O niektórych kosztachcentralizacji rządów

O niektórych kosztachcentralizacji rządów

Dodano:   /  Zmieniono: 
Są takie koszty, których zwolennicy centralizacji rządów nie biorą pod uwagę: nadmierna rozbudowa biurokracji, inercja i blokowanie innowacji.

Są takie koszty, których zwolennicy centralizacji rządów nie biorą pod uwagę: nadmierna rozbudowa biurokracji, inercja i blokowanie innowacji. Zrozumienie tych skutków zawdzięcza się czasem przypadkowi. Profesor Edward Lipiński (1888-1986), czołowy polski ekonomista epoki powojennej, a także wybitna postać antykomunistycznej opozycji lat 70., złożony chorobą obserwował przez okno pracujących nieopodal robotników budowlanych. Podczas południowej przerwy w pracy jedli oni kanapki, racząc się przy tym wysokoprocentowym płynem wprost z butelki. Często przechodziła tamtędy pewna kobieta. Któregoś razu podeszła do biesiadujących i wręczyła im szklankę po musztardzie. Odtąd pili z musztardówki. Kobieta odkryła więc potencjalną potrzebę i dostarczyła środka do jej zaspokojenia. Powyższe zdarzenie uzmysłowiło profesorowi pozornie banalny fakt: wynalazki są dziełem człowieka, który potrafi dostrzec potencjalną potrzebę i znaleźć sposób jej zaspokojenia. Początek wielkich biznesowych karier Billa Gatesa, Steve’a Jobsa i innych również polegał na mechanizmie zaspokajania potencjalnych potrzeb. Niezbędna była też budowa organizacji pozwalającej na jego urynkowienie. Opowiedziane tu wydarzenie miało miejsce we wczesnej epoce PRL – świecie biurokratycznego centralnego planowania. Spontaniczne odkrycia mogły się tu pojawić tylko w sferach pozostających poza kontrolą władzy centralnej, a ich urynkowienie napotykało zaś nieprzezwyciężalne administracyjne bariery. Był to okres powszechnego przekonania o skuteczności centralnego planowania. Inaczej myślący ekonomiści, jak Ludwig von Mises czy Friedrich von Hayek, stanowili margines głównego nurtu ekonomii. Podstawą komunistycznego planowania była wiara w mądrość wszechmocnego centrum. Tu też leżała główna słabość tego ustroju. Wszyscy popełniamy błędy, a organizacje powinny posiadać mechanizmy ich wykrywania i korekty. Im bardziej system jest scentralizowany, tym trudniej błędy wykryć i skorygować, a przyznanie się do pomyłek bezpośrednio zagraża pozycji rządzących. Wszystkie państwa, które najwyżej lokują się w światowych rankingach skuteczności, osiągnęły swą pozycję dzięki mądrej decentralizacji decyzji i skutecznym mechanizmom egzekwowania odpowiedzialności. Centralizacja w niektórych warunkach ma swoje zalety, ale też pociąga za sobą koszty, których zdają się nie uwzględniać nasi jej domorośli zwolennicy.

PROF. INSTYTUTU STUDIÓW POLITYCZNYCH PAN, BYŁY SZEF TRANSPARENCY INTERNATIONAL POLSKA

Więcej możesz przeczytać w 28/2016 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 28/2016 (1744)

