "zwierzchnikiem polskiej armii". - Proszę o głosy już w niedzielę. Będzie się decydowała przyszłość Polski. Czy będzie to przyszłość oparta na wolności, czy oparta o pomysłach rodem z politycznego średniowiecza - zakończył.
20:45
Podsumowanie Andrzeja Dudy: - Słyszeliście państwo debatę, różne dziwne wystąpienia prezydenta Komorowskiego. Te nagłe zmiany poglądów, że trzeba zmieniać konstytucję - podkreślił. - Słyszeliście państwo, że prezydent jest gotów obniżać wiek emerytalny. Jestem człowiekiem stabilnym i słucham co mówią do mnie rodacy. To Polacy są dla mnie ekspertami mówiąc o swoich problemach. Jesteśmy wielką wspólnotą i nie możemy pozwolić się dzielić. Nie możemy pozwolić na to, że prezydentem zostanie ktoś, kto do ludzi wymachuje pięścią. Zgodnie z oczekiwaniami społeczeństwa opracowałem swoje postulaty. Zmiany są możliwe. Muszą podjąć państwo decyzję, dobrą decyzję - mówił Duda.
20:42
- Panie pośle, sam Pan powiedział, że jeśli Pan wygra, to ministrem odpowiadającym za politykę zagraniczną będzie Krzysztof Szczerski - powiedział Komorowski i przypomniał jedną z jego prac, gdzie wzywał do stworzenia republiki wyznaniowej. - Szczerski jest profesorem. Może pan wybrał jakieś jego dywagacyjne wypowiedzi? Pan poseł Szczerski to biegły dyplomata, ale przede wszystkim wie co to polskie interesy i wie jak ich bronić - odparł Duda.
20:41
Komorowski pyta: Pokaż mi swoich przyjaciół, powiem Ci jaki jesteś. Pamięta Pan słowa prof. Pawłowicz, która określiła flagę UE mianem szmaty? Jak można tolerować we własnym środowisku takich ludzi? Duda: Pan chce zrzucić odpowiedzialność za ludzi dookoła na mnie. Owszem trzeba uczestniczyć w integracji europejskiej a dołączenie do UE to nasz sukces. Tam trzeba być bez kompleksów. Ja umiem rozmawiać z ludźmi, nie krzyczę na nich, nie spycham ich na margines.
20:40
Duda: Nie chciał Pan konkretnie odpowiedzieć na moje pytanie. To była porażka. To pokazało bylejakość polskiej polityki zagranicznej. Nie było przywódców dużych krajów Unii Europejskiej, nie było prezydenta Baracka Obamy. Komorowski odparł, że Polska spotyka się z krajami, które spotkał "podobny los".
20:38
Duda: Zrealizował Pan szumnie zapowiadane obchody 70. rocznicy zakończenia II wojny światowej. Ilu przywódców państw, państw tych potężnych, było obecnych na uroczystościach? Komorowski: Pan by chciał zaprosić Putina? Było wielu przywódców państw, prezydenci i szefowie ONZ i ludzie reprezentujący UE. Pierwszy raz tak wiele osób spotkało się w jednym miejscu. Pan był ministrem u Lecha Kaczyńskiego, czy pamięta pan przypadek, by tylu przywódców przyjechało do Polski?
20:36
- Muszę powiedzieć, że podziwiam nadelastyczną zdolność pana Dudy - powiedział Komorowski. Następnie skrytykował zmianę zdania ws. polityki klimatyczną, po raz kolejny pokazując ankietę sprzed wyborów do Parlamentu Europejskiego.
Prezydent o chrześcijanach z Syrii: - Uważam, że Polskę powinno być stać na przyjęcie tych ludzi - powiedział i dodał, że "łatwo się tak mówi", ale każdy powinien zrobić to co do niego zależy, podczas gdy Andrzej Duda nie wziął udziału w głosowaniu PE nad rezolucją wzywająca do obrony chrześcijan zagrożonych przez Państwo Islamskie. Wezwał kandydata PiS do wyjaśnień.
