Jak wynika z najnowszych badań nad zmianami molekularnymi związanymi ze starzeniem się, u ludzi następują dwa drastyczne spadki formy. Jeden średnio w wieku 44 lat, a drugi średnio w wieku 60 lat.
– Nie zmieniamy się stopniowo na przestrzeni czasu, zdarzają się naprawdę drastyczne zmiany – wyjaśnił genetyk Michael Snyder ze Stanford University. – Okazuje się, że połowa lat 40. to czas sporych zmian, podobnie jak początek lat 60. I to niezależnie od tego, na jaki rodzaj cząsteczek patrzysz – zaznaczył.
Zaznaczy należy, że starzenie się jest złożonym procesem, niosącym ze sobą rosnące ryzyko wystąpienia różnych chorób.
Badanie biologii starzenia się
Snyder i jego współpracownicy badają biologię starzenia się. Chcą lepiej zrozumieć, jakie zmiany w ludzkim organizmie zachodzą i w jaki sposób. W tym celu badają grupę 108 dorosłych. Ci od kilku lat – co kilka miesięcy – przekazują im próbki biologiczne.
Badacze zauważyli, że w niektórych schorzeniach, takich jak choroba Alzheimera czy choroby układu krążenia, ryzyko nie wzrasta stopniowo z czasem, lecz gwałtownie wzrasta po osiągnięciu pewnego wieku. Naukowcy badali różne rodzaje biocząsteczek. Pod lupę wzięli RNA, białka, lipidy oraz taksony mikrobiomu jelit, skóry, nosa i jamy ustnej. To daje łącznie 135 239 cech biologicznych.
246 miliardów punktów danych
Każdy uczestnik eksperymentu przesłał średnio 47 próbek w ciągu 626 dni, a uczestnik z najdłuższym stażem przesłał 367 próbek. To bogactwo danych zaowocowało ponad 246 miliardami punktów danych, które następnie badacze przetworzyli, szukając wzorców w zmianach.
Kilka wcześniejszych badań wykazało nieliniowe zmiany w liczebności cząsteczek, które mogą być powiązane ze starzeniem się u szczurów i ludzi. Badania przeprowadzone na muszkach owocowych i myszach wykazały również, że i u tych gatunków zachodzi stopniowy proces starzenia.
U człowieka występują dwa kamienie milowe
Snyder i jego współpracownicy zauważyli, że na dwóch odrębnych etapach w organizmie człowieka następuje wyraźna zmiana w liczebności wielu różnych rodzajów cząsteczek.
Około 81 procent wszystkich badanych przez nich cząsteczek wykazywało zmiany. Osiągnęły one szczyt w połowie lat 40. i ponownie na początku lat 60. Szczyt w połowie lat 40. wykazał zmiany w cząsteczkach związanych z metabolizmem lipidów, kofeiny i alkoholu. To wtedy też najczęściej zaczęły rozwijać się choroby układu sercowo-naczyniowego oraz dysfunkcje skóry i mięśni.
Wczesny szczyt w latach 60. wiązał się z kolei z metabolizmem węglowodanów i kofeiny, chorobami układu krążenia, dysfunkcją skóry i mięśni, regulacją odporności i funkcją nerek.
Dlaczego akurat 40 i 60 lat?
Pierwszy szczyt, przypadający na połowę 40. roku życia, to zazwyczaj czas, w którym kobiety zaczynają przechodzić menopauzę lub perimenopauzę, jednak naukowcy wykluczyli to jako główny czynnik. U mężczyzn bowiem w tym samym wieku zachodzą istotne zmiany molekularne.
– Chociaż menopauza lub perimenopauza mogą przyczyniać się do zmian obserwowanych u kobiet po 40. roku życia, prawdopodobnie istnieją inne, ważniejsze czynniki wpływające na te zmiany zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet – wyjaśnia metabolomik i główny autor Xiaotao Shen, były pracownik Stanford, obecnie pracownik Nanyang Technological University w Singapurze.
– Identyfikacja i badanie tych czynników powinno być priorytetem przyszłych badań – dodał.
Naukowcy podkreślają, że wielkość ich próby była stosunkowo niewielka. Przetestowali także stosunkowo ograniczoną liczbę próbek biologicznych pochodzących od osób w wieku od 25 do 70 lat.
Badania opublikowano w czasopiśmie Nature Aging.
Czytaj też:
Ile lat życia zabiera nam upał? Naukowcy nie mają dobrych wieściCzytaj też:
Zebrali materiał genetyczny 300 polskich stulatków. Unieśmiertelnili ich limfocyty