"W życiu pewne są tylko dwie rzeczy: śmierć i podatki" - mawiał Beniamin Franklin, a Jan Kowalski, przeciętny polski podatnik, może być pewien, że z zarobionych w ciągu roku 24 tys. zł (średnia krajowa) fiskus zabierze mu 3,6 tys. zł.
To nieco mniej niż przewiduje oficjalna skala podatkowa - według niej Kowalski powinien oddać państwu przynajmniej 4,1 tys. zł. Trzeba jednak pamiętać, że na przykład remontując mieszkanie, zmniejsza on swój podatek o 200 zł, spłacając kredyt za mieszkanie - o 100 zł, fundując darowiznę lub prywatną rentę - o 25 zł, zaś lecząc się prywatnie - o 12 zł. Jeśli Kowalski okaże się jeszcze bardziej zaradny, może uszczuplić swoją daninę o następne kilkaset złotych. Jak to zrobić?
Podatek od dochodów osobistych za rok 2000 zapłacimy według skali podatkowej 19 proc., 30 proc. i 40 proc. Nowe, podwyższone limity podatkowe wynoszą 32 736 zł (górna granica dochodu obciążonego 19-procentowym podatkiem, pomniejszonym o 436,2 zł kwoty wolnej od podatku) i 65 472 zł. Od nadwyżki mieszczącej się między tymi limitami za-płacimy 30 proc. podatku. Nadwyżka od dochodu przekraczającego 65 472 zł opodatkowana jest stawką 40 proc. W tym roku najprawdopodobniej po raz ostatni będziemy mogli korzystać z ulg na prywatne renty i budowę mieszkań na wynajem. Małżeństwa i rodziny niepełne, w których przynajmniej część dochodów pochodzi z działalności gospodarczej opodatkowanej ryczałtem, opodatkują się wspólnie również po raz ostatni. Zwycięzcy w grach losowych już od przyszłego roku będą musieli płacić dziesięcioprocentowy podatek. Także twórcy oddadzą fiskusowi trochę więcej pieniędzy, bo przysługujące im koszty uzyskania (w wysokości 50 proc.) będą obliczane od przychodu pomniejszonego o składkę na ubezpieczenie społeczne. Nie wiadomo, czy w przyszłym roku nadal będzie można odpisać wydatki na kształcenie dzieci w szkołach niepublicznych. Sejm wykreślił tę ulgę z ustawy. Szkoły niepubliczne mają bowiem, podobnie jak publiczne, otrzymywać z subwencji oświatowej pełną dopłatę do każdego ucznia. Teraz otrzymują 50 proc. ustalonej kwoty.
Jak się uchronić przed coraz bardziej zachłannym fiskusem? Oto 30 legalnych sposobów na zmniejszanie naszych obciążeń.
Remont na budowie
1. Tak zwana duża ulga budowlana, przysługująca na budowę domu, kupno mieszkania od inwestora bądź wkład budowlany do spółdzielni mieszkaniowej (pamiętajmy, że na zakup mieszkania na rynku wtórnym ulga nie przysługuje), od 1997 r. funkcjonuje jako odliczenie od podatku. Możemy z tego tytułu odpisać 19 proc. wydatków, ale nie więcej niż 29 260 zł. Jeśli jednak inwestycję rozpoczęliśmy przed 1997 r., mamy prawo odliczyć od dochodu przed opodatkowaniem 154 000 zł. To drugie rozwiązanie jest, rzecz jasna, korzystniejsze dla podatnika, gdyż zmniejszając dochód, może on "spaść" do niższej grupy podatkowej.
2.Od należnego podatku można odliczyć 19 proc. wydatków poniesionych na zakup działki budowlanej (do 350 m kw.) oraz koszty opłat dodatkowych - m.in. opłatę notarialną i koszty wyceny. Ulga ta przysługuje tylko raz w okresie obowiązywania ustawy.
3.Od podatku mamy prawo odpisać 19 proc. wydatków poniesionych na wykupienie na własność mieszkania spółdzielczego (do 29 260 zł) - także tylko raz w okresie obowiązywania ustawy.
4.Oszczędzający w kasie mieszkaniowej odejmą od podatku 30 proc. wpłaconej kwoty, w tym roku jednak nie więcej niż 9240 zł.
