Unijny komisarz ds. wewnętrznych i sprawiedliwości Jacques Barrot tłumaczył, że tylko Macedonia, Czarnogóra i Serbia spełniają albo są bliskie spełnienia stawianych przez UE kryteriów: wprowadziły paszporty biometryczne, odpowiednie zarządzania granicami, walczą z korupcją i przestępczością zorganizowaną. Dlatego KE proponuje, by znieść obowiązek wizowy w stosunku do ich obywateli od początku przyszłego roku, na co muszą się jeszcze zgodzić ministrowie spraw wewnętrznych UE.Zniesie wiz dla trójki krajów Bałkanów Zachodnich Barrot nazwał "historycznym etapem" w ich stosunkach z UE.
"Wyrażamy stanowcze przekonanie, że Albania oraz BiH niedługo pójdą za przykładem swoich sąsiadów. Istniejący harmonogram jest nadal całkowicie możliwy do zrealizowania, jeśli władze tych krajów w pełni skoncentrują się na jego realizacji" - powiedział unijny komisarz ds. rozszerzenia Olli Rehn. Zapowiedział, że jeśli zostaną spełnione wszystkie warunki, KE rozważy przedstawienie propozycji zniesienia wiz dla tych dwóch krajów w połowie przyszłego roku.
KE tłumaczy, że w Albanii oraz BiH postępów wymaga walka z przestępczością zorganizowaną i korupcją, procedura wydawania paszportów oraz zarządzanie granicami i migracją. Takie zróżnicowanie między aspirującymi do UE krajami Bałkanów Zachodnich wzbudziło jednak kontrowersje.
Lider Zielonych w Parlamencie Europejskim Daniel Cohn-Bendit powiedział, że to obraza dla obywateli BiH, gdy obchodzona jest rocznica masakry bośniackich Muzułmanów w Srebrenicy z 1995 roku oraz 10 lat po bombardowaniach NATO w Serbii, które powstrzymały serbską ofensywę przeciwko Albańczykom z Kosowa.
Serbowie mieszkający w BiH będą mogli podróżować do UE bez wiz, gdyż mają serbskie paszporty, bośniaccy Chorwaci z chorwackimi paszportami tak samo; wiz będą potrzebować natomiast Bośniacy (Muzułmanie).
"To politycznie niewyobrażalny błąd" - ocenił były wysoki przedstawiciel UE w BiH Christian Schwarz-Schilling w wywiadzie opublikowanym w niemieckim dzienniku "Bild-Zeitung".
Propozycja zniesienia wiz do UE jest gestem bardzo docenionym przez władze w Belgradzie, które wciąż, z powodu oporu Holandii, nie mogą doczekać się odblokowania umowy stowarzyszeniowej z UE (warunkiem jest zatrzymanie i wydanie do Hagi byłego dowódcy Serbów bośniackich Ratko Mladicia).
Mieszkańcy Kosowa również nie będą jeszcze korzystać ze zwolnienia z obowiązku wizowego. KE uznała, że na terytorium Kosowa nie spełniono jeszcze wszystkich "wymogów technicznych".
ND, PAP