Czarna materia.
Czarnej materii (brakującej masy kosmosu) poszukują Włosi Amerykanie i Brytyjczycy. Odkrywca zostanie wyróżniony Nagrodą Nobla. Badacze z University of California i Stanford University (USA) uporali się właśnie z technicznymi problemami w urządzeniach wykrywających cząstki aktywne i w tym roku planują rozpocząć poszukiwania. Naukowcy z University of Rome za pomocą detektora sodowo-jodowego odkryli sezonowe wahania promieniowania - wyższe latem niższe zimą (co można uznać za sygnał wysyłany przez czarną materię). Natomiast Brytyjczycy chcą w ciągu czterech lat zdobyć 5 2 mln funtów na badania nad czarną materią. Fundusze zostaną przeznaczone na budowę kilkunastu detektorów m.in. ważącego 50 kg sodowo-jodowego z ksenonem gazowym i dwóch z płynnym ksenonem.
Sposób na kauzalgię.
Amerykańscy naukowcy badają przyczyny kauzalgii czyli piekących bólów powstających wskutek ciężkich zniszczeń nerwów w rękach i nogach i utrzymujących się często nawet przez kilka miesięcy od wypadku. Przypuszczają że gdy rana goi się zwiększa się liczba receptorów adrenergicznych w komórkach nerwowych co wzbudza ból. Badacze z University of North Carolina rozerwali nerwy kulszowe w tylnych łapach szczurów i obserwowali jak zmienia się na zakończeniach komórek nerwowych liczba receptorów związanych z odczuwaniem bólu. Stwierdzili że jest ich więcej nie tylko w komórkach uszkodzonych lecz także sąsiadujących z nimi. Peter Smith zajmujący się bólem na University of Alberta uważa że jeśli tę hipotezę potwierdzą kolejne badania będzie można rozpocząć prace nad nowym lekiem który w przeciwieństwie do dotychczasowych medykamentów hamujących działanie wszystkich receptorów adrenergicznych zablokuje wyłącznie wywołujące kauzalgię.
Skrzydełko czy nóżka?
Dotychczas poznano kilkanaście genów odpowiedzialnych za rozwój kończyn u zwierząt. Większość z poznanych fragmentów DNA warunkuje wzrost zarówno skrzydeł czy łap przednich jak i kończyn dolnych - ta niespecyficzność utrudnia dokładniejsze poznanie mechanizmu tworzenia się kończyn. Naukowcy z Harvard Medical School w Bostonie i University of California w San Diego odkryli gen Pixt1 który odgrywa kluczową rolę w budowie nóg. Uczeni eksperymentalnie wprowadzili go do części kurzego embrionu gdzie rozwija się skrzydło - w efekcie kończyna nie była pokryta pierzem ale miała pazur i cztery palce. Uszkodzenie tego samego genu u myszy spowodowało że w tylnych łapach rozwinęły się mniejsze kości (przypominające te z kończyn przednich). Michael Rodenfeld z University of California sugeruje że Pixt1 pobudza rozwój kości i mięśni w tylnych kończynach. Tę hipotezę trzeba jednak potwierdzić. Poszukiwania kolejnych genów typowych dla rozwoju mięśni kości i chrząstek kończyn górnych oraz dolnych będą kontynuowane.
Kultura koloru.
Jules Davidoff psycholog z Goldsmith College w Londynie udowadnia że percepcja kolorów jest zróżnicowana kulturowo i ściśle wiąże się z językiem. Zapamiętanie barwy okazuje się bardzo łatwe gdy można ją nazwać. Potwierdzają to wyniki badań prowadzonych na szczepie Burinmo z Papui-Nowej Gwinei i Brytyjczykach. Pierwsi nie odróżniają zielonego od niebieskiego natomiast drudzy papuańskiego nol (kolor pomiędzy zielonym niebieskim i purpurowym) od wor (pomiędzy żółtym pomarańczowym brązowym i zielonym). Przedstawicieli obu kultur poproszono by przyjrzeli się barwie zapamiętali ją a następnie wybrali spośród pary podobnych. Okazało się że Burinmo mieli kłopoty ze wskazaniem zielonych i niebieskich a Brytyjczycy z nol i wor. Podobne problemy pojawiły się przy rozróżnianiu dwóch odmian zieleni oraz odcieni nol i wor.
Dywan z cukru.
Od kiedy ludzie przekonali się że bakterie mogą "przerobić" benzynę na proste węglowodory przemysł chemiczny wykorzystuje mikroorganizmy do produkcji coraz większej liczby substancji. Dwie amerykańskie firmy sprzedają na przykład technologię wytwarzania kwasu 2-keto-L-gulonowego z glukozy. Dzięki niej kwas askorbinowy (witamina C) produkowany jest szybciej co pozwala obniżyć koszty. Inny amerykański koncern zamierza wytwarzać z glukozy 1 3 z którego można wytworzyć między innymi tereftalat politrimetylenu (poliester wykorzystywany przez przemysł tekstylny i dywanowy). Podobnego związku - 1 2 (używanego jako dodatek do pożywienia) - za pomocą bakterii Escherichia coli produkuje się dziś niewiele. Naukowcy są jednak przekonani że szybko znajdą sposób na podwyższenie wydajności.