5.Remontujący mieszkanie lub dom odpisują od należnego podatku maksymalnie 19 proc. kwoty, jaką wydali na ten cel. W tym wypadku obowiązują trzyletnie limity: na remont domu - do 4620 zł, na remont mieszkania - do 3850 zł (minimalny wydatek uprawniający do odpisu wynosi 462 zł - można go "kumulować" w całym trzyletnim okresie). Ulgę zwiększymy o 770 zł, przeznaczając dodatkowe pieniądze na remont instalacji i urządzeń gazowych.
6.Od dochodu przed opodatkowaniem odliczyć można wydatki poniesione na budowę domów z mieszkaniami na wynajem. W budynku musi być co najmniej 5 takich lokali. Maksymalny odpis to iloczyn liczby znaj-dujących się w tym domu mieszkań na wynajem i kwoty 154 000 zł.
Dobra szkoła
7.Osoby zatrudnione na etacie mają prawo pomniejszyć podatek o 19 proc. sumy wydanej na zakup przyrządów i pomocy naukowych (w tym wydawnictw fachowych i programów komputerowych), nie więcej jednak niż 381 zł 90 gr. Przyrządy i pomoce muszą być związane z wykonywaną pracą. Zakupy dokumentujemy fakturami VAT (wyjątek stanowią wydawnictwa fachowe - tu wystarczy paragon z imieniem, nazwiskiem i adresem podatnika). Pełen wykaz przyrządów i pomocy naukowych uprawniających do skorzystania z ulgi zawarty jest w rozporządzeniu ministra edukacji narodowej, opublikowanym w "Dzienniku Ustaw" z 30 grudnia 1996 r.
8.Książkę zaliczaną do tzw. wydawnictw fachowych możemy kupić, zawierając umowę cywilno-prawną z osobą prywatną. Cena jest wtedy umowna, zaś pieniądze ze sprzedaży nie stanowią dochodu sprzedawcy, jeśli książka była jego własnością dłużej niż pół roku. Dzięki temu możemy odliczyć od należnego podatku do 381 zł 90 gr. Od umowy takiej trzeba jednak uiścić opłatę skarbową w wysokości 2 proc. wartości transakcji.
9.Ulgi z tytułu dokształcania i doskonalenia zawodowego wynoszą 19 proc. poniesionych kosztów - nie więcej jednak niż 381 zł 90 gr. Dokształcanie musi być związane z wykonywanym zawodem. Można odliczyć na przykład koszty kursów, szkoleń, konferencji podnoszących nasze umiejętności zawodowe.
10.Od podatku można odliczyć 19 proc. wydatków na naukę w szkołach wyższych, nie więcej jednak niż 670 zł. Jeśli pracujemy i sami płacimy za studia, ulga przysługuje nam do ukończenia 35 lat. Jeśli płacimy za dziecko, granica wieku przesuwa się do 25 lat.
11.Płacąc czesne za naukę dzieci w szkołach prywatnych lub tzw. społecznych, mamy prawo odliczyć 19 proc. tej kwoty, lecz nie więcej niż 982 zł 8 gr na każde dziecko.
12.Wzorem lat ubiegłych, wielu podatników przekazuje darowiznę na rzecz fundacji działającej przy szkole. Dzięki temu formalnie korzystają z dwóch różnych ulg. Odliczając pieniądze od podatku, warto się upewnić, czy szkoła ma uprawnienia szkoły publicznej. Jest to warunek konieczny, by skorzystać z ulgi.
13.Od podatku odliczamy 19 proc. kosztów dojazdu dzieci do szkół (publicznych i prywatnych), pod warunkiem że położone są one poza miejscem naszego zamieszkania. Dzieci dojeżdżające do szkoły w tym samym mieście - nawet z jednego krańca na drugi - są pozbawione tego przywileju.
Na zdrowie!
14.Z należnej fiskusowi kwoty mamy prawo potrącić 19 proc. wydatków poniesionych na prywatne leczenie. Limit wynosi 327 zł 36 gr. Pieniądze można odliczyć z racji korzystania z usług prywatnych dentystów, lecznic, zlecania zdjęć rtg czy badania krwi w tzw. niepublicznych zakładach ochrony zdrowia. Rodzice mogą uwzględnić koszty leczenia dzieci w niepublicznych zakładach opieki zdrowotnej.