20:34
Pochanke: Syryjscy chrześcijanie proszą Polskę o sprowadzenie ich do naszego kraju. 1500 osób, 300 rodzin, czy zrobi Pan wszystko, by sprowadzić ich do Polski? Duda: Tak chciałbym, aby Ci ciemiężeni ludzie mogli osiedlić się w naszym kraju. Spotkaliby się w tym kraju z życzliwością. Jeżeli jednak nie zmieni się władza, rząd i prezydent to nie zostanie zrobione nic. Władza nie potrafiła sprowadzić Polaków do kraju, nawet jeśli była taka potrzeba. Będę zabiegał o to, by ich sprowadzić do Polski. To jest dla nich kwestia życia lub śmierci.
20:31
- Przede wszystkim musimy realizować nasze interesy. Polska powinna w UE swoje interesy realizować i być na nie nastawiona. Owszem w ramach takiej organizacji jak UE realizuje się takie interesy po partnersku, ale trzeba zaznaczyć nasze zapotrzebowania. To nie może być polityka, która zezwala na ograniczenia klimatyczne - podkreślił Duda. W przekonaniu kandydata PiS w interesie naszych sąsiadów posiadających odnawialne źródła energii oraz energię jądrową jest to, by miały jak najlepszą sytuację w oparciu o limity unijne. Dodał, że Polska powinna unowocześniać przemysł oparty na polskim węglu. - Nie możemy pozwolić, byśmy byli krajem kategorii B - powiedział Duda i zaznaczył, że w Polsce powinniśmy walczyć o poziom życia zbliżony do tego na Zachodzie.
20:29
Pytanie o to, czy w UE Polska "powinna płynąć w głównym nurcie" i trzymać się blisko Niemiec, czy raczej powinniśmy stworzyć nowy nurt. W przekonaniu Bronisława Komorowskiego Polsce na odgrywanie istotnej roli w UE pozwala Trójkąt Weimarski. Prezydent zaatakował Dudę tym, że w czasach rządów PiS Warszawa nie miała silnych sojuszników. - Polska musi budować relacje dobrosąsiedzkie, nie tylko z Niemcami - zaznaczył Komorowski.
20:28
Komorowski: Jesteśmy względnie bezpieczni w niebezpiecznym świecie. Polska jest w NATO. Za czasów gdy byłem szefem MON uzyskałem plany ewentualnościowe, widziałem je. Teraz działamy na rzecz wzmocnienia wschodniej flanki. To ja zaprosiłem NATO do Warszawy, by rozmawiać o pogłębieniu wzmocnienia flanki wschodniej. Dzisiaj są żołnierze USA w Polsce, będą amerykańskie bazy w Polsce.
20:25
- Powinny powstać w Polsce bazy NATO dopóki nie odbudujemy obrony terytorialnej, która została w ostatnich czasach zniszczona. Przede wszystkim trzeba podjąć negocjację z NATO w tej sprawie - powiedział Duda. Dodał, że bazy powinny być bazami łączonymi, w których stacjonowaliby także polscy żołnierze.
20:24
- Polacy dzisiaj potrzebują spokoju i pokoju. Jako prezydent będę uważnie słuchał głosu obywateli. Polska powinna prowadzić ofensywną politykę zagraniczną, ale nie ma potrzeby walczyć z Rosją. Trzeba prowadzić skuteczną politykę. Dzisiaj trzeba wychodzić z inicjatywami w ramach UE i NATO. Na naszych terenach powinny powstać bazy NATO, trzeba zadbać, by podczas szczytu NATO w Warszawie takie decyzje zapadły. Należy przesunąć wschodnią flankę NATO na nasze tereny - powiedział Duda. Kandydat PiS podkreślił, że w naszym interesie jest normalizacja sytuacji z Rosją i tej na Ukrainie.
