W akcentowaną w tym roku kulturową różnorodność teatru i jego korzeni wpisał się wrocławski Teatru ZAR. Zespół, który wykorzystuje w spektaklach tradycyjne formy muzyczne i dawne pieśni liturgiczne wykonał „Chants of Christian East". Był to układ ośmiu pieśni, pochodzących z Kaukazu, Korsyki i Sardynii.
- Pieśni z samej Gruzji należą do bardzo różnych tradycji. To pieśni liturgiczne, pieśni z Tbilisi czy z Swaneti, z tej najwyższej części Kaukazu. I właśnie ZAR – pieśń, od której stworzyliśmy nazwę teatru, to jest pieśń swańska, przedchrześcijańska – powiedział Jarosław Fret, lider grupy oraz Dyrektor Instytutu im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu.
Założona we Wrocławiu formacja powstała po cyklicznych wyprawach do Gruzji w latach 1999-2003, podczas których zebrano bogaty materiał muzyczny. Ten antropologiczny aspekt działalności Teatru ZAR został zauważony podczas ubiegłorocznych występów zespołu w Paryżu; po spektaklu „Anhelli" Słowackiego zaproponowano polskim artystom udział w tegorocznych obchodach Dnia Teatru.
- Nie możemy się pogodzić z tym, że wiele form muzycznych, takich właśnie jakie występują na Kaukazie czy w wielu kulturach tradycyjnych jest ignorowanych, że nie ma pomysłu, jak przekuć je na scenę, żeby wykorzystać ich wartość kulturową, estetyczną i zbudować z tego formułę teatru muzycznego, nowoczesnego, współczesnego, opartego na muzycznym ruchu, na swoistej budowie przestrzeni" – wyjaśnił Jarosław Fret przed paryskim występem, wracając do założeń tej międzynarodowej trupy, którą prócz Polaków tworzą performerzy z Słowacji, Danii, Włoch czy Stanów Zjednoczonych.
- Teatr karmi się bardzo wieloma środkami i źródłami – literaturą, malarstwem – i dziwne jest, że nie karmi się w stopniu wystarczającym tak przebogatą sferą, jaką są pieśni tradycyjne czy religijne – dodał Jarosław Fret.
Fret zwrócił także uwagę, że w tym samym czasie, gdy występuje prowadzona przez niego formacja, jest pokazywany w Paryżu spektakl Krzysztofa Warlikowskiego „Opowieści afrykańskie według Szekspira". „To pokazuje (...), że polski teatr jest obecny w świecie i wciąż jest ważny" – skomentował.
Występ Teatru ZAR, który w Paryżu zaprezentował się w zredukowanym, ośmioosobowym składzie, stanowił fragment programu teatralnego na który złożył się m.in. też monodram brytyjskiego aktora Juliana Sandsa „Celebration of Harold Pinter" w reżyserii Johna Malkovicha.
Co roku jeden artysta przygotowuje orędzie na Międzynarodowy Dzień Teatru, w 2012 r. jego autorem jest właśnie John Malkovich, amerykański aktor, reżyser filmowy i teatralny.
Pod koniec wieczoru w paryskiej siedzibie UNESCO odczytał on swoje przesłanie do ludzi teatru: - Niech wasze dzieła będą ważne i oryginalne. Niech będą głębokie, wzruszające, niepowtarzalne i niech skłaniają do refleksji. Niech wspierają nas w rozważaniach nad tym, co znaczy być człowiekiem, i nich w tych rozważaniach znajdzie się wiele serca, szczerości i wdzięku. Obyście przezwyciężali przeciwności losu, cenzurę, ubóstwo i nihilizm, z którymi wielu z was przyjdzie się zmierzyć. Bądźcie obdarzeni talentem i dyscypliną, które pozwolą wam mówić o biciu ludzkiego serca w całej jego złożoności, jak również pokorą i ciekawością, by uczynić z tego dzieło swojego życia. I niech to, co jest w was najsilniejsze - bowiem zdoła tego dokonać tylko to, co w was najsilniejsze, i to zaledwie w bardzo rzadkich i krótkich chwilach - nada formę temu najprostszemu z pytań: "jakie jest nasze życie?" - mówił Malkovich.
Przypadający na 27 marca Międzynarodowy Dzień Teatru ogłoszono z inicjatywy Międzynarodowego Instytutu Teatralnego (ITI) w 1961 r., dla upamiętnienia inauguracji w Paryżu w 1957 r. Teatru Narodów - festiwalu, na którym spotkały się zespoły z obu stron "żelaznej kurtyny". Międzynarodowy Dzień Teatru obchodzony jest na całym świecie od 1962 r., w tym roku świętowany jest więc po raz 50. W tym roku hasłem obchodów jest kulturowa różnorodność teatru i jego korzeni. Co roku jeden artysta przygotowuje orędzie na Międzynarodowy Dzień Teatru.
em, pap