Arginaza
Naukowcy amerykańscy odkryli enzym, który chroni neurony przed martwicą i apoptozą komórek spowodowaną urazem lub udarem mózgu. Martwica dotyka tkankę nerwową w pobliżu miejsca urazu już kilka godzin po tym, jak do niego doszło. Neurony wysyłają wówczas sygnały chemiczne wywołujące apoptozę (stan ten może się utrzymywać od kilku dni do kilku tygodni), czyli obumieranie komórek mające chronić mózg przed dalszymi uszkodzeniami. Dotychczas badacze umieli zablokować tylko jedną z faz tego procesu. Dopiero najnowsze badania pozwoliły odkryć enzym zapobiegający obu rodzajom śmierci komórek. Naukowcy sprawdzając, jak skuteczny może być powszechny przeciwutleniacz w blokowaniu apoptozy w neuronach, zidentyfikowali arginazę, enzym wytwarzany naturalnie w organizmie. Wcześniejsze badania wykazały natomiast, że arginaza zatrzymuje również martwicę komórek w probówkach.
W głąb materii Tunelowy mikroskop skaningowy (STM) pozwala na penetrację materii, dzięki czemu można uzyskać obrazy warstw atomów schowanych pod ołowiem. čródłem nadzwyczajnej rozdzielczości mikroskopu jest jego delikatna metalowa końcówka. Znajduje się ona tak blisko skanowanego materiału, że elektrony swobodnie przeskakują na nią z badanej substancji. Wykonuje ona poziome i pionowe ruchy jak igła w maszynie do szycia. Zespół amerykańskich badaczy z Cambridge planuje uzyskać obrazy warstw atomów znajdujących się pod innymi materiałami niż ołów. Mają również nadzieję, że uda im się zbadać interakcje chemiczne między dwoma warstwami.
Zagadka autyzmu
Naukowcy amerykańscy uważają, że przyczyną autyzmu u dzieci jest zahamowanie rozwoju niektórych obszarów mózgu. Doszli do takich wniosków, badając obrazy mózgów siedmioletnich bliźniaków jednojajowych uzyskane za pomocą rezonansu magnetycznego. U jednego z dzieci stwierdzono autyzm, u drugiego zaś tylko niektóre symptomy zaburzeń (problemy językowe i społeczne). Porównanie obrazów mózgów bliźniąt pozwoliło dostrzec wiele różnic. U dziecka autystycznego o połowę mniejsze były jądro migdałowate odpowiedzialne za emocje, hipokamp sterujący pamięcią i procesem uczenia się, a także móżdżek i jądro ogoniaste.
Bliźniaki mają również mniejszą niż rówieśnicy korę czołową (odpowiedzialną za organizację, planowanie i rozwiązywanie problemów) oraz górne zakręty czołowe (przetwarzanie języka). Badania pokazują zatem, że problemy językowe i społeczne mogą być spowodowane przez mniejszą korę, a poważniejsze zaburzenia - przez rejony usytuowane poniżej kory. Wendy Kates planuje kontynuować badania na dziesięciu parach bliźniąt jednojajowych, u których naturalne różnice są o wiele mniej zauważalne.
Więcej witamin
Od ponad dwudziestu lat dokonuje się genetycznych modyfikacji roślin, by miały właściwości lecznicze, lepszy smak i większą odporność na choroby. Obecnie wyhodowano rośliny wytwarzające większą ilość witaminy E, która jest niezbędna do właściwego funkcjonowania krwinek i neuronów. Pewne badania wykazały bowiem, że witamina E wraz z innymi przeciwutleniaczami pozwala zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka i choroby serca. Przeciętna dieta w niewielkim stopniu zaspokaja zapotrzebowanie na tę witaminę. Chcąc dostarczyć organizmowi dawkę leczniczą, należałoby codziennie jeść na przykład
1,5 kg szpinaku. Dlatego wielu ludzi woli przyjmować witaminę w tabletkach. Dzięki modyfikacjom genetycznym w ziarnach używanej w doświadczeniach rośliny Arabidopsis znajduje się dziesięciokrotnie więcej witaminy E. Naukowcy planują zmienić genetycznie rośliny jadalne, np. soję. Zamierzają również wykorzystać tę metodę do uzyskiwania większych ilości innych witamin.