Po tych słowach Komorowski zarzucił, że Andrzej Duda chciał wysyłać polskich żołnierzy na Ukrainę, czemu kandydat PiS zaprzeczył i oskarżył prezydenta o kłamstwo.
20:21
Pytanie Justyny Pochanke: Czy prezydent Putin jest w tej chwili dla Polski największym zagrożeniem zewnętrznym? Co jest twardym warunkiem, by prezydenci państw z wrogów stali się przyjaciółmi? - Rosja od polityki miękkiej współpracy przeszła do agresywnej polityki z całym światem. Widać to na styku ukraińsko-rosyjskim gdzie trwa konfrontacja - odpowiedział prezydent. - Polska jest częścią świata zachodniego - powiedział Komorowski i dodał, że poprzez sankcje przeciwdziała zachowaniu Rosji. Przyznał jednak, że jeśli Moskwa zmieni swoje zachowanie to należy otworzyć się na współpracę. - Rosja nie jest niebezpieczna dla Polski, jeśli nie ma zapędów imperialnych - podkreślił prezydent. Przyznał także, że Polska jako kraj, który "Rosję najlepiej zna" w wypadku zmiany polityki rosyjskiej powinien współtworzyć politykę Zachodu wobec Moskwy.
Koniec drugiej rundy, czas na politykę zagraniczną
20:17
Pytanie Andrzeja Dudy do Bronisława Komorowskiego. Kandydat przypomniał list prezydenta sprzed 5 lat i zapytał ile ustaw podwyższających podatki podpisał podczas swojej kadencji. - Miałem tę satysfakcję, że podpisałem 17 ustaw zmniejszających podatki - powiedział. Zaznaczył, że jedną z nich była ustawa o uldze dla osób wychowujących dzieci, którą sam zainicjował. - Jak rząd uznaje, że trzeba podnieść podatki, to prezydent nie powinien tego blokować - wskazał urzędujący prezydent. - Jest pan niestabilny, zmienia zdanie z dnia na dzień jak w kwestii wieku emerytalnego. Jeszcze w piątek ci, którzy chcieli zmienić konstytucję byli dla pana frustratami. Pan podpisał 13 ustaw, które podnosiły 21 podatków. Pan podpisał VAT i to uderzyło w najuboższych - ripostował Duda.
- To jest plan działania dla Polski - powiedział Komorowski pokazując swój program. Dodał, że to "rzeczywistość", a nie jedynie obietnice.
20:15
Pytania wzajemne. Komorowski: Co roku liczba ofiar przemocy domowej sięga 100 tys. Dlaczego Pan w piśmie skierowanym do mnie apelował o niepodpisanie konwencji ws. przeciwdziałaniu przemocy? Woła do pana 100 tys. ofiar przemocy. Duda: Powinien się pan uderzyć w piersi. Pańska partia rządzi od 8 lat i co? I przemoc rośnie.
- W polskich przepisach są dobre rozwiązania - powiedział Duda i zaznaczył, że na Zachodzie statystka jest znacznie wyższa. - Szkoda, że podejmuje Pan decyzję pod publiczkę polityczną - zaznaczył. Prezydent zaznaczył, że "Polska nie może być obojętna na przemoc", a Andrzej Duda "stanął po złej stronie"
20:13
- Helikopter, który był u konkurencji, Blackhawk, był sprawdzony w wielu bojach. Nie da się zrealizować tego kontraktu z Airbusem tak, by stworzyć linię technologiczną w Polsce, która pozwoli na zatrudnienie Polaków - podkreślił Duda. - Airbus nie dotrzymał zobowiązań, gdy dostarczał śmigłowce dla polskiego pogotowia - zaznaczył kandydat PiS i dodał, iż nie wzięto tego pod uwagę w trakcie przetargu.