Czarnej materii (brakującej masy kosmosu) poszukują Włosi Amerykanie i Brytyjczycy. Odkrywca zostanie wyróżniony Nagrodą Nobla. Badacze z University of California i Stanford University (USA) uporali się właśnie z technicznymi problemami w urządzeniach wykrywających cząstki aktywne i w tym roku planują rozpocząć poszukiwania. Naukowcy z University of Rome za pomocą detektora sodowo-jodowego odkryli sezonowe wahania promieniowania - wyższe latem niższe zimą (co można uznać za sygnał wysyłany przez czarną materię). Natomiast Brytyjczycy chcą w ciągu czterech lat zdobyć 5 2 mln funtów na badania nad czarną materią. Fundusze zostaną przeznaczone na budowę kilkunastu detektorów m.in. ważącego 50 kg sodowo-jodowego z ksenonem gazowym i dwóch z płynnym ksenonem.
Sposób na kauzalgię.
Amerykańscy naukowcy badają przyczyny kauzalgii czyli piekących bólów powstających wskutek ciężkich zniszczeń nerwów w rękach i nogach i utrzymujących się często nawet przez kilka miesięcy od wypadku. Przypuszczają że gdy rana goi się zwiększa się liczba receptorów adrenergicznych w komórkach nerwowych co wzbudza ból. Badacze z University of North Carolina rozerwali nerwy kulszowe w tylnych łapach szczurów i obserwowali jak zmienia się na zakończeniach komórek nerwowych liczba receptorów związanych z odczuwaniem bólu. Stwierdzili że jest ich więcej nie tylko w komórkach uszkodzonych lecz także sąsiadujących z nimi. Peter Smith zajmujący się bólem na University of Alberta uważa że jeśli tę hipotezę potwierdzą kolejne badania będzie można rozpocząć prace nad nowym lekiem który w przeciwieństwie do dotychczasowych medykamentów hamujących działanie wszystkich receptorów adrenergicznych zablokuje wyłącznie wywołujące kauzalgię.
Skrzydełko czy nóżka?
Dotychczas poznano kilkanaście genów odpowiedzialnych za rozwój kończyn u zwierząt. Większość z poznanych fragmentów DNA warunkuje wzrost zarówno skrzydeł czy łap przednich jak i kończyn dolnych - ta niespecyficzność utrudnia dokładniejsze poznanie mechanizmu tworzenia się kończyn. Naukowcy z Harvard Medical School w Bostonie i University of California w San Diego odkryli gen Pixt1 który odgrywa kluczową rolę w budowie nóg. Uczeni eksperymentalnie wprowadzili go do części kurzego embrionu gdzie rozwija się skrzydło - w efekcie kończyna nie była pokryta pierzem ale miała pazur i cztery palce. Uszkodzenie tego samego genu u myszy spowodowało że w tylnych łapach rozwinęły się mniejsze kości (przypominające te z kończyn przednich). Michael Rodenfeld z University of California sugeruje że Pixt1 pobudza rozwój kości i mięśni w tylnych kończynach. Tę hipotezę trzeba jednak potwierdzić. Poszukiwania kolejnych genów typowych dla rozwoju mięśni kości i chrząstek kończyn górnych oraz dolnych będą kontynuowane.
Kultura koloru.
Jules Davidoff psycholog z Goldsmith College w Londynie udowadnia że percepcja kolorów jest zróżnicowana kulturowo i ściśle wiąże się z językiem. Zapamiętanie barwy okazuje się bardzo łatwe gdy można ją nazwać. Potwierdzają to wyniki badań prowadzonych na szczepie Burinmo z Papui-Nowej Gwinei i Brytyjczykach. Pierwsi nie odróżniają zielonego od niebieskiego natomiast drudzy papuańskiego nol (kolor pomiędzy zielonym niebieskim i purpurowym) od wor (pomiędzy żółtym pomarańczowym brązowym i zielonym). Przedstawicieli obu kultur poproszono by przyjrzeli się barwie zapamiętali ją a następnie wybrali spośród pary podobnych. Okazało się że Burinmo mieli kłopoty ze wskazaniem zielonych i niebieskich a Brytyjczycy z nol i wor. Podobne problemy pojawiły się przy rozróżnianiu dwóch odmian zieleni oraz odcieni nol i wor.
Dywan z cukru.
Od kiedy ludzie przekonali się że bakterie mogą "przerobić" benzynę na proste węglowodory przemysł chemiczny wykorzystuje mikroorganizmy do produkcji coraz większej liczby substancji. Dwie amerykańskie firmy sprzedają na przykład technologię wytwarzania kwasu 2-keto-L-gulonowego z glukozy. Dzięki niej kwas askorbinowy (witamina C) produkowany jest szybciej co pozwala obniżyć koszty. Inny amerykański koncern zamierza wytwarzać z glukozy 1 3 z którego można wytworzyć między innymi tereftalat politrimetylenu (poliester wykorzystywany przez przemysł tekstylny i dywanowy). Podobnego związku - 1 2 (używanego jako dodatek do pożywienia) - za pomocą bakterii Escherichia coli produkuje się dziś niewiele. Naukowcy są jednak przekonani że szybko znajdą sposób na podwyższenie wydajności.
Więcej możesz przeczytać w 16/1999 wydaniu tygodnika Wprost .
Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.