15.Osobom niepełnosprawnym (zakwalifikowane do grupy inwalidzkiej lub pobierające rentę z tytułu niezdolności do pracy) lub utrzymującym niepełnosprawnych najbliższym krewnym przysługuje prawo do odliczenia od dochodu niektórych wydatków na cele rehabilitacyjne. Ulga ta może być także wykorzystana na przystosowanie mieszkania do potrzeb inwalidów. Wydatki te nie są limitowane, powinny być jednak udokumentowane za pomocą rachunków wystawionych przez osoby lub instytucje, które świadczyły usługi na rzecz niepełnosprawnych.
16.Obciążenia podat-kowe zmniejszymy, uwzględniając w rozliczeniu wydatki na opłacanie przewodników osób niewidomych należących do I lub II grupy inwalidztwa i osób niepełnosprawnych ruchowo (I grupa inwalidztwa); utrzymanie psa przewodnika (I lub II grupa), a także używanie samochodu osobowego stanowiącego własność osoby niepełnosprawnej (I lub II grupa) lub podatnika mającego ją na utrzymaniu. W każdym wypadku limit wynosi 2010 zł.
17.Ulga przysługuje na zakup lekarstw dla osób niepełnosprawnych. Nie ma tu górnego limitu, jest natomiast dolna granica - 134 zł. Miesięcznie można więc odpisać to, co wydaliśmy ponad tę kwotę. Łatwo zauważyć, że opłaca się kumulować wydatki w jednym miesiącu.
Darowizna dla rencisty
18.Nadal wolno odpisać do 15 proc. dochodu przed opodatkowaniem, jeśli pieniądze te zostały podarowane na cele oświa-towe (na przykład fundacjom powołanym przez prywatne szkoły). Podobnie jest w wypadku darowizn przekazanych fundacjom przy prywatnych lecznicach. Zgodnie z zapisem ustawy, piętnastoprocentowy odpis przysługuje też z tytułu darowizn przekazywanych instytucjom - na cele naukowe, kulturalne, kultury fizycznej i sportu, rehabilitacji społeczno-zawodowej inwalidów oraz na wspieranie budowy dróg i sieci telekomunikacyjnej na wsi oraz zaopatrzenia wsi w wodę.
19.Do 10 proc. dochodu można podarować instytucjom na cele religijne, charytatywne, bezpieczeństwo publiczne i obronę narodową, ochronę środowiska, a także wspomagając budowę strażnic jednostek obrony przeciwpożarowej. Łączna wartość odpisów z racji darowizn nie może jednak przekroczyć 15 proc. naszego dochodu.
20.W tym roku po raz ostatni od dochodu odpiszemy kwoty przeznaczane na renty dla drugiej osoby. Wartość tego świadczenia nie podlega ograniczeniu, nie jest także ograniczony krąg osób, z którymi można zawrzeć umowę renty. Urzędy skarbowe kwestionują jednak odliczanie od dochodu świadczeń krewnym, wobec których istnieje obowiązek alimentacyjny (rodzicom, małżonkom, dzieciom nie mającym stałego źródła dochodów). Przekazanie renty wymaga umowy pisemnej. Nie musi ona mieć formy aktu notarialnego, jeśli dotyczy świadczenia już spełnionego. Renta stanowi natomiast dochód rentobiorcy, podlegający opodatkowaniu i - zdaniem urzędów skarbowych - obowiązkowi składania comiesięcznych deklaracji PIT.
21.W pełnej wysokości odliczamy od dochodu wartość rent i alimentów (z wyjątkiem alimentów na dzieci) wypłacanych z racji wyroku sądowego, zwrot nienależnie pobranej emerytury, renty lub zasiłku z ubezpieczenia społecznego.
Lokaty z przyszłością
22. Podejmując decyzję o lokowaniu pieniędzy, pamiętajmy, że odsetki od wpłat oszczędnościowych w bankach, a także odsetki i premie od obligacji skarbu państwa, stanowią dochód wolny od podatku. Nie zapłacimy podatku także od dochodów osiąganych na giełdzie i z zysków z pozagiełdowej sprzedaży świadectwa udziałowego programu NFI.