Bez nakłuć
Amerykańscy naukowcy odkryli, że fale akustyczne, zmieniając strukturę skóry ludzkiej, mogą powodować, że jej zewnętrzna warstwa będzie przez jakiś czas przepuszczalna. Wskutek kilkuminutowego oddziaływanie ultra-
dźwiękami o niskiej częstotliwości w skórze powstają niewielkie otwory. Można przez nie bezboleśnie i bez nakłuwania pobierać próbki krwi czy podawać lekarstwa. Naukowcy chcieliby, by to odkrycie służyło między innymi diabetykom, którzy powinni badać poziom glukozy we krwi przynajmniej trzy razy dziennie. Wielu z nich nie dokonuje tych pomiarów tak często. Nieinwazyjna technika pozwoliłaby łatwo monitorować stężenie glukozy. Planuje się również przeprowadzenie prób klinicznych z urządzeniami do podawania insuliny i innych leków.
W głąb materii Tunelowy mikroskop skaningowy (STM) pozwala na penetrację materii, dzięki czemu można uzyskać obrazy warstw atomów schowanych pod ołowiem. čródłem nadzwyczajnej rozdzielczości mikroskopu jest jego delikatna metalowa końcówka. Znajduje się ona tak blisko skanowanego materiału, że elektrony swobodnie przeskakują na nią z badanej substancji. Wykonuje ona poziome i pionowe ruchy jak igła w maszynie do szycia. Zespół amerykańskich badaczy z Cambridge planuje uzyskać obrazy warstw atomów znajdujących się pod innymi materiałami niż ołów. Mają również nadzieję, że uda im się zbadać interakcje chemiczne między dwoma warstwami.
Zagadka autyzmu
Naukowcy amerykańscy uważają, że przyczyną autyzmu u dzieci jest zahamowanie rozwoju niektórych obszarów mózgu. Doszli do takich wniosków, badając obrazy mózgów siedmioletnich bliźniaków jednojajowych uzyskane za pomocą rezonansu magnetycznego. U jednego z dzieci stwierdzono autyzm, u drugiego zaś tylko niektóre symptomy zaburzeń (problemy językowe i społeczne). Porównanie obrazów mózgów bliźniąt pozwoliło dostrzec wiele różnic. U dziecka autystycznego o połowę mniejsze były jądro migdałowate odpowiedzialne za emocje, hipokamp sterujący pamięcią i procesem uczenia się, a także móżdżek i jądro ogoniaste.
Bliźniaki mają również mniejszą niż rówieśnicy korę czołową (odpowiedzialną za organizację, planowanie i rozwiązywanie problemów) oraz górne zakręty czołowe (przetwarzanie języka). Badania pokazują zatem, że problemy językowe i społeczne mogą być spowodowane przez mniejszą korę, a poważniejsze zaburzenia - przez rejony usytuowane poniżej kory. Wendy Kates planuje kontynuować badania na dziesięciu parach bliźniąt jednojajowych, u których naturalne różnice są o wiele mniej zauważalne.
Więcej witamin
Od ponad dwudziestu lat dokonuje się genetycznych modyfikacji roślin, by miały właściwości lecznicze, lepszy smak i większą odporność na choroby. Obecnie wyhodowano rośliny wytwarzające większą ilość witaminy E, która jest niezbędna do właściwego funkcjonowania krwinek i neuronów. Pewne badania wykazały bowiem, że witamina E wraz z innymi przeciwutleniaczami pozwala zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka i choroby serca. Przeciętna dieta w niewielkim stopniu zaspokaja zapotrzebowanie na tę witaminę. Chcąc dostarczyć organizmowi dawkę leczniczą, należałoby codziennie jeść na przykład
1,5 kg szpinaku. Dlatego wielu ludzi woli przyjmować witaminę w tabletkach. Dzięki modyfikacjom genetycznym w ziarnach używanej w doświadczeniach rośliny Arabidopsis znajduje się dziesięciokrotnie więcej witaminy E. Naukowcy planują zmienić genetycznie rośliny jadalne, np. soję. Zamierzają również wykorzystać tę metodę do uzyskiwania większych ilości innych witamin.
Bez nakłuć
Amerykańscy naukowcy odkryli, że fale akustyczne, zmieniając strukturę skóry ludzkiej, mogą powodować, że jej zewnętrzna warstwa będzie przez jakiś czas przepuszczalna. Wskutek kilkuminutowego oddziaływanie ultra-
dźwiękami o niskiej częstotliwości w skórze powstają niewielkie otwory. Można przez nie bezboleśnie i bez nakłuwania pobierać próbki krwi czy podawać lekarstwa. Naukowcy chcieliby, by to odkrycie służyło między innymi diabetykom, którzy powinni badać poziom glukozy we krwi przynajmniej trzy razy dziennie. Wielu z nich nie dokonuje tych pomiarów tak często. Nieinwazyjna technika pozwoliłaby łatwo monitorować stężenie glukozy. Planuje się również przeprowadzenie prób klinicznych z urządzeniami do podawania insuliny i innych leków.
Więcej możesz przeczytać w 29/1998 wydaniu tygodnika Wprost .
Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.