W czerwcu ubiegłego roku w Kazachstanie odbyło się referendum, w którym społeczeństwo opowiedziało się za wprowadzeniem zmian do konstytucji. Reformy te przekształciły Kazachstan i wprowadziły nowe demokratyczne zasady. Większe uprawnienia i wpływy zostały przyznane parlamentowi i samorządowi lokalnemu, podczas gdy uprawnienia prezydenta zostały ograniczone. Ponadto, zgodnie ze zaktualizowaną konstytucją, prezydent Kazachstanu jest teraz wybierany tylko na jedną siedmioletnią kadencję, bez prawa do reelekcji, co jest całkowicie wyjątkowe dla tego regionu świata.
Znaczące zmiany
Kazachstan poprzez wprowadzenie zmian w Konstytucji ustanowił i wzmocnił mechanizmy ochrony praw człowieka i demokracji m.in. poprzez zwiększenie roli i statusu Rzecznika Praw Człowieka, Rzecznika Praw Dziecka oraz Rzecznika Ochrony Osób Niepełnosprawnych oraz Pełnomocnik ds. ochrony praw przedsiębiorców.
Przywrócony został również Trybunał Konstytucyjny, który zapewnia większą ochronę praw człowieka i wolności. Obywatele Kazachstanu, w tym Prokurator Generalny i Rzecznik Praw Obywatelskich, mogą teraz bezpośrednio zwracać się do Sądu Konstytucyjnego o uznanie za niezgodne z prawem norm, które ich zdaniem są sprzeczne z zasadami konstytucji.
Wpływ zmian konstytucyjnych był szczególnie widoczny podczas marcowych wyborów parlamentarnych i lokalnych. Uproszczenie procesu rejestracji partii politycznych zaowocowało powstaniem nowych partii, które wzięły udział w wyborach (były to m.in. Respublica i Baytaq). Wybory te są uważane przez wielu krajowych i międzynarodowych ekspertów politycznych za najbardziej sprawiedliwe we współczesnej historii Kazachstanu. Zgodnie ze zmianami w konstytucji, które obejmują również bezpośrednie wybory merów obszarów wiejskich, w wyborach parlamentarnych po raz pierwszy od 2004 roku zastosowano model proporcjonalno-większościowy. W okręgach jednomandatowych umożliwiło to wielu kandydatom start z własnych komitetów wyborczych i rywalizację z kandydatami partyjnymi. W rezultacie możliwości uczestnictwa obywateli w życiu politycznym znacznie wzrosły. Sześć partii zdołało przekroczyć pięcioprocentowy próg wymagany do wejścia do parlamentu, dzięki czemu dzisiaj jest to wielopartyjny organ reprezentujący różne poglądy polityczne.
Nowa kultura polityczna
Warto podkreślić, że w Kazachstanie w ciągu około roku odbyło się aż pięć kampanii wyborczych, w tym referendum, co oznacza, że obywatele Kazachstanu mieli bezpośredni wpływ na wszystkie zmiany przeprowadzane w kraju. Ostatecznie, dzięki poprawkom do konstytucji i reformom, w społeczeństwie Kazachstanu ukształtowała się nowa kultura obywatelska i polityczna.
W momencie podpisania Konstytucji w 1995 r. Kazachstan był młodym państwem stojącym w obliczu wielu wyzwań napotykanych przez nowo niepodległe kraje na całym świecie. Chcąc ukształtować własną tożsamość narodową, konstytucja skodyfikowała wartości i nakreśliła zasady, które położyły podwaliny pod stabilność i osiągnięcia rodzącego się kraju.
Dziś, po wprowadzeniu poprawek do konstytucji, które wpłynęły na jedną trzecią artykułów konstytucji, Kazachstan jest zasadniczo nowym narodem, nawet w porównaniu z sytuacją sprzed zaledwie kilku lat.
Zapewniając wolność słowa, zgromadzeń i wyznania, a także różnorodność polityczną i wolność osobistą, konstytucja na nowo określiła plan rozwoju społecznego, gospodarczego i politycznego kraju.