Artykuł sponsorowany

Finanse od dziecka

Finanse
Finanse 
Rozmowy z dziećmi o pieniądzach przypominają te o seksie – rodziców to krępuje, więc dzieci o wiele więcej dowiadują się „przy okazji”. Tylko że brak finansowej wiedzy może być przyczyną problemów w dorosłym życiu.

Większość Polaków nie porusza z dziećmi tematu finansów osobistych, uznając, że skoro maluch ma skarbonkę, to sprawa załatwiona. O pieniądzach, oszczędzaniu i planowaniu zakupów rozmawia mniej niż połowa rodziców polskich dzieci w wieku 5-14 lat – wynika z badań przeprowadzonych w 2019 r. na zlecenie Santander Bank Polska. Reszta woli unikać takich tematów, bo czują się skrępowani. Albo nie czują się wzorami do naśladowania w kwestiach finansowych. Inne argumenty rodziców: dzieci są za małe, nie zrozumieją, bo to takie trudne, no i samo przecież przyjdzie. A dzieci, wyczuwając zakłopotanie starszych, omijają drażliwy temat.

– Tacy rodzice zwykle kierują się dobrymi intencjami, bo chcą chronić dzieci przed trudnym i obciążającym tematem, jakim w ich odczuciu są kwestie związane z pieniędzmi. W konsekwencji dziecko nie nabywa ważnej z punktu widzenia jego późniejszego funkcjonowania wiedzy i doświadczeń ekonomicznych, np. świadomości, jak funkcjonuje rodzinny budżet, umiejętności oszczędzania czy też kontrolowania własnych wydatków – mówi psycholog dr Agata Trzcińska z Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. Brak finansowej wiedzy – czyli jak oszczędzać, jak zarządzać domowym budżetem, jak mądrze korzystać z karty kredytowej, jak planować wydatki itp. – w dorosłym życiu może skutkować bolesną nauczką.

Nauka przy okazji

Eksperci od edukacji finansowej są zgodni: z dziećmi o pieniądzach należy rozmawiać od najmłodszych lat, najlepiej przy okazji wizyty w sklepie, w banku, stojąc przy bankomacie itp. Wszędzie tam, gdzie mamy kontakt z pieniędzmi. Dzięki temu młody i chłonny umysł szybko przyswoi sobie finansową wiedzę. W końcu już malutkie dziecko towarzyszy rodzicom na zakupach, a nawet dwu-trzyletnie może bawić się w sklep, płacąc zabawkowymi monetami i banknotami (najlepiej zrobionymi wspólnie z rodzicem). Cztero- i pięciolatkowi warto tłumaczyć, dlaczego kupujemy ten, a nie inny produkt. Maluch może też płacić przy kasie, podając gotówkę albo kartę. Dzieci w wieku wczesnoszkolnym, czyli między szóstym a dziewiątym rokiem życia, powinny dostawać już pierwsze kieszonkowe. Dlaczego? „Bo wprawdzie trochę się o pieniądzach uczą, obserwując nasze zachowania, ale mogą się nauczyć jeszcze więcej, jeśli pozwolimy im podejmować próby i popełniać błędy” – uważa David Owen, amerykański dziennikarz „The New Yorkera” i autor książki „Bank Taty. Jak nauczyć dziecko odpowiedzialności finansowej”. Jego zdaniem ważne jest też to, aby dzieci nie musiały pytać o zgodę ani się tłumaczyć, zanim coś kupią za własne pieniądze. O ile wcześniej ustalimy z nimi listę rzeczy niedozwolonych, których kupowania rodzice po prostu sobie nie życzą.

Kieszonkowe – tak czy nie?