20:10
- Prezydent jest zwierzchnikiem sił zbrojnych. Polska ma do wydania gigantyczne pieniądze na armię. Czym kierować się wybierając model broni lub wyposażenia? Tym, że jest nowoczesna, czy że jest z Polski? - zapytał Bogdan Rymanowski. - Ważne są walory tej broni przydatność na polu walki. Trzeba wybierać takie rozwiązania, by nie tylko kupować dobry sprzęt, ale też tworzyć miejsca pracy w Polsce - odpowiedział Komorowski. Podkreślił, że Polska "nie może być tylko montownią".
20:08
Komorowski zaatakował Dudę faktem, iż senator PiS Grzegorz Bierecki wyprowadził z Polski pieniądze z jednego ze SKOK-ów. Prezydent podkreślił, że od czasu rządów PiS-u pensja minimalna wzrosła o tysiąc złotych, a ilość miejsc pracy wzrosła o 2 miliony. - Pan udaje, że Pan tego nie widzi - powiedział. - Nie można być ślepym na takie fakty, chociaż wiele jest jeszcze do zrobienia - zaznaczył. Przypomniał, że powstała ustawa w ramach której państwo będzie dotowało corocznie 100 tys. miejsc pracy dla młodych Polaków.
20:07
Rymanowski: Rozmawiałem wczoraj z kobietą pracującą na stacji benzynowej. Zapytała mnie jak ma żyć za 1700 złotych miesięcznie. Jakie były panów propozycje, by poprawić sytuację Polaków i zwiększyć ich wynagrodzenie?
- Bezrobocie wzrosło. Dziś potrzebne jest podwyższenie kwoty wolnej o podatku - powiedział kandydat PiS. Podkreślił, że to przede wszystkim ulga dla najmniej zarabiających. - Druga kwestia to ulga dla najbiedniejszych - powiedział i dodał, że 36 proc. polskich dzieci rodzi się w rodzinach, gdzie średnia zarobków na osobę jest niższa niż 556 złotych - zaznaczył.
20:06
- Człowiek, który przez 5 lat sprawuje urząd prezydenta, podważa ustawę, której niekonstytucyjność została zatwierdzona. Jeżeli chodzi o osoby, które zostały skrzywdzone - KNF nie zrobiło nic w sprawie SKOK Wołomin. Państwo polskie powinno pomóc frankowiczom. Potrzebna jest zmiana podejścia, instytucje bankowe nie mogą rządzić w Polsce - zaznaczył Duda. - Dzisiaj 2/3 banków znajduje się w rękach obcego kapitału - powiedział Duda i podkreślił, że polskie instytucje finansowe powinny odkupić te instytucje, a kredytobiorcom należy pomóc.
20:04
Bogdan Rymanowski zapytał o to jak pomóc ludziom, którzy wzięli kredyty we franku. - Czy pan i pan zaproponowaliby Marka Belkę na drugą kadencję?
- Renacjonalizacja banków to nic innego niż możliwość kupienia tych banków. W Polsce dobrze funkcjonuje nadzór nad tymi instytucjami. Należy dążyć do tego, by państwo polskie pomagało kredytobiorcom, niezależnie od tego czy to złotówka czy zagraniczna waluta. Reszta musi być elementem umowy między kredytobiorcą a kredytodawcą. Trzeba patrzeć na ten problem szerzej w kontekście wszystkich kredytobiorców - powiedział Komorowski
20:03
Komorowski: Sprawą najważniejszą jest troska o wysokość emerytury. - Pan swoją decyzją o obniżeniu wieku emerytalnego, obniży emerytury - zwrócił się do Andrzeja Dudy Komorowski. Dodał, że aby pokryć finansowanie propozycji Andrzeja Dudy należałoby podnieść składkę emerytalną, podczas gdy jego propozycja kosztuje "jedynie 2 proc. tego co pomysł" kandydata PiS.