23.Skorzystamy z "dobrodziejstwa" inflacji, zgłaszając do urzędu skarbowego wniosek o zaniechanie poboru zaliczek podatkowych, jeśli wcześniej uszczupliliśmy nasze dochody, przeznaczając odpowiednie kwoty na darowizny, renty, stypendia czy inwestując pieniądze w budowę domu. Pamiętajmy jednak, że tylko część naszych zaliczek na podatek dochodowy trafia do urzędu skarbowego. Reszta - w formie składki - wpływa do kasy chorych. Ta część pieniędzy nie podlega zwrotowi w ramach ulg podatkowych. W efekcie ktoś, kto wydaje dużo pieniędzy na cele objęte ulgami podatkowymi, może nie odzyskać w całości tego, co fiskus powinien mu zwrócić.
Na własny rachunek
24.Osoby świadczące usługi zmniejszą swe obciążenia podatkowe, jeśli założą jednoosobowe firmy - podmioty gospodarcze. Korzyści wynikają z możliwości odliczenia od podatku kosztów ponoszonych w związku z tą działalnością. Możemy płacić wówczas niższą stawkę na ZUS, a na przykład samochód wziąć w leasing opłacany ze środków firmy. Mając firmę jednoosobową, opłaca się przeznaczyć na jej siedzibę własne mieszkanie lub jego część. Dzięki temu wliczymy w koszty część czynszu, opłat za energię elektryczną i centralne ogrzewanie. Ponadto kosztem są wydatki związane z używaniem na potrzeby firmy własnego samochodu i telefonu. Rozliczamy też delegacje służbowe. Urząd skarbowy nie powinien zgłaszać zastrzeżeń, jeśli do kosztów działalności gospodarczej doliczymy wydatki na zakup mebli i sprzętu biurowego, dyskietek, papieru, długopisów, kawy, herbaty, środków czystości, a nawet papieru toaletowego. 0,25 proc. wartości przychodu możemy przeznaczyć na wydatki reprezentacyjne.
25.Niektóre firmy, kupując samochód (lub inny środek trwały, to znaczy o wartości powyżej 3,5 tys. zł), użytkują go krócej niż rok. Mogą dzięki temu odliczyć koszt zakupu od dochodu przed opodatkowaniem, unikając procedury amortyzacji. Sprzedają go następnie innej firmie, kupując od niej w zamian podobny samochód lub urządzenie. Jeśli druga firma wykona taką samą operację, obie w prosty sposób oszczędzają na podatku.
26.Od podstawy opodatkowania odliczamy - w pełnej wysokości - składki na rzecz organizacji, do których przynależność jest obowiązkowa (na przykład samorząd adwokacki czy lekarski). Wydatki te potrącamy, jeśli nie zostały wcześniej zaliczone do tzw. kosztów uzyskania przychodów. Od podatku zaś odliczamy składkę płaconą na kasę chorych.
27. Jeśli prowadzimy działalność gospodarczą i przez trzy lata szkoliliśmy ucznia szkoły zawodowej, który ją ukończył i zdał egzamin zawodowy, możemy odliczyć od podatku sumę równą dziesięciokrotnemu najniższemu wynagrodzeniu z grudnia poprzedniego roku.
28.Udziałowcy i członkowie rad nadzorczych spółek, a jednocześnie pracownicy tych firm starają się z reguły tak kształtować swoje dochody z racji wykonywania pracy, by nie przekroczyć pierwszego progu podatkowego. Pozostała część wynagrodzenia przybiera formę dywidendy lub udziału w zyskach, które opodatkowane są jednolitą stawką 20 proc.
29.Tym, którzy szybko osiągają najwyższy próg podatkowy, opłaca się natomiast często zmieniać pracę. W każdym nowym miejscu zaliczka na podatek dochodowy potrącana jest bowiem od nowa (od najniższego progu). W ten sposób korzystamy z wynikających z inflacji dobrodziejstw odroczenia płatności podatków.
