Czarna piłka

Dodano:   /  Zmieniono: 
Jedna z przyjemniejszych chwil w moim prywatnym rankingu doznań: w  dalekim kraju, niemal prosto z lotniska pójść do księgarni i poszukać czegoś o miejscu, w które się trafiło. Jasne, zaopatruję się zawsze wcześniej w lektury. Jednak wiem, że kiedy znów znajdę się w moim Tbilisi i pójdę do Prospero’s Books w alei Rustaweliego, na pewno czeka mnie jakieś miłe zaskoczenie.

Poza tym jestem oldskulowcem, uwielbiam podotykać książki, poprzewracać strony. Właśnie przeczytałem, że ponad połowa młodych zachodnich nabywców muzyki nigdy nie była w sklepie z płytami. Biedacy. To tak jakby jeść skrzydełko kurczaka w rękawiczkach.

A więc tym razem księgarnia przy Long Street w Kapsztadzie. Jak w  większości sklepów bramka na dzwonek, co nieco obcesowo przypomina, że i  w tym najbezpieczniejszym mieście RPA nawet nieprzynosząca zapewne kokosów świątynka ducha może paść ofiarą napadu. Domyślam się, że  złodzieje zażądaliby pieniędzy z kasy, ale wyobraźnia podsuwa mi obraz rabusiów ryczących: „Cały Dostojewski, ?Kompleks Portnoya? i Kundera sprzed ?Nieznośnej lekkości bytu?. Dawać, już!". Narada szeptem złoczyńców. „I jeszcze ?Rozmowę w Katedrze?!".

Ale nikt nie napada, jestem tylko ja i właściciel wyglądający jak brytyjski profesor z filmu.

Szukam jednego z autorów, którym zachwyciłem się w RPA przed laty. Pan pomaga mi znaleźć, rośnie kopczyk lektur, aż mój wzrok pada na „Africa United. How Football Explains Africa" Steve’a Bloomfielda, afrykańskiego korespondenta „The Independent" w latach 2006-2010. Pierwsze zdjęcie i  pierwsze wzruszenie. Rok 1990, mistrzostwa we Włoszech, Roger Milla w  narożniku wykonujący swój taniec po strzeleniu bramki, rytuał, który przez następne 20 lat będzie powtarzany wszędzie na świecie. Rok 1990, kiedy dzięki Kamerunowi świat docenił afrykańską piłkę. I włoski stadion żegnający owacjami na stojąco pokonanych w ćwierćfinale Kameruńczyków, choć siedem minut przed końcem prowadzili z Anglikami 2:1. I zasłużyli na zwycięstwo.

Dzisiaj w czerwcowym rankingu wpływowego pisma „New African" stu najbardziej wpływowych Afrykanów Milla znajduje się obok Didiera Drogby i Samuela Eto’o.

Czytając tę znakomitą książkę, którą polecam każdemu interesującemu się Afryką i/lub futbolem, przypominałem sobie własne historie afrykańsko-piłkarskie.

Rok 1994. Jadę pociągiem z Dar es Salaam w  Tanzanii do Lusaki w Zambii. Jest wieczór, gdy stajemy na granicy. Czekamy. I czekamy. Po ponad godzinie decyduję się spytać, o co chodzi. A chodzi o to, że cała obsługa pociągu poszła na stację oglądać mecz, bo  właśnie trwa Puchar Narodów Afryki. Rok 1996. Mieszkam w małym miasteczku Gulu na północy Ugandy. Dookoła trwa wojna, a w Anglii mistrzostwa Europy. W Gulu nie ma telewizji, więc wieczorami siadamy pod drzewem w tłumie mężczyzn i słuchamy radiowej transmisji. A następnego ranka specjalny posłaniec podąża do Kampali, stolicy kraju, po kasetę wideo z meczem, którego słuchaliśmy dzień wcześniej. I kiedy wraca, gromadzimy się w stodole, odpalamy generator (bo w Gulu nie ma też prądu) i oglądamy mecz. A moi ugandyjscy towarzysze reagują na każdą akcję tak, jakby działa się na żywo.

Tego samego lata drużyna moich kumpli gra w derbach Kampali. Tamci mają nowego trenera, bodajże z Niemiec. Moi proszą mnie więc, żebym przyszedł na mecz i siadł na ławce rezerwowych, coby tamci zgłupieli i pomyśleli, że jestem jakąś cudowną trenerską bronią z Europy. Derby kończą się remisem.

