- Należy hołubić pamięć o powstaniu, bo to pomaga w zrozumieniu procesu powstania obecnego państwa litewskiego - powiedział podczas ceremonii osłonięcia tablicy minister spraw zagranicznych Litwy Audronius Ażubalis. Szef MSZ podkreślił, że w czasach radzieckich historia XIX wieku była wypaczana. Wyraził opinię, że "wybuch powstania styczniowego w 1863 roku w części Rzeczypospolitej Obojga Narodów zagarniętej przez imperium rosyjskie zapoczątkował litewskie odrodzenie narodowe".
W drugiej połowie XIX wieku w wileńskim arsenale stacjonowali żołnierze carskiej Rosji, którzy uczestniczyli w tłumieniu powstania styczniowego. Prawdopodobnie dziedziniec arsenału był miejscem kaźni uczestników powstania.
Powstanie styczniowe wybuchło w styczniu 1863 roku w Królestwie Polskim, a potem na terenie byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Objęło swym zasięgiem tereny obecnej Polski, Litwy, Białorusi i części Ukrainy. Mimo początkowych sukcesów, zakończyło się klęską powstańców jesienią 1864 roku. W przyszłym roku przypada 150. rocznica wybuchu powstania przeciwko Rosji.
W czasach radzieckich na Litwie historię powstania styczniowego usiłowano usunąć z kart podręczników. Zdaniem inicjatorów ustanowienia Roku Powstania Styczniowego zbliżający się jubileusz będzie dobrą okazją do zgłębienia i nowego spojrzenia na wydarzenia 1863 roku.
Przed kilkoma miesiącami Sejm Litwy ogłosił 2013 rok Rokiem Powstania Styczniowego.
zew, PAP