Know-how

Bakterie zdrowia

Producenci żywności od dawna wzbogacają jogurt i inne produkty mleczne o żywe kultury bakterii, eliminujące szkodliwe drobnoustroje z naszego układu trawiennego. Obecnie szwedzcy naukowcy postanowili to "probiotyczne" rozwiązanie zastosować w wyrobach higienicznych dla kobiet, czyli podpaskach i tamponach, aby stworzyć dodatkową ochronę przed bakteriami, które mogą wywołać infekcje układu moczowego i pochwy. Niektóre prawdopodobnie powodują też przedwczesne porody lub zakażenia płodu. Naukowcy z Uniwersytetu Umeˆ odkryli już szczep bakterii, którymi - jak sądzą - można będzie w celach profilaktycznych nasycać produkty higieniczne. Już teraz pomysł ten został opatentowany przez SCA Hygiene Products z Göteborga, głównego producenta tych wyrobów. Z pochwy zdrowej kobiety w ciąży zdołano wyizolować szczep Lactobacillus plantarum. Testy laboratoryjne wykazały, że szczep ten w pełni wstrzymuje rozwój paciorkowców i gronkowców, które wywołują schorzenia ginekologiczno-położnicze i infekcje u noworodków. Ważne jest to, że nowo odkryty szczep nie niszczy nieszkodliwych bakterii, takich jak pozostałe szczepy pałeczek mlekowych. Kwasy mlekowe i octowe wytwarzane przez te bakterie pomagają utrzymać właściwą równowagę w pochwie. Testy kliniczne dowiodły, że bakterie te są w stanie skolonizować typowe miejsca występowania zakażeń. Planuje się również produkcję maści, kremów i balsamów zawierających przyjazne bakterie; mają być stosowane w leczeniu schorzeń ginekologicznych.

Eksperyment filadelfijski

Mikrobiolodzy z Filadelfii ogłosili niedawno, że morfina może utrudniać zwalczanie infekcji jelitowych. Może to tłumaczyć, dlaczego narkomani chorzy na AIDS tak często cierpią z powodu poważnych nawrotów salmonellozy. Dotychczas panowała opinia, że odpowiada za to osłabienie układu immunologicznego wirusem HIV. Od ponad stu lat wiadomo, że ludzie zażywający heroinę i morfinę są bardziej narażeni na infekcje, choć dokładnych powodów nie znano. W eksperymencie, który przeprowadziła Toby Eisenstein z Filadelfii, myszy zarażono szczepem Salmonella typhimurium. Gryzonie podzielono na dwie grupy. Jednej wszczepiono implant uwalniający morfinę, drugiej placebo. Morfina znacznie uwrażliwiła myszy na zakażenie salmonellą. Wszystkie zwierzęta zażywające morfinę zmarły na zakażenie w ciągu pięciu dni, pozostałe żyły dwa razy dłużej. Te spostrzeżenia są szczególnie ważne dla chorych na AIDS, u których salmonelloza występuje dwudziestokrotnie częściej niż w zdrowej populacji. Morfina przyjmowana przez chorych w celu zmniejszenia bólu lub z powodu uzależnienia ma negatywny wpływ na pracę jelit; ich spowolnione ruchy opóźniają wydalanie szkodliwych bakterii. Morfina może też zmniejszać zdolność zainfekowanych komórek ściany jelita do wytwarzania cytokin, które wywołują właściwą odpowiedź immunologiczną.

Funkcje rozpoznawcze

Wyniki badań przedstawione na corocznym spotkaniu Amerykańskiego Towarzystwa Postępu w Nauce w Waszyngtonie (odbyło się ono 18 lutego tego roku) dowodzą, że w mózgu istnieje pewien obszar, którego jedyną funkcją jest rozpoznawanie miejsc, na przykład pomieszczeń, ulic czy krajobrazów. Naukowcy już wcześniej odkryli, że w części mózgu odpowiedzialnej za widzenie znajduje się wrzecionowaty obszar uaktywniający się podczas rozpoznawania twarzy. Naukowcy z Massachusetts Institute of Technology są zdania, że w trakcie ewolucji rozwinęła się też umiejętność rozpoznawania krajobrazów i miejsc zamkniętych. Badania przeprowadzone u kilkudziesięciu osób za pomocą rezonansu magnetycznego wykazały, że tzw. okołohipokampowy obszar mózgu szczególnie reaguje na serie obrazków ukazujących pomieszczenia lub krajobrazy. Pobudzał się on na widok całego pomieszczenia. W trakcie pokazywania samego umeblowania znanego pokoju obszar ten nie stawał się bardziej aktywny od innych części mózgu, ale wyraźniej reagował na widok nawet pustych komnat. Naukowcy twierdzą, że w mózgu istnieją też inne wyspecjalizowane obszary uaktywniające się podczas oglądania wizerunków na przykład drapieżnych zwierząt czy jadalnych roślin. Widok samochodów czy instrumentów muzycznych także pobudza określone obszary, mimo że mózg nie został do tego przygotowany w procesie ewolucji. Psycholog z Har-vardu uznał to odkrycie za jedno z najbardziej interesujących w tej dziedzinie. Niewykluczone, że w mózgu istnieją obszary reagujące na inne kategorie rzeczy. Badania chorych z uszkodzeniami mózgu wykazały, że czasem dochodzi do zaburzenia tylko niektórych, wyselekcjonowanych funkcji rozpoznawczych, na przykład decydujących o identyfikowaniu zwierząt czy figur geometrycznych.