A potem czytam Bloomfielda opowieść o derbach Kairu, które stały się derbami świata arabskiego. Kiedy w 2007 r. naprzeciw siebie stawały Zamalek i Al-Ahly, nawet walczące z sobą o kontrolę Strefy Gazy Hamas i  Al-Fatah przerywały na jeden dzień strzelaninę.

Jest w tej opowieści o  afrykańskim futbolu wszystko: nadzieja i szczęście, które piłkarze dają milionom. Dyktatorzy cynicznie wykorzystujący miłość ludzi do  „najpiękniejszej gry". Drogba, którego apel potrafi doprowadzić do  zawieszenia broni w ojczyźnie. Obłęd trwającej od 20 lat wojny domowej w  Somalii, gdzie wystarczy chwila spokoju, by zebrała się reprezentacja, a  chłopcy wylegli ze szmaciankami na ulice.

I z rozdziału o Somalii pozwolę sobie zaczerpnąć przysłowie, które może przydać się i nad Wisłą: „Nie kochaj swego przyjaciela zbyt mocno, gdyż jutro może stać się twym wrogiem. Nie nienawidź swego wroga zbyt silnie, gdyż jutro może stać się twym przyjacielem".

Marcin Meller
Dziennikarz, redaktor naczelny „Playboya", prowadzi „Drugie śniadanie mistrzów" w TVN 24
Więcej możesz przeczytać w 24/2011 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 24/2011 (1479)

