Cenna terapia

Lekarstwa mogą być produktem takim samym jak inne, oferowanym w wolnej sprzedaży razem z artykułami żywnościowymi i przemysłowymi. - W USA można je kupić właściwie wszędzie. W supermarketach lekarstwa wydawane na podstawie recept kupuje się w wydzielonych stoiskach. Leki dostępne bez recepty leżą na półkach jak inne produkty. Co więcej, dozwolona jest ich reklama, nawet tych wydawanych wyłącznie na recepty. Europejczykowi wyjątkowo trudno to zrozumieć - twierdzi prof. Jacek Spławiński z Instytutu Leków.

Leki za pół ceny
W Wielkiej Brytanii do niedawna producenci leków dostępnych bez recepty mogli ustalać ich minimalne ceny. Kilka dni temu decyzją Sądu Najwyższego prawo sankcjonujące ten stan rzeczy zostało zniesione. Brytyjskie supermarkety, które podobnie jak amerykańskie prowadzą sprzedaż medykamentów, od lat się o to starały.
"Decyzja sądu to wspaniała wiadomość dla naszych klientów - powiedział rzecznik prasowy Tesco, jednego z największych brytyjskich supermarketów.
- Dzięki niej będziemy mogli sprzedawać lekarstwa po niskich cenach". I rzeczywiście, tuż po ogłoszeniu decyzji Sądu Najwyższego w Tesco ceny środków przeciwbólowych, takich jak calpol czy nurofen, zostały zredukowane o 40 proc. Podobne kroki podjęły też inne supermarkety, na przykład amerykańskie Asda czy Safeway. Z mniejszym entuzjazmem do obniżki przystąpiły apteki. Rzecznik Boots Plc., największej brytyjskiej sieci grupującej niemal 1400 aptek, przyznał, że zmiana prawa oznacza dla firmy straty w wysokości 15 mln funtów rocznie (21,42 mln USD). Mimo to Boots Plc. zdecydował się na obniżki nawet o 50 proc. Niskie ceny leków pozwolą zaoszczędzić klientom 300 mln funtów rocznie (426,1 mln USD).

Apteka czy supermarket
W 1964 r. ustawa Resale Prices Act zakazała producentom ustalania cen ich produktów. Dla lekarstw zrobiono jednak wyjątek. Odstępstwo to zostało zaakceptowane, ponieważ właściciele niewielkich aptek uważali, że bez wsparcia w postaci odgórnie ustalonych cen supermarkety będą dla nich konkurencją nie do pokonania. - Wielu aptekarzy po prostu nie byłoby w stanie przetrwać, biorąc pod uwagę agresywną taktykę cenową supermarketów - twierdzi David Shape, przewodniczący The Community Pharmacy Action Group, organizacji zrzeszającej właścicieli brytyjskich aptek.
Innego zdania było The Office of Fair Trading (Biuro Uczciwego Handlu) i razem z właścicielami supermarketów od trzech lat naciskało na zmianę prawa. W październiku 2000 r. sprawa trafiła do brytyjskiego Sądu Najwyższego. Sędziowie nie znaleźli żadnych przesłanek, które pozwalałyby przypuszczać, że w momencie uwolnienia cen leków dostępnych bez recepty 12 tys. brytyjskich aptek groziłoby zamknięcie.

U nas tylko w aptece
W Polsce ceny leków sprzedawanych bez recepty nie są sztucznie ograniczane. Od dawna kształtują je mechanizmy wolnorynkowe. Nasze supermarkety jednak albo w ogóle nie oferują środków medycznych wydawanych bez recepty, albo oferują je w przysklepowych aptekach. - Ceny sprzedawanych tam leków nie różnią się od cen w aptekach poza centrami handlowymi - mówi Jerzy Puchalski z apteki przy hipermarkecie Leclerc. Strategie marketingowe przyciągające klientów do supermarketów nie dotyczą aptek. - Co najwyżej placówki te mogą na własną rękę zorganizować jakieś promocje - dodaje Puchalski.
- Model stosowany w Wielkiej Brytanii i USA, który dopuszcza sprzedaż leków w supermarketach, ma tę zaletę, że dzięki jego zastosowaniu spadają ceny, ale ma też wady - twierdzi prof. Spławiński.
- Rozwiązania podobne do amerykańskich były wprowadzane w kilku krajach Europy Zachodniej, na przykład w Niemczech i Austrii, lecz się nie przyjęły - dodaje Jerzy Puchalski. - W aptece klient może liczyć na fachową poradę farmaceuty. Kiedy bierze lek z półki w supermarkecie, traktuje go jak zwykły produkt. Nie będzie używał go rozważnie.