Know-how

Koński embrion

Naukowcy z University of Cambridge w Wielkiej Brytanii sprawdzają, czy istnieje związek między niską urodzeniową wagą dziecka a wysokim ciśnieniem, chorobami serca bądź cukrzycą w starszym wieku. Badania przeprowadzane są na koniach. Twink Allen wszczepił embrion konia wyścigowego do macicy zwykłej klaczy. Ponieważ zwierzęta biorące udział w zawodach sportowych karmione są specjalną paszą i bywają większe od zwykłych koni, stwierdzono, że przeszczepionemu embrionowi trudno się rozwijać w małej macicy klaczy. Brak miejsca i skrępowanie pępowiny powodują, że do płodu dociera również mniej pożywienia. Niedożywienie w tym okresie rozwoju przyczynia się do nieprawidłowego funkcjonowania układu metabolicznego po urodzeniu. W ramach doświadczenia na świat przyszło 20 koni z takiej "krzyżówki". Niedożywione w czasie ciąży, już jako roczniaki i dwulatki są mniejsze od koni swej rasy. Następnie naukowcy będą obserwować wydolność oddechową i pracę układu krążenia uczestniczących w eksperymencie koni. Planują również prowadzenie regularnych badań biochemicznych w kolejnych stadiach rozwoju zwierząt.

System ochrony

Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (IAEA) uważa, że w 110 krajach brakuje odpowiedniego systemu licencjonowania i kontroli radioaktywnych źródeł energii, które mają zastosowanie w przemyśle i medycynie. W samych Stanach Zjednoczonych nie prowadzi się dokładnej kontroli 2 mln miejsc, gdzie wykorzystywany jest materiał promieniotwórczy. Tymczasem wyniki badań dowodzą, że przebywanie w pomieszczeniach czy na obszarach oddziaływania izotopów już po kilku miesiącach może wywołać białaczkę. Pracodawcy często zapominają o ochronie swych pracowników. Jaskrawo pokazuje to historia Rosjanina przewożącego ciężarówką nie zabezpieczony cez 137. Kierowca, skarżąc się na zmęczenie i utratę włosów, zgłosił się w lipcu 1995 r. do szpitala. W jego krwi liczba niedojrzałych białych ciałek krwi (neutrofili) była 35 razy wyższa od dopuszczanej, co świadczyło o stanie przedrakowym. Piętnaście miesięcy później u pacjenta zdiagnozowano białaczkę, na którą zmarł w kwietniu 1997 r. Od 1986 r. zanotowano co najmniej tuzin zgonów spowodowanych przypadkowym napromieniowaniem. W związku z rosnącym zagrożeniem Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej chce do roku 2000 opracować specjalny program ochrony pracowników, który będzie wdrażany w państwach członkowskich.

Zapobiegać i leczyć

Pod koniec 1998 r. włoskie Ministerstwo Zdrowia postanowiło, że pacjenci cierpiący na rzadkie schorzenia (jedno na 2 tys. osób) będą diagnozowani za darmo. Do tej pory tylko inwalidzi i osoby chore na znane schorzenia przewlekłe mogli korzystać z bezpłatnego leczenia. Włosi zamierzają stworzyć narodową sieć "zapobiegania, diagnostyki i leczenia" rzadkich chorób oraz między- regionalne centra koordynacyjne. Powstaną także lokalne rejestry tych schorzeń. W ramach programu edukacyjnego przygotowane zostaną ulotki, a lekarze będą musieli informować biura rejestrów o dostępnych w ich rejonie farmaceutykach. Inicjatywa Włochów stanowi odpowiedź na opracowany przez Unię Europejską projekt dotyczący leczenia rzadko diagnozowanych schorzeń. Europejski plan zakłada założenie bazy danych o tych chorobach. Dzięki niemu zwiększy się skuteczność terapii.

Medycyna ratunkowa

Pod koniec 1998 r. w medycynie zajmującej się nagłymi wypadkami powzięto kilka postanowień. Przede wszystkim opracowano sposób postępowania z osobami cierpiącymi na udar mózgu. Według lekarzy, każdego z takim rozpoznaniem należy natychmiast poddać tomografii komputerowej mózgu. Szybki transport do odpowiednio wyposażonego szpitala stanowi minimum pozwalające podjąć próbę ratowania życia. Do kliniki jak najszybciej trzeba również przewieźć osobę uczuloną na jad pszczeli po użądleniu przez tego owada. W większości takich wypadków do zgonu dochodzi w ciągu godziny od użądlenia. Reakcja anafilaktyczna prowadzi do odmy płuc, spazmów i zatrzymania krążenia. Aby ją przerwać, trzeba jak najszybciej podać użądlonemu stosowną dawkę adrenaliny. Lek należy aplikować w odpowiedni sposób, kontrolując pracę serca za pomocą elektrokardiografu. W związku z tym, że w Wielkiej Brytanii na pogotowie zgłasza się rocznie około miliona osób z uszkodzeniami głowy, podkreśla się znaczenie dobrze przeprowadzonej wczesnej interwencji. Dzięki niej zmniejsza się ryzyko wystąpienia powikłań, które mogą się ujawnić nawet pół roku po wypadku. W medycynie ratunkowej trwa także dyskusja na temat przywracania życia osobom śmiertelnie chorym za pomocą płynów koloidalnych (krystaloidalnych). Badacze twierdzą jednak, że zamiast przedłużać życie, zwiększają one śmiertelność o 4 proc.