Jak więc uczyć dzieci mądrego korzystania z pieniędzy? I jakich błędów nie popełniać? Patrycja Krzanowska, współautorka książki o finansach dla najmłodszych „Świat pieniądza”, mówi, że pomoże w tym regularne kieszonkowe, dzięki któremu dziecko zdobędzie umiejętność zarządzania swoimi oszczędnościami i planowania wydatków od najmłodszych lat. Część rodziców obawia się jednak, że regularne dawanie określonych kwot wykształci w dziecku postawę roszczeniową w stylu: „Mamo, dzisiaj poniedziałek, poproszę pięć złotych”. Krzanowska nie widzi jednak takiego zagrożenia: – Czym to się różni od tego, że rodzice dają ubrania, zabawki albo jedzenie? Moim zdaniem to jest to samo. Możemy dziecku dać kieszonkowe i pozwolić, aby samo kupiło sobie ubrania pod nadzorem rodziców i nauczyło się, jak mądrze wydawać pieniądze. Można też pójść do sklepu i kupić mu, co zechce, tylko że wtedy raczej nie nauczy się mądrego gospodarowania pieniędzmi – dodaje.

Z kolei David Owen zwraca uwagę na to, że wielu rodziców traktuje należące do dzieci pieniądze jak swoje, przez co chcą oni nadmiernie kontrolować to, na co są przeznaczane. „Czy bylibyście zachwyceni, gdyby szef nadzorował sposób wydawania pieniędzy, które od niego otrzymaliście? Wyobrażacie sobie szefa mówiącego: »Kowalski, dlaczego zarezerwowałeś pobyt w tak drogim pensjonacie? Nie możesz spędzić wakacji w parku i zaoszczędzić na coś konkretnego?«. A przecież kiedy dziecko samo odpowiada za swoje wydatki, zaczyna się zastanawiać, czy faktycznie chce coś kupić. Nie myśli już tylko o tym, jak przekonać rodziców, żeby dali na to pieniądze” – pisze. Tym bardziej że większość dzieci ma silnie rozwinięte poczucie własności, dzięki czemu pieniądze, które do nich należą i którymi mogą swobodnie dysponować, dość wolno zmieniają właściciela na sprzedawcę słodyczy czy zabawek. Inaczej niż w przypadku pieniędzy, które dzieci od nas wyciągną. Te – jak pisze Owen – rozchodzą się z prędkością światła.

Trzy skarbonki

Pierwsze kieszonkowe to też dobry czas na naukę zarządzania swoim budżetem. Eksperci portalu poświęconego edukacji finansowej finansiaki.pl proponują, aby wykorzystać do tego metodę trzech skarbonek. Dlaczego aż trzech? Żeby nauczyć dziecko grupować swoje przychody – tyle na bieżące wydatki, tyle na oszczędności, a tyle na środki na dzielenie się. Te ostatnie pozwolą nauczyć dziecko, że pieniędzmi można także pomagać. Ważne przy tym, aby nie zmuszać dziecka do dobroczynności – ono samo musi zdecydować, czy, komu i jak chce pomagać. Uczeń, który dostaje kieszonkowe, powinien też współdecydować o wydatkach, które go dotyczą – np. czy woli droższe tenisówki czy tańsze i nową deskorolkę. A gdy skończy 13 lat, przyda mu się własne konto bankowe z przypisaną do niego kartą debetową. Dlaczego to takie ważne? Dzieci mają coraz rzadszy kontakt z pieniądzem, bo coraz częściej płacimy przelewami i kartami. Pieniędzy po prostu nie widać, a to dzieciom utrudnia uchwycenie ich realności, policzalności i skończoności. Poza tym w czasach odchodzenia od obrotu gotówkowego korzystanie z internetowych kont i kart płatniczych staje się czymś naturalnym. Podobnie nie ma sensu odraczanie nauki oszczędzania i inwestowania, bo już 14-latek bez problemu przyswoi sobie zawiłe koncepty makroekonomiczne, a co dopiero finanse osobiste. Z nastolatkiem trzeba rozmawiać o jego zawodowej przyszłości, tym bardziej że od 16. roku życia może legalnie podejmować prace zarobkowe.

