Wizerunek Matki Bożej Kazańskiej, który odzyskała dziś Rosja - powiedział Aleksy II "natchnął również wielu katolików miłością do Rosji, rosyjskiego Kościoła prawosławnego i jego spuścizny kulturalnej".
"Poprzez tę ikonę katolicy wyrażają swój głęboki szacunek dla wielkiego narodu rosyjskiego i jego bogatej chrześcijańskiej tradycji" - podkreślił ze swej strony kardynał Kasper, który wyraził głęboki szacunek dla wierności ludu rosyjskiego wobec chrześcijaństwa, "wypróbowanej podczas straszliwych prześladowań Kościoła" w ZSRR.
Kardynał przekazał patriarsze pozdrowienia od Ojca Świętego i wyraził pragnienie, aby Najświętsza Dziewica z Kazania "strzegła i prowadziła swój naród do pokojowej i szczęśliwej przyszłości".
Papież Jan Paweł II napisał w liście przesłanym do Aleksego II z okazji przekazania ikony i odczytanym w Soborze Uspienskim przez kard. Kaspera: "Matka Boża, której święta Ikona Kazańska pielgrzymowała po świecie przez wiele lat, gromadzi zarówno wiernych prawosławnych jak i ich katolickich braci z całego świata".
Patriarcha Moskwy i Wszechrusi wyraził "najgłębsze słowa wdzięczności" papieżowi i całemu Kościołowi rzymskokatolickiemu za zwrot ikony . "Serdecznie dziękuje Jego Eminencji i wszystkim członkom delegacji Kościoła rzymskokatolickiego i w Waszych osobach jego Zwierzchnikowi - papieżowi Janowi Pawłowi II za przekazanie nam obrazu Kazańskiej Ikony Matki Bożej" - powiedział Aleksy II, zwracając się do kardynała Waltera Kaspera.
Aleksy II jednocześnie wyraził pragnienie przywrócenia między obu Kościołami "stosunków wzajemnej szczerości i szacunku", w których "nie będzie miejsca na chorobliwe współzawodnictwo i które będą przepojone pragnieniem braterskiej wzajemnej pomocy". Podkreślił także w czasie liturgii, że "kult Matki Bożej jest nieodłączną częścią życia duchowego zarówno rosyjskiej Cerkwi prawosławnej, jak Kościoła rzymskokatolickiego"
"Nabożeństwo, z jakim odnosimy się do ikony - podkreślił - przypomina nam o dawnych czasach niepodzielonego Kościoła".
"Dziś - mówił dalej - Rosja wita jedną z ikon spisanych z Kazańskiej ikony Matki Bożej (żadna ikona, jak podkreślają prawosławni teolodzy, nie jest kopią, lecz świętym wizerunkiem i dlatego używa się określenia "spisana" od zwrotu "pisanie ikon", co oznacza malowanie ikon - PAP).
Patriarcha przypomniał, że "początkowo ikona Kazańskiej Matki Bożej dana była naszemu narodowi w XVI wieku i na przestrzeni następnych stuleci była symbolem nieustającej pomocy Najświętszej Bogurodzicy dla naszych rodaków". "Nieprzypadkowo Ikona Kazańska była i pozostaje jednym z najukochańszych i najbardziej czczonych na Rusi wizerunków Najświętszej Dziewicy".
W rozmowie z dziennikarzami po zakończeniu kilkugodzinnych uroczystości w Soborze Uspienskim patriarcha wyraził nadzieję, że za aktem przekazania Kościołowi prawosławnemu cudownej ikony "pójdą również inne kroki i że nie będziemy rywalizować na terytorium Rosji, lecz każdy z nas zajmować się będzie swoimi wiernymi".
Na pytanie, czy Cerkiew gotowa jest na wizytę papieża Jana Pawła II, Aleksy II odpowiedział, że "na razie nie ma takiej możliwości".
Ikona Matki Bożej Kazańskiej zostanie na razie umieszczona w kaplicy domowej w "rezydencji roboczej" patriarchy Moskwy i Wszechrusi. Jak powiedział Aleksy II, do czasu odbudowania Monasteru Nowodziewiczego, w którym była przechowywana ikona i na którego miejscu znajduje się dziś fabryka papierosów, nie ma możliwości zwrócenia ikony Kazaniowi. "W przyszłości - zobaczymy" - dodał Aleksy II.
Ikona o wymiarach 32 na 26 centymetrów została przywieziona w przeddzień uroczystości samolotem z Rzymu do Moskwy.
Ikonę Matki Boskiej Kazańskiej - według prawosławnych wierzeń - znaleziono w 1579 r. w miejscu, które Matka Boska wskazała, kiedy objawiła się nastolatce z Kazania. Zbudowano tam klasztor, w którym przechowywano ikonę. Prawosławni Rosjanie wierzą, że ikona wielokrotnie patronowała sukcesom Rosji i chroniła ją przed klęskami, m.in. jej opiece Rosja zawdzięcza pokonanie Napoleona. W 1904 r. obraz został skradziony, czemu wielu Rosjan przypisywało potem klęski, takie jak m.in. przegrana wojna z Japonią, krwawa rewolucja 1905-1907 r., I wojna światowa i rewolucja bolszewicka.
Obraz odnalazł się za granicą i ostatecznie trafił do prywatnych apartamentów Jana Pawła II.
em, pap