30.Podatek, jaki płaci nasza firma, zmniejszymy, zakładając lokatę (np. 100 tys. zł) i biorąc jednocześnie kredyt w tej samej wysokości. Odsetki od lokaty (np. 16 proc.) nie są opodatkowane, zaś odsetki od kredytu (np. 20 proc.) stanowią koszt zmniejszający dochód przed opodatkowaniem. Łatwo wyliczyć, że na tego rodzaju operacji czysty zysk może wynieść w ciągu roku 4 tys. zł - przy czterdziestoprocentowej stawce podatkowej podatek zmniejsza się bowiem o 8 tys. zł.
Podatek od dochodów osobistych za rok 2000 zapłacimy według skali podatkowej 19 proc., 30 proc. i 40 proc. Nowe, podwyższone limity podatkowe wynoszą 32 736 zł (górna granica dochodu obciążonego 19-procentowym podatkiem, pomniejszonym o 436,2 zł kwoty wolnej od podatku) i 65 472 zł. Od nadwyżki mieszczącej się między tymi limitami za-płacimy 30 proc. podatku. Nadwyżka od dochodu przekraczającego 65 472 zł opodatkowana jest stawką 40 proc. W tym roku najprawdopodobniej po raz ostatni będziemy mogli korzystać z ulg na prywatne renty i budowę mieszkań na wynajem. Małżeństwa i rodziny niepełne, w których przynajmniej część dochodów pochodzi z działalności gospodarczej opodatkowanej ryczałtem, opodatkują się wspólnie również po raz ostatni. Zwycięzcy w grach losowych już od przyszłego roku będą musieli płacić dziesięcioprocentowy podatek. Także twórcy oddadzą fiskusowi trochę więcej pieniędzy, bo przysługujące im koszty uzyskania (w wysokości 50 proc.) będą obliczane od przychodu pomniejszonego o składkę na ubezpieczenie społeczne. Nie wiadomo, czy w przyszłym roku nadal będzie można odpisać wydatki na kształcenie dzieci w szkołach niepublicznych. Sejm wykreślił tę ulgę z ustawy. Szkoły niepubliczne mają bowiem, podobnie jak publiczne, otrzymywać z subwencji oświatowej pełną dopłatę do każdego ucznia. Teraz otrzymują 50 proc. ustalonej kwoty.
Jak się uchronić przed coraz bardziej zachłannym fiskusem? Oto 30 legalnych sposobów na zmniejszanie naszych obciążeń.
Remont na budowie
1. Tak zwana duża ulga budowlana, przysługująca na budowę domu, kupno mieszkania od inwestora bądź wkład budowlany do spółdzielni mieszkaniowej (pamiętajmy, że na zakup mieszkania na rynku wtórnym ulga nie przysługuje), od 1997 r. funkcjonuje jako odliczenie od podatku. Możemy z tego tytułu odpisać 19 proc. wydatków, ale nie więcej niż 29 260 zł. Jeśli jednak inwestycję rozpoczęliśmy przed 1997 r., mamy prawo odliczyć od dochodu przed opodatkowaniem 154 000 zł. To drugie rozwiązanie jest, rzecz jasna, korzystniejsze dla podatnika, gdyż zmniejszając dochód, może on "spaść" do niższej grupy podatkowej.
2.Od należnego podatku można odliczyć 19 proc. wydatków poniesionych na zakup działki budowlanej (do 350 m kw.) oraz koszty opłat dodatkowych - m.in. opłatę notarialną i koszty wyceny. Ulga ta przysługuje tylko raz w okresie obowiązywania ustawy.
3.Od podatku mamy prawo odpisać 19 proc. wydatków poniesionych na wykupienie na własność mieszkania spółdzielczego (do 29 260 zł) - także tylko raz w okresie obowiązywania ustawy.
4.Oszczędzający w kasie mieszkaniowej odejmą od podatku 30 proc. wpłaconej kwoty, w tym roku jednak nie więcej niż 9240 zł.
5.Remontujący mieszkanie lub dom odpisują od należnego podatku maksymalnie 19 proc. kwoty, jaką wydali na ten cel. W tym wypadku obowiązują trzyletnie limity: na remont domu - do 4620 zł, na remont mieszkania - do 3850 zł (minimalny wydatek uprawniający do odpisu wynosi 462 zł - można go "kumulować" w całym trzyletnim okresie). Ulgę zwiększymy o 770 zł, przeznaczając dodatkowe pieniądze na remont instalacji i urządzeń gazowych.