Więcej możesz przeczytać w 49/2019 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 49/2019 (1914)

  • Jak wyeliminować następcę1 gru 2019, 20:00„To nie jest tak, że w Polsce nie rodzą się ludzie, którzy potrafią mówić z sensem, przekonywać do swoich racji, skupiać uwagę i inspirować. Po prostu system takich ludzi traktuje jako śmiertelne zagrożenie i natychmiast eliminuje. Każdy, kto...8
  • Niedyskrecje parlamentarne1 gru 2019, 20:00MAŁGORZATA KIDAWA-BŁOŃSKA jest podobno wściekła na GRZEGORZA SCHETYNĘ za to, że namówił JACKA JAŚKOWIAKA do startu w prawyborach prezydenckich. Na dodatek, jakby tego było mało, lider PO ma wspierać prezydenta Poznania w wewnętrznej kampanii. –...12
  • 7 dni dookoła świata1 gru 2019, 20:00Premier w kolejce Dwaj ministrowie i zausznik premiera Josepha Muscata zamieszani w sprawę mordu na dziennikarce śledczej Daphne Caruanie Galizii. Wydał ich maltański oligarcha, aresztowany wcześniej w związku ze sprawą na podstawie zeznań...14
  • Obraz tygodnia1 gru 2019, 20:006 do tylu swoich albumów Maryla Rodowicz nie ma praw producenckich. Ma je jej mąż, z którym jest w trakcie rozwodu i który teraz chce te płyty wycofać ze sprzedaży Wygrana Feroza Aziz 17-letnia Amerykanka ograła cenzurę chińskiego komunikatora...17
  • Trzeba zdjąć maski1 gru 2019, 20:00Rozmowa z Mirosławem Zbrojewiczem, aktorem18
  • Kolejna sprawa Polańskiego1 gru 2019, 20:00Studenci Filmówki zaprotestowali przeciwko spotkaniu z reżyserem „Wstrętu” ze względu na jego niemoralność. Rektor zaapelował o to, by go uszanowali i przyjęli – czy ma rację?19
  • Kulisy kampanii prezydenta1 gru 2019, 20:00Prezydentura Andrzeja Dudy to być albo nie być dla PiS. Dlatego Jarosław Kaczyński zrobi wiele, żeby utrzymać ten urząd. Nawet ściągnie z Brukseli Beatę Szydło.20
  • Permanentny kryzys przywództwa1 gru 2019, 20:00Polska polityka sprowadza się do wyboru między słabymi kandydatami a złymi kandydatami. Brak liderów z prawdziwego zdarzenia nie jest dziełem przypadku, ale produktem systemu politycznego.25
  • Mam szansę pokonać Kidawę-Błońską1 gru 2019, 20:00– Decyzję o starcie w prawyborach podjąłem na podstawie wyników badań, które udostępnił mi Grzegorz Schetyna – mówi Jacek Jaśkowiak, prezydent Poznania.28
  • Komu wolno być świnią1 gru 2019, 20:00Znam wiele opowieści o chamskich, upokarzających zachowaniach niektórych reżyserów teatralnych. Aktorki przez nich płakały, aktorzy dostawali zapaści. Moja mama była aktorką ponad 50 lat. Nasłuchałam się. Widziałam też wybitne przedstawienia...32
  • Nie jestem mesjaszem lewicy1 gru 2019, 20:00– Trzeba zlikwidować IPN, który został ordynarnie wprzęgnięty w propagandę PiS – mówi Adrian Zandberg, lider partii Razem.34
  • Wileński pogrzeb1 gru 2019, 20:00Spektakularny wileński pogrzeb przywódców powstania styczniowego stał się dla Litwinów kolejną okazją do zrewidowania ich poczucia tożsamości. Otwarcie mówił o tym podczas ceremonii pogrzebowej w wileńskiej katedrze prezydent Gitanas Nauseda. „Nie...38
