Nagroda Nobla w dziedzinie literatury została przyznana po raz pierwszy w 1901 roku, a w latach 1901–2022 wyróżnionych zostało nią 119 twórców.
Norweski pisarz Jon Fosse został laureatem Nagrody Nobla w Dziedzinie Literatury. Fosse został już powiadomiony o nagrodzie. Pisarz urodził się w 1959 r. w Haugesund.
Nagroda Nobla w dziedzinie literatury 2023. Grono faworytów
Fosse nie był wymieniany w gronie głównych faworytów do nagrody.
Wśród tegorocznych faworytów byli m.in. chińska eksperymentalna pisarka Can Xue. Can, urodzona w 1953 roku, dorastała pod presją potępienia jej rodziców przez Partię Komunistyczną. Uznany za prawicowca ojciec został wysłany do obozu reedukacji, a matka zesłana do pracy na wieś. To doświadczenie wpłynęło na jej awangardową twórczość, która zerwała z tradycyjnymi stylami literackimi w Chinach.
Drugi w kolejności do nagrody według buckmacherów był 74-letni japoński pisarz Haruki Murakami. Do jego najbardziej znanych dzieł należą „Norwegian Wood”, „Kafka nad morzem” i ciesząca się największym uznaniem wśród krytyków „Kronika ptaka nakręcacza”. Murakami zdobył już w zasadzie wszystkie inne nagrody w dziedzinie literatury. Jego opowiadania i powieści, mocno osadzone w surrealizmie, weszły również do zbiorowej świadomości dzięki licznym adaptacjom filmowym, w tym „Drive my car”, który został nagrodzony Oscarem.
Na liście trzeci pod względem prawdopodobieństwa zdobycia prestiżowej nagrody byli australijski pisarz Gerald Murnane i węgierski pisarz Laszlo Krasznahorkai.
W dalszej kolejności według buckmacherów byli także literaccy tytani – m.in. pisarka Margaret Atwood, autorka „Opowieści Podręcznej” oraz amerykański pisarz Thomas Pynchon. Za jego największe dzieło uznawana jest „Tęcza grawitacji”. Takie same szanse mieli: rosyjska pisarka Ludmiła Ulicka, która jest przeciwniczką Putina i mieszka w Berlinie, rumuński pisarz Mircea Cărtărescu, francuski pisarz i eseista Pierre Michon oraz Brytyjczyk pochodzenia indyjskiego Salman Rushdie, obłożony fatwą za „Szatańskie wersety”.
Literacki Nobel 2022. Nagroda dla Annie Ernaux
W 2022 roku Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury otrzymała francuska pisarka Annie Ernaux „za odwagę i kliniczną ostrość, z jaką odkrywa korzenie, wyobcowanie i zbiorowe ograniczenia pamięci osobistej”. Największą sławę przyniosły jej autobiograficzne „Lata”. Rok wcześniej Akademia wyróżniła Abdulrazaka Gurnaha „za bezkompromisową i współczującą penetrację skutków kolonializmu i losu uchodźcy w przepaści między kulturami i kontynentami”.
Literacka nagroda Nobla ma wyjątkowe znaczenie także dla Polaków. Dotychczas wyróżniono ją pięciu literatów: Henryka Sienkiewicza, Władysława Reymonta, Czesława Miłosza, Wisławę Szymborską i Olgę Tokarczuk, która otrzymała nagrodę w 2019 roku.
Czytaj też:
Polscy nobliści. Znani i zapomniani laureaci Nagrody Nobla związani z PolskąCzytaj też:
Literacka Nagroda Nobla 2022 przyznana! Kto okazał się najlepszym pisarzem?