6.Od dochodu przed opodatkowaniem odliczyć można wydatki poniesione na budowę domów z mieszkaniami na wynajem. W budynku musi być co najmniej 5 takich lokali. Maksymalny odpis to iloczyn liczby znaj-dujących się w tym domu mieszkań na wynajem i kwoty 154 000 zł.
Dobra szkoła
7.Osoby zatrudnione na etacie mają prawo pomniejszyć podatek o 19 proc. sumy wydanej na zakup przyrządów i pomocy naukowych (w tym wydawnictw fachowych i programów komputerowych), nie więcej jednak niż 381 zł 90 gr. Przyrządy i pomoce muszą być związane z wykonywaną pracą. Zakupy dokumentujemy fakturami VAT (wyjątek stanowią wydawnictwa fachowe - tu wystarczy paragon z imieniem, nazwiskiem i adresem podatnika). Pełen wykaz przyrządów i pomocy naukowych uprawniających do skorzystania z ulgi zawarty jest w rozporządzeniu ministra edukacji narodowej, opublikowanym w "Dzienniku Ustaw" z 30 grudnia 1996 r.
8.Książkę zaliczaną do tzw. wydawnictw fachowych możemy kupić, zawierając umowę cywilno-prawną z osobą prywatną. Cena jest wtedy umowna, zaś pieniądze ze sprzedaży nie stanowią dochodu sprzedawcy, jeśli książka była jego własnością dłużej niż pół roku. Dzięki temu możemy odliczyć od należnego podatku do 381 zł 90 gr. Od umowy takiej trzeba jednak uiścić opłatę skarbową w wysokości 2 proc. wartości transakcji.
9.Ulgi z tytułu dokształcania i doskonalenia zawodowego wynoszą 19 proc. poniesionych kosztów - nie więcej jednak niż 381 zł 90 gr. Dokształcanie musi być związane z wykonywanym zawodem. Można odliczyć na przykład koszty kursów, szkoleń, konferencji podnoszących nasze umiejętności zawodowe.
10.Od podatku można odliczyć 19 proc. wydatków na naukę w szkołach wyższych, nie więcej jednak niż 670 zł. Jeśli pracujemy i sami płacimy za studia, ulga przysługuje nam do ukończenia 35 lat. Jeśli płacimy za dziecko, granica wieku przesuwa się do 25 lat.
11.Płacąc czesne za naukę dzieci w szkołach prywatnych lub tzw. społecznych, mamy prawo odliczyć 19 proc. tej kwoty, lecz nie więcej niż 982 zł 8 gr na każde dziecko.
12.Wzorem lat ubiegłych, wielu podatników przekazuje darowiznę na rzecz fundacji działającej przy szkole. Dzięki temu formalnie korzystają z dwóch różnych ulg. Odliczając pieniądze od podatku, warto się upewnić, czy szkoła ma uprawnienia szkoły publicznej. Jest to warunek konieczny, by skorzystać z ulgi.
13.Od podatku odliczamy 19 proc. kosztów dojazdu dzieci do szkół (publicznych i prywatnych), pod warunkiem że położone są one poza miejscem naszego zamieszkania. Dzieci dojeżdżające do szkoły w tym samym mieście - nawet z jednego krańca na drugi - są pozbawione tego przywileju.
Na zdrowie!
14.Z należnej fiskusowi kwoty mamy prawo potrącić 19 proc. wydatków poniesionych na prywatne leczenie. Limit wynosi 327 zł 36 gr. Pieniądze można odliczyć z racji korzystania z usług prywatnych dentystów, lecznic, zlecania zdjęć rtg czy badania krwi w tzw. niepublicznych zakładach ochrony zdrowia. Rodzice mogą uwzględnić koszty leczenia dzieci w niepublicznych zakładach opieki zdrowotnej.
15.Osobom niepełnosprawnym (zakwalifikowane do grupy inwalidzkiej lub pobierające rentę z tytułu niezdolności do pracy) lub utrzymującym niepełnosprawnych najbliższym krewnym przysługuje prawo do odliczenia od dochodu niektórych wydatków na cele rehabilitacyjne. Ulga ta może być także wykorzystana na przystosowanie mieszkania do potrzeb inwalidów. Wydatki te nie są limitowane, powinny być jednak udokumentowane za pomocą rachunków wystawionych przez osoby lub instytucje, które świadczyły usługi na rzecz niepełnosprawnych.
