Nowa lokalizacja
Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, do której o opinię w sprawie nowej lokalizacji zwrócił się stołeczny ratusz, w marcu 2010 r. zaznaczyła, że przeniesienie pomnika musi być skonsultowane ze stroną rosyjską. Rada powołała się przy tym na zapisy polsko-rosyjskiej umowy z 1994 r. o grobach i miejscach pamięci ofiar wojen i represji. Rosyjska ambasada przez wiele miesięcy do propozycji się nie ustosunkowała, więc ROPWiM uznała, że zobowiązania wynikające z tej umowy zostały wyczerpane i w październiku 2010 r. pozytywnie zaopiniowała lokalizację wskazaną przez miasto. Ma to być północna część pl. Wileńskiego, za wylotem ul. św. Cyryla i Metodego. Odnośnie nowej lokalizacji pomnika ratusz uzyskał pozytywne opinie m.in. stołecznego i wojewódzkiego konserwatora zabytków.
Najpierw imitacja
Pomnik Polsko-Radzieckiego Braterstwa Broni został odsłonięty jesienią 1945 r. przed siedzibą centralnych władz państwowych, która mieściła się wówczas w dawnym budynku Dyrekcji Kolei Państwowych. Był to pierwszy pomnik, jaki ustawiono w Warszawie po II wojnie światowej. W dniu odsłonięcia monumentu na cokole stały, wykonane w berlińskiej Akademii Sztuk Pięknych, gipsowe figury żołnierzy, pomalowane jedynie farbą imitującą brąz. Rzeźby z brązu odlano w 1946 r., w radzieckiej strefie okupacyjnej na terenie Niemiec. W Warszawie pojawiły się rok później.
"Wysadzić w powietrze"
Napis na cokole pomnika, w języku polskim i rosyjskim, brzmi: "Chwała bohaterom Armii Radzieckiej, towarzyszom broni, którzy oddali swe życie za wolność i niepodległość narodu polskiego. Pomnik ten wznieśli mieszkańcy Warszawy 1945 r." Po 1989 r. wielokrotnie pojawiały się pomysły rozebrania monumentu. Zamierzano to zrobić m.in. w 2007 r., w związku z planowaną przebudową przystanków tramwajowych. W ubiegłym roku radny PiS Maciej Maciejowski proponował, by stojący na warszawskiej Pradze "koszmarny pomnik sowieckiego okupanta" wysadzić w powietrze jako "relikt słusznie minionej epoki".
zew, PAP