  • Śmiertelne podduszenie1 gru 2019, 20:00Białostocki adwokat odsiaduje 25 lat więzienia za uduszenie aplikantki. Głośna sprawa sprzed dekady wraca – biegłej sądowej postawiono zarzut składania fałszywych zeznań.40
  • Insulinooporni1 gru 2019, 20:00Życie z insulinoopornością to walka nie tylko z kilogramami, lecz także z własną bezradnością i niewiedzą części lekarzy, którzy potrafią powiedzieć pacjentowi, że jest leniwy i jeśli ruszy tyłek, jego problemy miną.44
  • List na czasy rasizmu1 gru 2019, 20:00Pisanie listów nie jest rzeczą łatwą. Niezależnie od tego, czy jesteś Donaldem Trumpem, wyzywającym w oficjalnej korespondencji prezydenta Turcji od głupków, czy też zwykłym nastolatkiem upychającym kiepską poezję na walentynkowych kartkach –...49
  • Potęga polskiego rolnictwa1 gru 2019, 20:00Kto jest największym polskim producentem mleka, kiełbasy albo nasion? Po raz trzeci publikujemy Złotą 100 Polskiego Rolnictwa. To jedyne zestawienie w polskich mediach pokazujące najpotężniejsze firmy z polskiej branży spożywczej i rolniczej.51
  • Strip till na ratunek Ziemi1 gru 2019, 20:00Czas odejść od tradycyjnej uprawy pola i przejść na rozwiązania, które pozwalają oszczędzić wodę i ograniczyć emisję dwutlenku węgla do atmosfery. Takim sposobem jest pasowa uprawa gleby.58
  • Święta wydawania pieniędzy1 gru 2019, 20:00Ponad 1,5 tys. zł – tyle na święta przeznaczy przeciętna polska rodzina. Co zrobić, by bożonarodzeniowe wydatki nie doprowadziły do bankructwa domowego budżetu?60
  • Pożyczaj bezpiecznie1 gru 2019, 20:00Bezpieczna pożyczka to taka, której spłata nie spowoduje braku płynności w domowym budżecie, nawet gdy sytuacja finansowa nagle się pogorszy lub pojawią się niespodziewane wydatki – wyjaśnia Paweł Zborowski, prezes Fintredo.61
  • Finanse od dziecka1 gru 2019, 20:00Rozmowy z dziećmi o pieniądzach przypominają te o seksie – rodziców to krępuje, więc dzieci o wiele więcej dowiadują się „przy okazji”. Tylko że brak finansowej wiedzy może być przyczyną problemów w dorosłym życiu.62
  • Nowy, cyfrowy świat1 gru 2019, 20:00Technologia 5G, robotyzacja, sztuczna inteligencja. Dynamiczny rozwój nowych technologii budzi dziś nie tylko wielkie nadzieje, lecz także obawy. Czy jest się czego bać?64
  • Hossa Bessa1 gru 2019, 20:00Operacja złoto W zeszłym tygodniu Narodowy Bank Polski na specjalnej konferencji prasowej poinformował, że do kraju sprowadzono 100 ton polskiego złota, które wcześniej było przechowywane w Banku Anglii. Operacja wymagała zaangażowania kilkuset...66
  • Sfrustrowane pokolenie1 gru 2019, 20:00Młoda elita władzy w Rosji jest lojalna, ale nie ślepo oddana Kremlowi. Błędem jest jednak myślenie, że jeśli są krytyczni wobec Putina, to automatycznie podzielają poglądy obowiązujące na Zachodzie – mówi estońska politolog Kadri Liik.68
  • Podstępny hormon plastiku1 gru 2019, 20:00W plastikowych butelkach do picia, w pojemnikach na żywność, w metalowych puszkach do konserw są substancje, których nawet mała ilość – jak ostrzegają naukowcy – może wpływać na układ hormonalny, powodując otyłość, niepłodność czy raka.72