20:01
Andrzej Duda odpowiada na pytanie o realność postulatów obniżenia wieku emerytalnego. - Rozmawiałem z "Solidarnością" i OPZZ, potrzebujemy zmiany - obniżenia wieku emerytalnego - przyznał Duda. - Odbyłem spotkania w całej Polsce i na każdym spotkań to była jedna z podstawowych, bo mówili, że nie chcą pracować do śmierci - zaznaczył. Kandydat PiS przypomniał, że prezydent podpisał ustawę, a ludzie powinni mieć prawo do dłuższej pracy, ale jeśli ktoś woli przejść wcześniej na emeryturę, to powinien mieć do tego prawo. - Bronisław Komorowski przekonywał, że nie jest zwolennikiem podniesienia wieku emerytalnego. I później zmienił zdanie, mimo protestów - podpisał ustawę - podkreślił polityk.
Koniec rundy pierwszej
20:00
- Może Pan ma kolegów, którzy zasłaniają twarze, bo ja nie mam - odpowiedział Duda. Przypomniał, że zdaniem TK, ustawa ograniczała wolność do zgromadzeń. - Co można na to powiedzieć? Albo bezpieczeństwo albo bezprawie. Tak to już bywa, że należy podejmować niełatwe decyzje. Ja podjąłem decyzję na rzecz bezpieczeństwa obywateli, by ochronić ich przed chuliganami - ripostował Komorowski.
19:59
Andrzej Duda zadaje pytanie. Przypomniał, że ustawa o zgromadzeniach publicznych skierowana przez prezydenta do Sejmu była niezgodna z konstytucją. - Zastrzeżenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczyły tylko dwóch kwestii - odpowiedział Komorowski. Zaznaczył, że istotą ustawy był zakaz zasłaniania twarzy i dodał, że "koledzy" Andrzeja Dudy stosują taką taktykę.
19:58
Komorowski przypomniał Dudę o wiersz jego teścia dot. jednego ze zdarzeń w Holokauście. Pan się wstydzi swojego godła? - Mieliśmy inne zdanie w tej sprawie jako klub - odpowiedział Duda. - Można zacytować tutaj wieszcza - "pan śmieszy, pan tumani i straszy - powiedział Duda. - Godło polskie powinno być pilnowane . Andrzej Duda zarzucił także prezydentowi ośmieszanie godła poprzez organizowanie marszów z czekoladowym orłem. - Orzeł może być tylko PiS-owski. Orzeł musi być w polskim sercu - odpowiedział Komorowski. Prezydent zarzucił także Dudzie, iż "bezmyślnie wykonuje polecenie swojego szefa".
19:56
Andrzej Duda przypomniał wypowiedź Bronisława Komorowskiego, który powiedział, że naród Polski był współsprawcą części zbrodni wobec Żydów podczas II wojny światowej. Duda chciałby, by przy prezydencie powstała instytucja monitorująca tę sprawę. - Polska powinna stawać w obronie naszego narodu - podkreślił. - O to trzeba dzisiaj walczyć - powiedział - zaznaczył
19:54
Pytanie o zakaz ekshumacji w Jedwabnem oraz oskarżenia Polaków o współudział w Holokauście. Zdaniem Komorowskiego, zakaz ekshumacji był "wyrazem szacunku" dla wyznawców judaizmu. - Wszyscy Polacy powinni pamiętać także o tych niechwalebnych zachowaniach - podkreślił prezydent, ale dodał, że winniśmy przypominać o Polakach ratujących Żydów. - Musimy podkreślać, że to Polska i ten rejon był tym, na którym karano karą śmierci za pomoc Żydom - dodał.
19:52
- Na jakiej podstawie Pana formacja polityczna okrzyknęła, że był zamach - mówi do Dudy Komorowski. Prezydent dodał, że należy poczekać na ostateczny werdykt w kwestii odpowiedzialności. W jego przekonaniu, PiS jest winny "polityzacji żałoby". - Pan publicznie mówił o zdradzie prezydenta, wybuchu - dodał.
