Warsaw Health Innovation Hub (WHIH) został oficjalnie powołany przez Agencję Badań Medycznych (ABM) 10 czerwca 2021 r. – inicjatywie patronował premier Mateusz Morawiecki. Wspólny projekt ABM oraz sektora prywatnego (firm z dziedziny medycyny, biotechnologii, farmacji, big data, zaawansowanych analiz) to pierwsza tego typu inicjatywa w całej Europie Centralnej. Ma łączyć sektor publiczny i prywatny, a celem jest poprawa funkcjonowania systemu ochrony zdrowia.
– Już obecnie mamy sześciu partnerów prywatnych, niedługo będzie ich dziesięciu. Chcielibyśmy, by do końca 2021 r. WHIH współtworzyło ok. 20 firm, będą one definiować priorytety i wspólnie inwestować, by system ochrony zdrowia lepiej funkcjonował. Moim marzeniem jest to, żeby za rok mieć kilka konkretnych rozwiązań, które powstaną dzięki WHIH i będzie można je wdrażać do systemu ochrony zdrowia – mówił podczas debaty „Wprost” na Forum Ekonomicznym w Karpaczu Radosław Sierpiński.
Prezes ABM zaznaczył, że partnerem WHIH mogą być firmy, które w szerokim znaczeniu są partnerami polskiej gospodarki: płacąc w Polsce podatki, zatrudniając w sektorze farmacji, biotechnologii. Do WHIH są też zaproszone polskie firmy innowacyjne, startupy.
Projekt ze strony publicznej wesprze również Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, która może oceniać projekty WHIH pod kątem ich implementacji do systemu ochrony zdrowia.
– Bardzo cieszę się z możliwości współpracy w ramach WHIH, wierzę, że dzięki temu będą powstawać wartościowe projekty i technologie, co do których mamy ewidentne dowody naukowe, że działają, a będą przydatne dla polskich pacjentów
– podkreślił Roman Topór-Mądry, prezes Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji.
Partnerzy prywatni WHIH zaznaczali podczas debaty, że współpraca publiczno-prywatna jest bardzo ważna dla lepszego funkcjonowania systemu ochrony zdrowia.
– Strona publiczna świetnie rozumie potrzeby systemowe, my jako strona prywatna mamy doświadczenia z wielu krajów, które pozwalają na te potrzeby systemowe odpowiedzieć. AstraZeneca prowadzi podobne huby w 19 krajach. Partnerstwo publiczno-prywatne jest ważne, ponieważ wzajemnie uzupełniamy się, jeśli chodzi o umiejętności i wiedzę. Możemy mieć wspólne cele, łączy nas to, że wszyscy chcemy doprowadzić do dobrych rozwiązań dla pacjenta
– mówił Wiktor Janicki, prezes zarządu AstraZeneca Poland.
Siła w partnerstwie publiczno-prywatnym
Siłą Warsaw Health Innovation Hub jest różnorodność partnerów, którymi mogą być zarówno globalne firmy farmaceutyczne, jak firmy polskie, biotechnologiczne, start-upy, a także np. firmy bioinformatyczne, zajmujące się e-zdrowiem czy tworzeniem analiz na potrzeby systemy ochrony zdrowia. Każda z nich może do WHIH wnieść własne doświadczenia. Priorytety działań definiują firmy wraz ze stroną publiczną.
– Pandemia pokazała, jak duży jest potencjał cyfrowych rozwiązań w zdrowiu, częściowo już zostały one wdrożone, jak np. e-recepta, teraz można budować kolejne rozwiązania dla pacjentów. Kluczowymi obszarami, na których może koncentrować się WHIH, są choroby będące dziś wyzwaniem, np. choroby onkologiczne m.in. rak płuca – mówił prezes Wiktor Janicki.
Podobne priorytety dla WHIH (cyfryzacja systemu ochrony zdrowia, nowotwory) widzi firma Roche Polska. Maciej Maksymilian Latos, jej dyrektor finansowy, zwrócił uwagę, że w ramach WHIH podejmowane będą aktywności mające poprawić jakość życia pacjentów poprzez dostęp do nowych technologii diagnostycznych, nowych terapii.
– Jako Roche już podejmowaliśmy szereg rozwiązań w partnerstwie publiczno-prywatnym, m.in. z Narodowym Instytutem Onkologii uczestniczyliśmy w tworzeniu ośrodka badań klinicznych wczesnych faz. Dzięki WHIH chcemy podnieść partnerstwo publiczno-prywatne na jeszcze wyższy poziom
– mówił Maciej Maksymilian Latos.
Roche Polska chce też dzielić się doświadczeniami centrum usług informatycznych, w którym w Polsce pracują specjaliści IT, big data, bioinformatycy.
Do WHIH dołącza też IQVIA, globalna firma, która specjalizuje się w dostarczaniu zaawansowanych analiz dla systemu ochrony zdrowia, innowacyjnych technologii i badań klinicznych.
– Wiele projektów, które realizowaliśmy na świecie, było wynikiem współpracy ze stroną publiczną. W Wielkiej Brytanii, Danii, Szwecji od lat z sukcesami wdrażamy projekty, które wypracowaliśmy wspólnie z rządami
– zaznaczyła Aniela Hejnowska, dyrektor generalna IQVIA Polska.