16.Obciążenia podat-kowe zmniejszymy, uwzględniając w rozliczeniu wydatki na opłacanie przewodników osób niewidomych należących do I lub II grupy inwalidztwa i osób niepełnosprawnych ruchowo (I grupa inwalidztwa); utrzymanie psa przewodnika (I lub II grupa), a także używanie samochodu osobowego stanowiącego własność osoby niepełnosprawnej (I lub II grupa) lub podatnika mającego ją na utrzymaniu. W każdym wypadku limit wynosi 2010 zł.
17.Ulga przysługuje na zakup lekarstw dla osób niepełnosprawnych. Nie ma tu górnego limitu, jest natomiast dolna granica - 134 zł. Miesięcznie można więc odpisać to, co wydaliśmy ponad tę kwotę. Łatwo zauważyć, że opłaca się kumulować wydatki w jednym miesiącu.
Darowizna dla rencisty
18.Nadal wolno odpisać do 15 proc. dochodu przed opodatkowaniem, jeśli pieniądze te zostały podarowane na cele oświa-towe (na przykład fundacjom powołanym przez prywatne szkoły). Podobnie jest w wypadku darowizn przekazanych fundacjom przy prywatnych lecznicach. Zgodnie z zapisem ustawy, piętnastoprocentowy odpis przysługuje też z tytułu darowizn przekazywanych instytucjom - na cele naukowe, kulturalne, kultury fizycznej i sportu, rehabilitacji społeczno-zawodowej inwalidów oraz na wspieranie budowy dróg i sieci telekomunikacyjnej na wsi oraz zaopatrzenia wsi w wodę.
19.Do 10 proc. dochodu można podarować instytucjom na cele religijne, charytatywne, bezpieczeństwo publiczne i obronę narodową, ochronę środowiska, a także wspomagając budowę strażnic jednostek obrony przeciwpożarowej. Łączna wartość odpisów z racji darowizn nie może jednak przekroczyć 15 proc. naszego dochodu.
20.W tym roku po raz ostatni od dochodu odpiszemy kwoty przeznaczane na renty dla drugiej osoby. Wartość tego świadczenia nie podlega ograniczeniu, nie jest także ograniczony krąg osób, z którymi można zawrzeć umowę renty. Urzędy skarbowe kwestionują jednak odliczanie od dochodu świadczeń krewnym, wobec których istnieje obowiązek alimentacyjny (rodzicom, małżonkom, dzieciom nie mającym stałego źródła dochodów). Przekazanie renty wymaga umowy pisemnej. Nie musi ona mieć formy aktu notarialnego, jeśli dotyczy świadczenia już spełnionego. Renta stanowi natomiast dochód rentobiorcy, podlegający opodatkowaniu i - zdaniem urzędów skarbowych - obowiązkowi składania comiesięcznych deklaracji PIT.
21.W pełnej wysokości odliczamy od dochodu wartość rent i alimentów (z wyjątkiem alimentów na dzieci) wypłacanych z racji wyroku sądowego, zwrot nienależnie pobranej emerytury, renty lub zasiłku z ubezpieczenia społecznego.
Lokaty z przyszłością
22. Podejmując decyzję o lokowaniu pieniędzy, pamiętajmy, że odsetki od wpłat oszczędnościowych w bankach, a także odsetki i premie od obligacji skarbu państwa, stanowią dochód wolny od podatku. Nie zapłacimy podatku także od dochodów osiąganych na giełdzie i z zysków z pozagiełdowej sprzedaży świadectwa udziałowego programu NFI.
23.Skorzystamy z "dobrodziejstwa" inflacji, zgłaszając do urzędu skarbowego wniosek o zaniechanie poboru zaliczek podatkowych, jeśli wcześniej uszczupliliśmy nasze dochody, przeznaczając odpowiednie kwoty na darowizny, renty, stypendia czy inwestując pieniądze w budowę domu. Pamiętajmy jednak, że tylko część naszych zaliczek na podatek dochodowy trafia do urzędu skarbowego. Reszta - w formie składki - wpływa do kasy chorych. Ta część pieniędzy nie podlega zwrotowi w ramach ulg podatkowych. W efekcie ktoś, kto wydaje dużo pieniędzy na cele objęte ulgami podatkowymi, może nie odzyskać w całości tego, co fiskus powinien mu zwrócić.