19:50
Kwestia Smoleńska w pytaniu Moniki Olejnik. Andrzej Duda mówi, iż polska dyplomacja powinna się zmienić. - Dla mnie podstawową sprawą jest zbadanie dowodów, których w Polsce nie ma - powiedział. Dodał, iż do czasu przeprowadzenia badań "trudno będzie" rozmawiać o sprawie na poważnie. - Z punktu widzenia polskiej racji stanu powinniśmy szukać wsparcia na arenie międzynarodowej - zaznaczył.
19:45
Andrzej Duda odpowiada na to samo pytanie. - Referendum prawdopodobnie nie będzie, bo większość konstytucjonalistów mówi, że wniosek złożony przez prezydenta narusza konstytucję - powiedział Andrzej Duda. Kandydat PiS odniósł się także do zarzutu Bronisława Komorowskiego, który twierdził, iż blokuje etat na Uniwersytecie Jagiellońskim. Przytoczył także wypowiedź rektora UJ, który zaznaczył, iż nie doszło do "blokady etatu". Komorowski przypomniał, że Duda pracuje także na uczelni w Poznaniu bez zgody władz UJ. Zdaniem Dudy, nie złamał on prawa.
19:43
Prezydent pokazał ankiety dot. finansowania partii z budżetu państwa oraz wprowadzenia JOW-ów. Wskazał, że on popiera obie kwestie, podczas gdy jego konkurent jest im przeciwny. Monika Olejnik pytała o to, czy w ewentualnym referendum kandydaci poprą zakaz aborcji, wprowadzenie JOW-ów oraz zniesienie finansowania partii politycznych z budżetu.
19:41
Bronisław Komorowski powiedział, że oczekuje przeprosin od Andrzeja Dudy i zaznaczył, iż nie przygotował prezentu dla Andrzeja Dudy i przekazał chorągiewkę Monice Olejnik. Prezydent w kwestii zakazu aborcji podkreślił, że musi szanować wszystkie przekonania i przypomniał, iż PiS chciało karać za przeprowadzenie zapłodnienia in vitro 2 latami więzienia.
19:38
Andrzej Duda wręczył prezydentowi chorągiewkę z logiem PO, by pokazać, że jego partia finansuje kampanię. Monika Olejnik zapytała o zakaz aborcji. Kandydat PiS podkreślił, że polska konstytucja przewiduje, iż ochrona życia jest wpisana do najwyższego aktu prawnego. - Pan prezydent kilkakrotnie podpisywał ustawy, które okazały się sprzeczne z konstytucją - zaznaczył Duda.
19:35
Debata się zaczęła
19:24
Prezydent Bronisław Komorowski dotarł przed studio TVN24
19:14
Andrzej Duda przyjechał Dudabusem. Wita się ze zwolennikami przed studiem TVN
19:10
Obaj kandydaci w drodze do studia telewizyjnego. Do początku debaty pozostało 25 minut.
Pierwsza debata
Pierwsza debata została zorganizowana przez Telewizję Polską oraz Polsat News. Zapis jej relacji można przeczytać na Wprost.pl. Zdaniem polityków zwyciężył ją nieznacznie urzędujący prezydent. Prof. Kazimierz Kik z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach oraz dr Rafał Chwedoruk z Uniwersytetu Warszawskiego w rozmowie z nami zasugerowali w jaki sposób powinni zachowywać się kandydaci, by podczas drugiej, zdaniem wielu, decydującej debaty przyciągnąć większą grupę wyborców. Ponadto zapraszamy do zapoznania się z artykułami dotyczącymi kulis historycznej debaty prezydenckiej z 1995 roku pomiędzy Aleksandrem Kwaśniewskim, a Lechem Wałęsą oraz najsłynniejszymi trickami zastosowanymi w trakcie amerykańskich debat.