  • Upadków upatrujcie we wzlotach10 lip 2016, 20:00Terminologia została, ale świat, który nas otacza, już do niej nie przystaje. Integracja, globalizacja, wyrównywanie przepaści między wznoszącym się a bogatym światem. To wszystko należy do poprzedniej epoki.3
  • Machina – reaktywacja10 lip 2016, 20:00Machina to jedna z najbardziej rozpoznawalnych marek na rynku muzycznym i lifestyle’owym w Europie Środkowej i jednocześnie tytuł magazynu muzycznego z ponad dwudziestoletnią historią.6
  • Auta bez lusterek10 lip 2016, 20:00Japonia jest jednym z pierwszych krajów, które zezwoliły na korzystanie z aut bez lusterek8
  • Zdarzyło się jutro10 lip 2016, 20:00Trwa festiwal upamiętniania pamięci prezydenta Lecha Kaczyńskiego pt. kto zrobi najbrzydszy pomnik. Skoro Republika Czeska zmieniła nazwę na Czechia, powstał pomysł, aby zmienić nazwę Polska na Lechia. Albo lepiej dwa w jednym – Klechia. Każdy...10
  • Szczyt czy przesilenie w polskiej polityce10 lip 2016, 20:00Szczyt NATO pokazał miałkość polskiej wewnętrznej polityki. Zamiast poważnej dyskusji o aktualnych zagrożeniach dla Polski, mieliśmy naparzankę o to, czy minister obrony spotykał się z byłym agentem bezpieki. Próbując unurzać rządzącą ekipę w...16
  • Wakacje z Amber Gold10 lip 2016, 20:00PiS, powołując komisję śledczą ds. afery Amber Gold, otworzył sezon polowań na Donalda Tuska i PO. Gdy Polacy będą się wylegiwać na plażach, dziennikarze będą roztrząsać wszystkie aspekty afery Amber Gold, w której poszkodowanych zostało 18 tys....21
  • Flota dryfuje na złom10 lip 2016, 20:00Do operacji NATO na Morzu Egejskim Polska wysłała ORP Kościuszko – okręt, który ma niesprawne systemy bojowe. To nie przypadek, bo w takim stanie jest cała Polska Marynarka Wojenna.24
  • O niektórych kosztachcentralizacji rządów10 lip 2016, 20:00Są takie koszty, których zwolennicy centralizacji rządów nie biorą pod uwagę: nadmierna rozbudowa biurokracji, inercja i blokowanie innowacji.26
  • Nawałka dał przykład10 lip 2016, 20:00Niestrzelony przez Jakuba Błaszczykowskiego rzut karny w ćwierćfinale mistrzostw Europy, choć dramatyczny w swoich skutkach, nie jest w stanie przysłonić nowej reprezentacji Polski, która we Francji zaprezentowała jakość nieznaną najmłodszemu...28
  • To nie było oczywiste10 lip 2016, 20:00Na Euro była grupa „starych mistrzów” i grupa pretendentów. Spośród tych drugich najdłużej walczyła reprezentacja Walii – doszła do półfinału, w którym uległa Portugalii dowodzonej przez Ronaldo. I uznana została odkryciem tegorocznych mistrzostw...29
  • Gimnazjalne fakty i mity10 lip 2016, 20:00MEN zapowiedziało likwidację gimnazjów. Jedni tę deklarację przyjęli z entuzjazmem, inni mówią o zamachu na edukację. Jak naprawdę od blisko 20 lat funkcjonuje ten rodzaj szkoły? Sprawdzamy pięć mitów na temat gimnazjów.30
  • Pełnia życia seniora10 lip 2016, 20:00Niedawno naukowcy zgłosili postulat podniesienia granicy starości o 15 lat. Nic dziwnego: dzisiejszy emeryt jest zadbany, aktywny i chce żyć ciekawie.31
  • Trzy sygnały, że związek się sypie10 lip 2016, 20:00Rozmowy przez telefon przyciszonym głosem czy znikanie na całe wieczory – to często oczywiste znaki, że w związku pojawił się ktoś trzeci. Zanim to się stanie, zwykle można dostrzec symptomy, które świadczą, że w relacji dzieje się źle.36
  • Podróże z historią10 lip 2016, 20:00„Wprost” poleca 10 niezwykłych miejsc, w których można odkryć najbardziej tajemnicze rozdziały polskiej historii.37
  • Wakacyjna podróż po rondach!10 lip 2016, 20:00Kuba Giermaziak, utytułowany kierowca wyścigowy, uczy jeździć po rondach. Wszystko to w ramach akcji „Jak jeździsz” pod patronatem Banku Zachodniego WBK.41
  • Jak jeździć oszczędnie10 lip 2016, 20:00Każdy wie, że na urlopie lepiej wydawać pieniądze na przyjemności niż na rachunki na stacjach benzynowych. Podpowiadamy, co zrobić, by wydawać jak najmniej na paliwo.42