  • Drogi premierze13 cze 2011Już wkrótce może to być dla wielu Polaków wyborcza metafora: wybrać autostradę Tuska-Grabarczyka prowadzącą donikąd czy autostradę Jarosława Kaczyńskiego w wersji zespołu AC/DC – Highway to hell, czyli autostradę do piekła.4
  • NA SKRÓTY13 cze 2011DNA Jarosława Kaczyńskiego Prokuratorzy badający katastrofę smoleńską proszą brata tragicznie zmarłego prezydenta o udostępnienie próbki materiału genetycznego – wynika z nieoficjalnych informacji „Wprost" uzyskanych w...7
  • Samobóje13 cze 2011Przekonałem się, jak trudno jest kłamać. Przekonałem się o tym na wyjeździe. Jestem w Gdyni na 36. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych. Nie mogę tak jak wielu polskich krytyków i recenzentów pisać uczciwie o tym, czego nie widziałem, ponieważ...10
  • Bardzo ludzki szympans13 cze 2011Pojawił się nowy teledysk Edyty Górniak, wyreżyserowany przez samą artystkę. W niskobudżetowym i awangardowym klipie widać mocne inspiracje Godardem – kamera się trzęsie, wszystko jest niewyraźne, a grający w klipie Edyta Górniak i Piękny...12
  • Artysta to nie jest bóg z Olimpu13 cze 2011Co wolno artyście? Czy w opisywaniu postaci są granice intymności, których pisarz nie powinien przekraczać? – zastanawiają się Manuela Gretkowska i Andrzej Żuławski.16
  • Matka Joanna od aniołków13 cze 2011Była aniołkiem Kaczyńskiego. Jest upadłym aniołem własnej partii. Może być breloczkiem Platformy. Joanna Kluzik-Rostkowska swoje pięć minut ma chyba za sobą.22
  • Pustka po życiu13 cze 2011Dużo czyta, mało pisze. Po samolotach się awanturuje. Przyjaciół odrzuca. Ostatnio ciężko choruje. Życie Jana Rokity nie jest sielanką.26
  • Spadające gwiazdy13 cze 2011Mieli władzę albo byli od niej o krok. a jednak wypadli z politycznej gry. Jednych wyrzucili z niej wyborcy. Inni przegrali z partyjnymi rywalami. Niektórzy wyeliminowali się sami. Zgubiły ich nadmierne ambicje, pazerność, próżność, lenistwo czy...30
  • Poza granicą poprawności13 cze 2011W Polsce nie jesteśmy uczeni, że formy mają znaczenie. Mamy poczucie, że liczą się uczucia, spontaniczność, cenimy swojską naturalność – mówi dziennikarka Agata Passent.34
  • Spółdzielca13 cze 2011Gdy premier podchodzi do lustra, zarzuca głowę i majestatycznie przeczesuje włosy, wszyscy wiedzą, że chodzi o Cezarego Grabarczyka. A gdy broni go po kolejnej wpadce, to wiadomo, że idzie o spółdzielnię.38
  • Droga przez mękę13 cze 2011Im bardziej widoczne stają się dziury w naszej sieci drogowej, których nie uda się załatać do euro 2012, tym chętniej minister Grabarczyk mówi o planach budowy superszybkiej kolei.41
  • Rak, mój nauczyciel13 cze 2011Uważajcie, żebyście czytając ten wywiad, nie zaczęli zazdrościć Krzysztofowi Krauzemu, że ma raka prostaty. Już dawno śmiertelna choroba nie miała tak zdrowo myślącego rzecznika prasowego.45
  • Polska Poncyljusza13 cze 2011Jedyną wartością dodaną PJN była jej liderka49
  • Wartości narodowe Jarosława K.13 cze 2011Mówienie o wartościach narodowych czy o interesie narodowym to bardzo poważne zagrożenie praw jednostki, a tych praw trzeba bronić za wszelką cenę.50
  • Dużo emocji, mało muzyki13 cze 2011Mój fejsbukowy, mało przychylny komentarz na temat „X Factor” przefrunął przez internet, wywołując takie poruszenie, jakby był złowróżbną kometą. Postanowiłem napisać parę słów instrukcji obsługi programów typu talent show.52
  • Trudna miłość prezesa13 cze 2011Po siedmiu latach umiera piłkarskie marzenie Mariusza Waltera. Miała być wielka, europejska Legia, jest drużyna przeciętniaków, pusta półka na trofea, konflikt z kibicami, seria trenerskich pomyłek. I plotki, że ITI wbrew prezesowi zrezygnuje z...56
  • Dyskretne promieniowanie lansem13 cze 2011Można mieć tatuaż, zegarek z komunii, retro nintendo. Iphone i macbook to oczywistość. Nosić się trzeba od niechcenia, niedbale i być szczupłym. Gruby hipster to żaden hipster.60
  • Sekrety diety13 cze 2011Na zwolenników słynnej diety Dukana spadł właśnie cios: skuteczność tej popularnej metody odchudzania podważają i lekarze, i ci, którzy ją stosowali. Eksperci po raz kolejny przypominają: żadna „cudowna” dieta nie pomoże, jeśli nie...64
  • Uprzejmie donoszę13 cze 2011„Sąsiad kupił nowy samochód, choć jest na bezrobociu. Szatniarz bierze złotówkę za płaszcz, ale nie daje paragonów. Szef oszukuje skarbówkę” – z roku na rok Polacy piszą coraz więcej donosów. Urzędnicy twierdzą, że to rośnie...66
