Sztuka nauki

Na Podzamczu w Warszawie wyrósł średniowieczny obóz wikingów - namioty, ławy, tron, kotły, ruszty, krosna i kołyski. Wikingowie z Danii i z wyspy Wolin mełli ziarna w żarnach i tłukli kaszę w stępie. Topił się ołów z galeny, toczyły koła garncarskie, piekł chleb w piecu chlebowym. Nieopodal stanęła jurta mongolska z pełnym wyposażeniem, a także wioska z doliny środkowego Nilu. Drużyna kusznicza z Płocka zorganizowała turniej walk wręcz - na miecze i topory. Można było skorzystać z usług świadczonych przez jedynego w Polsce kata z Radomskiego Szyku Rycerskiego. Zachwalano usługi pojedyncze lub w pakiecie - od zakucia w dyby po spalenie na stosie czarownic.
Największy w Europie Środkowej happening popularyzujący naukę zorganizowało po raz szósty Polskie Radio Bis. Tegoroczne hasło brzmiało: "Co nauka daje sztuce?". Pokazy, prezentacje i eksperymenty przygotowało 500 naukowców z ponad 80 uczelni, instytutów naukowych i Polskiej Akademii Nauk. Muzea Archeologiczne, Etnograficzne, Azji i Pacyfiku, a także Muzeum Narodowe i Muzeum Literatury przywiozły swoje eksponaty. Wszystko zgodnie z zasadą wyznawaną przez twórców Radia Bis i prof. Łukasza Turskiego, pomysłodawcę Pikniku Naukowego, głoszącą, że nauka musi być przedstawiana w sposób interesujący. Zasada druga: każdy, kto przyjdzie na piknik, może osobiście wziąć udział w pokazach i eksperymentach.

Nauka w plenerze
Wielu młodym Polakom nauka i edukacja "kojarzą się z nudą szkolną, bezruchem, wkuwaniem na pamięć" - wynika z badań prowadzonych przez Radio Bis. - Stąd pomysł zorganizowania pokazów na ulicy, popularyzacji nauki w plenerze, atrakcyjnie, zabawnie, przez kontakt z naukowcami w każdym ze stu stoisk na Rynku Nowego Miasta i w jego okolicach - tłumaczy Robert Firmhofer, przewodniczący Komitetu Organizacyjnego Pikniku Naukowego i równocześnie zastępca dyrektora Polskiego Radia Bis.

Spotkanie z Piłsudskim
Instytut Chemii i Techniki Jądrowej przygotował pokazy działania promieniowania jądrowego. Badano autentyczność dzieł sztuki, wykrywano fałszerstwa i błędy w datowaniach obiektów z wykopalisk. Organizatorzy pikniku zapewnili ponadto konsultacje ze specjalistami w dziedzinie żywienia, farmakologii, immunologii, a nawet ginekologii i położnictwa.
Nadto startowały rakiety na ciekły azot, magnes lewitował nad nadprzewodnikiem, a orzeszek spalany w kominie podgrzewał naczynko z wodą. Naukowcy z Centrum Badań Kosmicznych przedstawili techniki satelitarne stosowane w archeologii - użyto ich między innymi do poszukiwań resztek gigantycznych budowli Majów w Gwatemali i ruin dawnych świątyń w dżungli w Kambodży. Od biologów można się było dowiedzieć, w czym społeczeństwo mrówek jest podobne do naszego, a psycholodzy wyjaśniali, jak działa pamięć i dlaczego tak łatwo ulegamy reklamie. Niezwykłą podróż w czasie zaproponowano uczestnikom konferencji z udziałem Józefa Piłsudskiego i Wincentego Witosa (granych przez aktorów).

Jak to robią za granicą
W wielu krajach istnieją muzea interaktywne, w Stanach Zjednoczonych określane mianem "hands-on", gdzie wszystkiego można dotknąć, wszystkie urządzenia uruchomić, sprawdzić, jak działają, samemu przeprowadzić eksperymenty. We Francji ogromną popularnością cieszy się Cité des Sciences et de lIndustrie w paryskiej dzielnicy la Villette, zbudowane na miejscu starej rzeźni. Co roku odwiedzają je miliony dzieci i dorosłych. Amsterdam ma słynne eksploratorium mieszczące się w nowoczesnym budynku w kształcie statku, własnym muzeum interaktywnym szczycą się także Helsinki. - Rządzący Polską powinni zobaczyć, jak wielką wagę do popularyzowania nauki przykładają rządy i parlamenty takich krajów, jak Irlandia, Finlandia czy Hiszpania - mówi dr hab. Maciej Geller z Interdyscyplinarnego Centrum Modelowania Matematycznego, dyrektor Festiwalu Nauki, dorocznej imprezy odbywającej się w Warszawie jesienią. Niewielka Irlandia przeznacza milion euro na organizację festiwalu nauki. W parlamencie norweskim działa komisja zajmująca się przygotowaniem podobnej imprezy w siedmiu miastach.