Na własny rachunek
24.Osoby świadczące usługi zmniejszą swe obciążenia podatkowe, jeśli założą jednoosobowe firmy - podmioty gospodarcze. Korzyści wynikają z możliwości odliczenia od podatku kosztów ponoszonych w związku z tą działalnością. Możemy płacić wówczas niższą stawkę na ZUS, a na przykład samochód wziąć w leasing opłacany ze środków firmy. Mając firmę jednoosobową, opłaca się przeznaczyć na jej siedzibę własne mieszkanie lub jego część. Dzięki temu wliczymy w koszty część czynszu, opłat za energię elektryczną i centralne ogrzewanie. Ponadto kosztem są wydatki związane z używaniem na potrzeby firmy własnego samochodu i telefonu. Rozliczamy też delegacje służbowe. Urząd skarbowy nie powinien zgłaszać zastrzeżeń, jeśli do kosztów działalności gospodarczej doliczymy wydatki na zakup mebli i sprzętu biurowego, dyskietek, papieru, długopisów, kawy, herbaty, środków czystości, a nawet papieru toaletowego. 0,25 proc. wartości przychodu możemy przeznaczyć na wydatki reprezentacyjne.
25.Niektóre firmy, kupując samochód (lub inny środek trwały, to znaczy o wartości powyżej 3,5 tys. zł), użytkują go krócej niż rok. Mogą dzięki temu odliczyć koszt zakupu od dochodu przed opodatkowaniem, unikając procedury amortyzacji. Sprzedają go następnie innej firmie, kupując od niej w zamian podobny samochód lub urządzenie. Jeśli druga firma wykona taką samą operację, obie w prosty sposób oszczędzają na podatku.
26.Od podstawy opodatkowania odliczamy - w pełnej wysokości - składki na rzecz organizacji, do których przynależność jest obowiązkowa (na przykład samorząd adwokacki czy lekarski). Wydatki te potrącamy, jeśli nie zostały wcześniej zaliczone do tzw. kosztów uzyskania przychodów. Od podatku zaś odliczamy składkę płaconą na kasę chorych.
27. Jeśli prowadzimy działalność gospodarczą i przez trzy lata szkoliliśmy ucznia szkoły zawodowej, który ją ukończył i zdał egzamin zawodowy, możemy odliczyć od podatku sumę równą dziesięciokrotnemu najniższemu wynagrodzeniu z grudnia poprzedniego roku.
28.Udziałowcy i członkowie rad nadzorczych spółek, a jednocześnie pracownicy tych firm starają się z reguły tak kształtować swoje dochody z racji wykonywania pracy, by nie przekroczyć pierwszego progu podatkowego. Pozostała część wynagrodzenia przybiera formę dywidendy lub udziału w zyskach, które opodatkowane są jednolitą stawką 20 proc.
29.Tym, którzy szybko osiągają najwyższy próg podatkowy, opłaca się natomiast często zmieniać pracę. W każdym nowym miejscu zaliczka na podatek dochodowy potrącana jest bowiem od nowa (od najniższego progu). W ten sposób korzystamy z wynikających z inflacji dobrodziejstw odroczenia płatności podatków.
30.Podatek, jaki płaci nasza firma, zmniejszymy, zakładając lokatę (np. 100 tys. zł) i biorąc jednocześnie kredyt w tej samej wysokości. Odsetki od lokaty (np. 16 proc.) nie są opodatkowane, zaś odsetki od kredytu (np. 20 proc.) stanowią koszt zmniejszający dochód przed opodatkowaniem. Łatwo wyliczyć, że na tego rodzaju operacji czysty zysk może wynieść w ciągu roku 4 tys. zł - przy czterdziestoprocentowej stawce podatkowej podatek zmniejsza się bowiem o 8 tys. zł.
Więcej możesz przeczytać w 44/2000 wydaniu tygodnika Wprost .
Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.