Wapnowanie gleb to ważny zabieg agrotechniczny kształtujący odczyn gleby. W Polsce większość uprawianych roślin wymaga gleb lekko kwaśnych o odczynie zbliżonym do obojętnego, tymczasem większość użytkowanych rolniczo gleb należy do kwaśnych i bardzo kwaśnych, stąd konieczność ich okresowego wapnowania.
Realizację zadania zaplanowano do końca 2012 roku. Podstawowym kryterium umożliwiającym skorzystanie z tych środków jest posiadanie na terenie woj. śląskiego gleb rolniczych wymienionych w ekspertyzie naukowców z Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. Chodzi o dokument pod nazwą „Opracowanie naukowo-badawcze dotyczące kompleksowego rozwiązania problemu zakwaszania gleb woj. śląskiego spowodowanego przekształceniami antropogenicznymi". Rolnicy ubiegający się o dofinansowanie powinni także mieć aktualny dokument wystawiony przez okręgową stację chemiczno-rolniczą, potwierdzający i ustalający potrzeby ilościowe i jakościowe wapnowania gleb w danym gospodarstwie.
Uzyskanie przez rolników dofinansowania będzie możliwe po podpisaniu indywidualnej umowy cywilnoprawnej ze Śląską Izbą Rolniczą w Katowicach. Będzie ona pośredniczyła w wypłacie ustalonej kwoty wsparcia zakupu wapna nawozowego, przy jednostkowym dofinansowaniu wynoszącym 75 zł do jednej tony czystego składnika nawozowego. W ubiegłym roku WFOŚiGW w Katowicach, jako jedyny w kraju, uruchomił ponownie wsparcie dla działań związanych z dofinansowaniem wapnowania gleb kwaśnych i skażonych metalami ciężkimi.
Do maja 2007 r. tego rodzaju pomoc ze środków Funduszu była systematycznie realizowana, jednak po wejściu Polski do Unii pomoc krajowa w rolnictwie została wstrzymana. Uznano, że wapnowanie jest typowym zabiegiem agrotechnicznym, a nie związanym z ochroną środowiska. Dopiero na skutek uzgodnień ministerstw rolnictwa i środowiska stwierdzono, że uzasadnione może być dofinansowanie z funduszy ekologicznych zakupu nawozów wapniowych, o ile działanie to służy ochronie środowiska (tzn. zakwaszenie łączy się z kwaśnymi deszczami lub emisją zanieczyszczeń do atmosfery) i zmierza do przywrócenia stanu gleby do optymalnego poziomu.
Późniejsza ekspertyza naukowców z Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie wskazała, że główną przyczyną degradacji chemiczno–biologicznej gleb w woj. śląskim są skutki poprzemysłowej działalności człowieka. Stało się to podstawą do podjęcia przez WFOŚiGW w Katowicach decyzji o pomocy finansowej na wapnowanie gleb kwaśnych w regionie.
W ubiegłym roku z tej formy wsparcia skorzystało 491 rolników. Wapnowaniu poddano gleby na obszarze ponad 10,1 tys. hektarów, na których wysiano ok. 26,6 tys. ton wapna w dawkach zalecanych przez okręgowe stacje chemiczno-rolnicze. Całkowita wartość tego przedsięwzięcia sięgnęła blisko 4 mln zł. Z informacji przekazanych przez Śląska Izbę Rolniczą wynika, że zainteresowanie rolników wapnowaniem jest równie duże jak rok temu - już przyjmowane są zgłoszenia. Szczegółowych informacji na ten temat udziela Śląska Izba Rolnicza w Katowicach – www.sir-katowice.pl lub pod numerem telefonu 32 258 04 45.
Głównym celem wapnowania jest odkwaszenie gleby, co poprawia jej urodzajność i zwiększa przyswajalność m.in.: fosforu, potasu i magnezu oraz mikroelementów przez rośliny. Ziemia staje się mniej podatna na przenikanie metali ciężkich, maleje toksyczne działanie glinu czy manganu. Efektywniejsze są procesy rozkładu substancji organicznej, poprawia się jakość płodów rolnych. Należy jednak starannie dobierać dawki nawozu i uważać, aby nie doszło np. do przesuszenia gleby.eb, pap