  • Nieznośny świst wiertła13 cze 2011Wolą stracić zęby, potem pracę, a nawet partnera, niż iść do dentysty. Na samą myśl o wizycie czują paraliżujący lęk. I nie są histerykami, tylko ofiarami dentofobii.68
  • Śmierć Doktora Śmierć13 cze 2011Jack Kevorkian, walcząc o zalegalizowanie eutanazji w USA, zyskał przydomki: doktor śmierć i Kuba kroplówkarz. Za ułatwianie samobójstw ludziom, którzy nie mogli dłużej znieść bólu, odsiedział osiem lat w więzieniu. Sam umarł z przyczyn naturalnych.70
  • Kurort dla zbrodniarzy wojennych13 cze 2011Ratko Mladić, jak 36 innych zbrodniarzy jugosłowiańskiej wojny domowej, czeka na proces w najbardziej komfortowym areszcie świata. Jeśli zostanie skazany, zapewne resztę życia spędzi w zwykłym więzieniu. Być może nawet w Polsce.74
  • Bunt w więzieniu kobiet13 cze 2011Walka o prawo kobiet do prowadzenia samochodu może być początkiem kolejnej rewolucji w świecie arabskim. Trudniejszej niż obalanie tyranów.76
  • Pierwszy miliard13 cze 2011Mam świetny pomysł na biznes i poszukuję inwestora – od podobnych słów zaczęła się historia takich gigantów jak Apple, amazon.com czy google. Jakie są szanse na to, że wśród właścicieli polskich firm, które dziś są na etapie prac w garażu,...79
  • Polska Madonna13 cze 2011Kayah po ośmiu latach wraca do rozgłośni radiowych i na szczyty list przebojów. I wciąż może się pochwalić: – Nie sprzedaję siebie, tylko swoje płyty.90
  • Jedyny polski starchitekt13 cze 2011O ile w polskiej literaturze czy kinematografii trudno wskazać jedną postać, której działalność symbolizowałaby przemiany, jakie zaszły po 1989 roku, o tyle w architekturze to proste. Byłby to Stefan Kuryłowicz.94
  • Zagubiony13 cze 2011Siedem lat temu zrewolucjonizował świat seriali, kręcąc „Zagubionych”. W telewizji osiągnął bodaj wszystko. Teraz J.J. Abrams kolejny raz rusza na podbój kina. I chce zostać nowym Spielbergiem.96
  • Czarna piłka13 cze 2011Jedna z przyjemniejszych chwil w moim prywatnym rankingu doznań: w dalekim kraju, niemal prosto z lotniska pójść do księgarni i poszukać czegoś o miejscu, w które się trafiło. Jasne, zaopatruję się zawsze wcześniej w lektury. Jednak wiem, że kiedy...100
  • Staje się jutro13 cze 2011Odkładanie nawet niewielkich kwot, ale regularnie i przez długi czas, pozwala zgromadzić pieniądze na spełnienie wielu marzeń, a przede wszystkim na zabezpieczenie przyszłości rodziny.102
  • Leczenie na ubezpieczenie13 cze 2011Jeszcze kilka lat temu do uszczęśliwienia pracowników wystarczyły kasa zapomogowo-pożyczkowa i trzynasta pensja. Teraz pracodawca powinien zagwarantować także opiekę medyczną.104
  • SKO nie tylko dla dzieciaków13 cze 2011Głęboko wierzymy, że warto zaczynać edukację finansową od jak najwcześniejszych lat – mówi Michał Macierzyński, dyrektor Biura Innowacji PKO Banku Polskiego SA.106
  • Wolni zawodowcy na start13 cze 2011Prywatny gabinet lekarski? Kancelaria adwokacka? Apteka? Taka działalność to niewątpliwie dobry pomysł na biznesową przyszłość. Trzeba jednak pamiętać o kilku szczegółach.107
  • Nie nagrzeszyliśmy13 cze 2011Po połączeniu z Polbankiem powstanie duży, uniwersalny bank – z silną specjalizacją i mocną pozycją w każdym segmencie rynku – obiecuje Piotr Czarnecki, prezes Raiffeisen Bank Polska SA.108
  • Rodzina Soprano13 cze 2011W 1982 r. zderzyłem się po raz pierwszy w życiu osobiście z polityczną korupcją. Ogólnopolski zjazd Socjalistycznego Związku Studentów Polskich odbywał się w warszawskim klubie Stodoła, gdzie miałem salę prób i byłem członkiem rady programowej....111
  • Żyli długo i szczęśliwie…13 cze 2011Nie ma chyba drugiego tak niedocenianego w Polsce warzywa jak poczciwa kalarepa.112
  • Jak Łysek Grzegorza a Grzegorz Łyska13 cze 2011OPIS: Zgodnie z obietnicą z zeszłego tygodnia Bartosz Arłukowicz ma właśnie wyrwać pierwszy płatek z sukienki Makowej Panienki. Lecz niespodziewanie u spodu ekranu pojawia się żółty pasek o treści „Grzegorz Napieralski zaginął w...113
  • Nigdy nie rozmawiaj z nieznajomymi13 cze 2011– Nikogo nie wpuszczaj, nikogo, i nie odbieraj telefonów. Żadnych telefonów! – powtórzyła mama koza córeczce kózce. I wyszła z domu pełna złych przeczuć. Miała rację. Bo już przecież dobrze wiecie, co było dalej. Zadzwonił Wilk. Kózka...113
  • Gołe pępki13 cze 2011Słońce, kajak, przygoda, autostop, stare trampki, plaża, plecak, dziewczyna to sztandarowe motywy każdego wakacyjnego przeboju sprzed lat. Dziś w teledyskach dominują rozwiane włosy, pędzące motorówki, dyskoteka pełna spoconych ludzi, skoki do...114