„Jednym z głównych pytań na temat Nilu jest to, kiedy powstał i dlaczego przetrwał tak długo” – twierdzi geolog Claudio Faccenna z Uniwersytetu Teksańskiego w Austin – „Wyniki naszych badań na ten temat są naprawdę ekscytujące” – dodaje.
Tajemnicą, która przez wiele lat nurtowała naukowców było to, dlaczego Nil od milionów lat płynie w tym samym kierunku. Rzeki o tak długiej żywotności zwykle przesuwają się z czasem.
Badania, opublikowane 11 listopada w czasopiśmie „Nature Geoscience”, wykazały, że Nil już dawno zwróciłby się na zachód zupełnie odmieniając bieg historii, gdyby nie stały konwekcyjny ruch płaszcza ziemi. To dzięki niemu wypiętrzyła się i do tej pory utrzymuje Wyżyna Abisyńska, która odpowiada za stałe nachylenie terenu i jednocześnie kierunek biegu rzeki.
Badania polegały na prześledzeniu historii geologicznej Nilu poprzez zbadanie skał wulkanicznych pobranych z Wyżyny Abisyńskiej i dopasowanie ich do ogromnych złóż osadów rzecznych zakopanych pod Deltą rzeki. To pozwoliło na opracowanie komputerowego modelu, który odtworzył 40 milionów lat działalności tektonicznej Ziemi.
Symulacja odtworzyła zmiany w krajobrazie prawie dokładnie tak, jak się spodziewali naukowcy – w tym drobne szczegóły w krajobrazie, takie jak bystrza wzdłuż biegu rzeki. Naukowcy uważają, że po tym, jak Wyżyna Abisyńska się wypiętrzyła, pozostała na podobnej wysokości przez miliony lat. Ich zdaniem należy to przypisać wsparciu skał przez ruchy płaszcza pod powierzchnią ziemi.
Do tej pory sądzono, że rzeka ma „zaledwie” 6 milionów lat. Wyniki najnowszych badań mogą zakończyć długoletnią debatę na temat wieku Nilu i dostarczyć dowodów, że powolny ruch głębokiego płaszcza jest jedną z kluczowych sił kształtujących krajobraz Ziemi i procesy geologiczne.
„Pomimo wielu drobnych zmian, które Nil przeszedł w ciągu ostatnich 30 milionów lat, rzeka istniała bez przerwy, stale łącząc Wyżynę Abisyńską z Morzem Śródziemnym”, podsumowują naukowcy w opublikowanym artykule. Zespół naukowców ma nadzieję, że opracowana przez nich metoda posłuży przy badaniu innych wielkich rzek, takich jak Jangcy i Kongo.
Czytaj też:
NASA zmienia nazwę słynnej planetoidy. Poprzednia kojarzyła się z nazizmem