  • Insulinooporność na talerzu1 gru 2019, 20:00Diagnoza wywraca życie do góry nogami, ale jest też początkiem poprawy zdrowia. Znasz już wroga – dowiedz się, jak z nim walczyć.76
  • W życiu nie trzeba być Hamletem1 gru 2019, 20:00Show-biznes odbiera człowiekowi wiarę w bezinteresowną przyjaźń czy godną starość. Ale z moim wyglądem i tak mi w nim poszło świetnie – mówi nagrodzony na festiwalu EnergaCAMERIMAGE Danny DeVito.78
  • Wydarzenie1 gru 2019, 20:00Przemijanie gangstera Proszę sobie wyobrazić taki zjazd rodzinny. Martin Scorsese zbiera przyjaciół. Przyjeżdżają Robert De Niro i Harvey Keitel, Joe Pesci wraca z trwającej już dwie dekady aktorskiej emerytury. Wpada Al Pacino – aż trudno...82
  • Film1 gru 2019, 20:0024 godziny do mety Różne rzeczy można powiedzieć o Hollywood, ale jego rzemieślnicy umieją opowiadać historie. Film „Le Mans 66” oparty jest na biografiach legendarnego (dzięki swoim wynikom, ale i krnąbrności) kierowcy wyścigowego Kena Milesa i...83
  • Książka1 gru 2019, 20:00Biedny rozum Lekko napisana przez blogerów popularyzujących naukę (Crazy nauka) i bardzo dzisiaj potrzebna książka. Aleksandra i Piotr Stanisławscy podjęli się przedsięwzięcia, które wobec zalewu głupoty produkowanej przez fake newsy ma małe...84
  • Kalejdoskop1 gru 2019, 20:00Arabska „Rodzina Soprano” Czasy Ala Capone minęły. Współcześni mafiozi mają śniadą karnację, noszą dresy i fryzurę na zapałkę, a komunikują się po arabsku. Tak wygląda berlińska codzienność, w której policja i służby mają pełne ręce roboty. „4...85
  • Muzyka1 gru 2019, 20:00Pożegnanie Tak powinno się żegnać największych. Nie bezładnymi nagraniami psim swędem odnalezionymi na strychach i w archiwach. Nie agresywną promocją składanek „The best of”, która zwykle okazuje się skokiem spadkobierców na kasę. „Thanks For the...86
  • Piątek zaiste czarny1 gru 2019, 20:00Jechać taryfą w korkach dwie godziny do centrum za 60 zeta w jedną stronę, żeby znaleźć jakieś gówno taniej, po czym po trzech godzinach stania w kolejce, żeby je kupić, zrezygnować z zakupu (bo dłużej już ani chwili nie wytrzymam) i się...88
  • Gdy mięsożerca spotyka weganina1 gru 2019, 20:00Ostatnio przeczytałam komentarz, że nazywanie potrawy z warzyw kotletem to słowny gwałt na zwierzętach. To samo dotyczy steków – radykałowie uważają, że nazywanie czegokolwiek stekiem, to w dalszym ciągu krzywdzenie zwierząt – mówi Alicja Rokicka,...90
  • Nie dla wegan1 gru 2019, 20:00Smarowidła do chleba, biorące się z potrzeby przedłużenia przydatności mięsa do spożycia, to dania może niezbyt wyszukane, ale bardzo smaczne.94
  • Na terapii odrobiłam trudne lekcje1 gru 2019, 20:00Wiem, że popełniłam w życiu parę błędów, nawet takie, które nie mieszczą się w moich normach moralnych.96
  • Wybór języka przyszłości1 gru 2019, 20:00Chociaż angielski jeszcze długo pozostanie językiem numer jeden, jego znajomość to dziś za mało. Warto rozważyć naukę języków dynamicznie rozwijającej się Azji.97
  • Zrób sobie… Kazika1 gru 2019, 20:00Hej, czy nie wiecie? W kinach mamy film o Kulcie, a w domach uprawiamy kult Kazika!98