Oświadczenia majątkowe sędziów będą jawne. Prezydent podpisał ustawę

Oświadczenia majątkowe sędziów będą jawne. Prezydent podpisał ustawę

Polski sędzia
Polski sędzia Źródło: Newspix.pl / PIOTR TWARDYSKO
Prezydent Andrzej Duda podpisał przygotowaną przez Ministerstwo Sprawiedliwości ustawę, która wprowadza m.in. jawność oświadczeń majątkowych sędziów, zwiększa sędziowską odpowiedzialność dyscyplinarną, a także pozwala obywatelom uzyskać sprawiedliwą rekompensatę za przewlekłość postępowania.

Nowe regulacje, zawarte w nowelizacji ustawy o ustroju sądów powszechnych nakładają m.in. obowiązek publikowania oświadczeń majątkowych sędziów w Biuletynie Informacji Publicznej, który jest dostępny w internecie. Zgodnie z ustawą, informacje zawarte w oświadczeniu majątkowym sędziego mają być jawne. Podobne uregulowania dotyczą prokuratorów. Za umyślne podanie nieprawdy lub jej zatajenie w oświadczeniu majątkowym składanym przez sędziów będzie grozić odpowiedzialność karna. Dotychczasowe przepisy nie precyzowały tych kwestii. Nowe przepisy dotyczą nie tylko sędziów sądów powszechnych, lecz również sędziów Sądu Najwyższego, sądów administracyjnych i wojskowych.

Na wniosek sędziego, który złożył oświadczenie, prezes sądu może zdecydować o objęciu informacji zawartych w oświadczeniu ochroną przewidzianą dla informacji niejawnych, jeżeli ich ujawnienie mogłoby powodować zagrożenie dla sędziego lub jego bliskich. Minister Sprawiedliwości może jednak znieść tę klauzulę i nakazać publikację oświadczenia w Biuletynie Informacji Publicznej.

Odpowiedzialność sędziów

Ustawa dotyczy również sędziowskiej odpowiedzialności dyscyplinarnej. Wydłuża ona okres, w którym można wszcząć postępowanie dyscyplinarne wobec sędziego z trzech do pięciu lat od chwili popełnienia czynu. Dłuższy będzie również okres przedawnienia dyscyplinarnego (wydłuży się do ośmiu lat).

Na mocy nowych przepisów wprowadzona zostanie również nowa kara dyscyplinarna w postaci obniżenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego od 5 proc. do 20 proc., na okres od sześciu miesięcy do dwóch lat. Orzeczenie każdej z kar dyscyplinarnych, poza upomnieniem, skutkować będzie pozbawieniem możliwości awansowania na wyższe stanowisko sędziowskie przez okres pięciu lat. W tym okresie sędziowie nie będą mogli brać udziału w kolegium sądu, orzekać w sądzie dyscyplinarnym oraz obejmować w sądzie funkcji prezesa sądu, wiceprezesa sądu oraz kierownika ośrodka zamiejscowego sądu.

Jawność w prokuraturze

W ustawie znajdują się także regulacje dotyczące prokuratorów. Również ich oświadczenia majątkowe będą publikowane w Biuletynie Informacji Publicznej. Obecnie oświadczenia te są jawne, ale udostępnia się je osobom zainteresowanym na podstawie ustawy o dostępie do informacji publicznej. Zmiany dotyczą też postępowań dyscyplinarnych prowadzonych wobec prokuratorów. Zgodnie z nowymi przepisami, udostępniane będą akta takich postępowań po ich prawomocnym zakończeniu.

Ponadto, ustawa wprowadza jawność postępowań dyscyplinarnych prowadzonych wobec asystentów prokuratorów, urzędników i pracowników prokuratury. W odróżnieniu od prokuratorów, w ich przypadku można będzie ujawnić akta postępowania przed jego prawomocnym zakończeniem.

Ułatwienia dla obywateli

Dzięki ustawie, osobom dochodzącym w sądach sprawiedliwości, łatwiej będzie uzyskać odpowiednią rekompensatę w razie złożenia skargi na przewlekłość postępowania. Będzie ona wynosić od 2 do 20 tysięcy złotych, jednak nie mniej niż 500 zł za każdy rok trwania przewlekłego postępowania. Przy podejmowaniu decyzji o tym, czy doszło do przewlekłości, sąd będzie uwzględniał łączny czas dotychczasowego postępowania od momentu wszczęcia sprawy do chwili rozpoznania skargi – niezależnie od tego, na jakim etapie została ona wniesiona. Oznacza to, że przy badaniu przewlekłości ocenie sądowej podlegać będzie całość postępowania.

Źródło: Centrum Prasowe PAP