Jednym z takich projektów, zrealizowanych wspólnie z rządem Wielkiej Brytanii, jest system zarządzania efektywnością i kosztami w szpitalach. Druga inicjatywa dotyczyła Wielkiej Brytanii jako lidera w obszarze badań klinicznych. Podobne projekty IQVIA chciałaby realizować w Polsce dzięki WHIH.
Duże doświadczenie w tworzeniu partnerstw publiczno-prywatnych ma również firma EIT Health Innostars, która także dołącza do WHIH.
– Już od 2014 r. współtworzymy największe partnerstwo prywatno-publiczne w obszarze innowacji w Europie: to inicjatywa Komisji Europejskiej pod egidą Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii w Budapeszcie. Jesteśmy w 20 krajach, mamy 160 organizacji partnerskich; to nie tylko firmy, ale też ośrodki kliniczne, akademickie. Wsparliśmy ponad 100 projektów, które zakończyły się wdrożeniem nowego produktu i usługi
– podkreślił Mikołaj Gurdała, regional manager for Poland EIT Health Inno Stars.
Podkreślił on również, że podobną współpracę firma rozpoczęła już dwa lata temu z rządem Francji, Europejskim Bankiem Inwestycyjnym i Europejskim Funduszem Inwestycyjnym.
Obszary, które może wesprzeć WHIH
W przygotowaniu i opracowaniu struktury, założeń i modelu działalności WHIH uczestniczyli przedstawiciele ministerstw, instytucji i agencji publicznych, organizacji pacjenckich oraz sektora biznesowego. Zdefiniowano pierwsze obszary, w których dzięki współpracy publiczno-prywatnej już można zacząć rozwijać projekty. Dotyczyć mają one m.in. e-zdrowia, big data, diagnostyki i opieki onkologicznej.
– Pacjenci są coraz bardziej świadomi, oczekują innowacji. Również osoby, które na co dzień pracują w publicznej ochronie zdrowia oczekują innowacyjnych rozwiązań. Jednym z projektów, który WHIH mógłby wesprzeć, jest koordynacja opieki onkologicznej, by pacjent miał szybki dostęp do diagnostyki i terapii onkologicznej
– mówił podczas debaty „Wprost” na Forum Ekonomicznym w Karpaczu prof. Adam Maciejczyk, dyrektor Dolnośląskiego Centrum Onkologii.
Pierwsze programy i konkursy w ramach WHIH mają być uruchomione już w najbliższych tygodniach.
– W pierwszym roku chcemy realizować projekty w dwóch ścieżkach. Pierwsza to otwarty konkurs, do którego zaprosimy ośrodki kliniczne, uczelnie, szpitale kliniczne i wojewódzkie, organizacje pacjentów. Jako partnerzy komercyjni chcemy wesprzeć 1-3 takie w ciągu 12 miesięcy. Mogą one dotyczyć rozwiązań systemowych, chcemy, by mogły być szybko skalowane na system ochrony zdrowia, żeby można je było szybko wdrożyć. Druga ścieżka to projekty wewnętrzne, które partnerzy będą mogli realizować, współpracując ze sobą i zapraszając do współpracy konkretne instytucje publiczne – opisywał Mikołaj Gurdała.
Zdaniem Anieli Hejnowskiej istotnym obszarem jest również wykorzystanie danych medycznych i danych ze świata rzeczywistego do podejmowania decyzji w obszarze zdrowia.
– Warto takie projekty realizować, rozpoczynając od mniejszych, np. od przeglądu kosztów w szpitalu, by zobaczyć, jakie terapie są najbardziej efektywne – zauważyła dyrektor Hejnowska.
Również Wiktor Janicki jest przekonany, że pierwsze projekty powinny dotyczyć bardzo konkretnych rozwiązań, które można szybko wdrożyć.
– W polskim systemie ochrony zdrowia wypowiedziano już wiele słów, chcemy, by poszły za tym czyny. Szansą jest to, że firmy tworzące WHIH mają wiele różnych kompetencji: zajmują się lekami, danymi, nowoczesnymi technologiami informatycznymi, a współpracują ze stroną publiczną, która ma wgląd w to, jakich rozwiązań potrzebujemy – mówił prezes Janicki.
– Ważne dla nas jest pragmatyczne podejście, konkretne rozwiązania, które będą miały realny wpływ na sytuację pacjenta – podkreślił Maciej Maksymilian Latos.
Cel: rozwój biotechnologii, telemedycyny w Polsce
Zarówno przedstawiciele sektora publicznego, jak i prywatnego, zgodnie podkreślali, że współpraca publiczno-prywatna w sektorze ochrony zdrowia o takiej skali nigdy wcześniej nie miała miejsca w Polsce. WHIH zaprasza do swojego grona także organizacje pacjentów, by również brały udział w tworzeniu i rekomendowaniu projektów.
– Cieszę się, że ABM nieco zmienia swój kurs. Poza finansowaniem niekomercyjnych badań klinicznych chcemy rozwijać biotechnologię, wspierać telemedycynę. Nie wyobrażam sobie, żebyśmy mogli realizować te cele, nie korzystając z doświadczeń partnerów prywatnych. Mam nadzieję, że za rok będziemy mieć co najmniej pięć rozwiązań, których efekty będę mógł zaprezentować i wdrażać do systemu ochrony zdrowia
– stwierdził prezes ABM Radosław Sierpiński.