  • BMW Gran Tourer – idealny dla rodziny10 lip 2016, 20:00BMW to firma, która nie pozostawia nisz na rynku aut osobowych – mnogość modeli z biało-niebieskim logo może przyprawić o ból głowy. Dla klientów to dobra wiadomość – mogą dopasować samochód do swoich potrzeb, a nie odwrotnie.43
  • Wielki problem małych ludzi10 lip 2016, 20:00Co piąte polskie dziecko w wieku szkolnym ma problemy z nadwagą i otyłością. Dorośli mogą pomóc, narzucając zdrowe nawyki i pomagając unikać błędów.44
  • Rozsądne grillowanie10 lip 2016, 20:00Jak latem cieszyć się smakowitymi potrawami z grilla, pamiętając o zdrowiu i unikając zbędnych kalorii? Czy jest to możliwe? Podpowiadamy, co i w jaki sposób grillować.45
  • E-państwo w zawieszeniu10 lip 2016, 20:00Polscy konsumenci chętnie korzystają z nowinek technologicznych. W bankowości, telekomunikacji i innych branżach innowacja goni innowację. Za to polscy obywatele nadal ganiają do urzędów z papierami.46
  • Wybudzanie giełdy10 lip 2016, 20:00Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że GPW jest jedną z niewielu giełd europejskich, gdzie w ogóle są debiuty. Mogę wymieniać giełdy, na których w tym roku nie zadebiutowała ani jedna spółka. Tak było na przykład w Irlandii, Chorwacji,...48
  • Nie ma już nic10 lip 2016, 20:00System emerytalny w Polsce nie jest systemem, lecz bałaganem. To wydmuszka, której trzeba się pozbyć.52
  • Ustawy testowane w ogniu10 lip 2016, 20:00Przy okazji pomysłu na zmianę OFE widać, w jaki sposób rząd wprowadza ustawy gospodarcze. PiS najpierw wysyła próbny balon z propozycjami zmian, potem te zmiany modyfikuje, a gdy już coś uchwali, to zaraz zapowiada nowelizację.54
  • Czy dopadnie nas włoska choroba bankowa?10 lip 2016, 20:00Brexit odsłonił wstydliwie ukrywane grzechy europejskiej finansjery. Włoskie, greckie i portugalskie banki są na skraju bankructwa, a brytyjski rynek nieruchomości to bańka spekulacyjna. Czy mamy się czego bać?56
  • Lista 100: kto zyskał, kto stracił10 lip 2016, 20:00Producent pasz dla zwierząt w rok podwoił swój majątek. W tym samym czasie największy sprzedawca bananów w kraju stracił ponad pół miliarda złotych. Sprawdziliśmy, którzy z bohaterów listy 100 najbogatszych najszybciej biednieli, a którzy w...58
  • Hossa Bessa10 lip 2016, 20:00To już oficjalne. Silvio Berlusconi sprzedał chińskim inwestorom włoski klub piłkarski AC Milan.60
  • Inwestycje na Bliskim Wschodzie – szansa dla polskich firm10 lip 2016, 20:00Kraje Bliskiego Wschodu – Oman, Zjednoczone Emiraty Arabskie czy Arabia Saudyjska – oferują inwestorom bardzo atrakcyjne warunki. W uporaniu się z kwestiami prawnymi i podatkowymi pomagają biznesowi polscy prawnicy.61
  • Na Zachodzie bez zmian10 lip 2016, 20:00Brexit miał być sygnałem ostrzegawczym la Europy. Jednak mimo wrzawy i lamentów Unia ciągle zajmuje się sama sobą.63
  • Szary pokój10 lip 2016, 20:00W Donbasie słowo „pokój” brzmi wyjątkowo ironicznie. Do tej pory nie wykonano żadnego punktu porozumień mińskich, a walki właśnie przybierają na sile.66
  • "Jeśli Putin zaatakuje, to nie będzie bawił się w wojnę hybrydową. Zaatakuje wszystkimi siłami"17 lip 2016, 16:12Obecne wzmocnienie wschodniej flanki Sojuszu nie jest wystarczające do powstrzymania Rosji. Jeśli Putin zdecyduje się na konfrontację z NATO, nie będzie się bawił w wojnę hybrydową, tylko zaatakuje z zaskoczenia wszystkimi siłami, które zgromadził...68
  • Billboard na szczycie10 lip 2016, 20:00Światowych przywódców, którzy przyjechali do Warszawy na szczyt NATO, witały wielkie billboardy z przekreślonymi wizerunkami Hillary i Billa Clintonów. To pomysł Matthew Tyrmanda, polsko-amerykańskiego ekonomisty.70
  • Szlaban na Schengen10 lip 2016, 20:00Jeśli na unijne granice powrócą szlabany, może nas to drogo kosztować. Nie tylko w sensie materialnym. Kolejne podziały osłabią też tkankę łączną europejskiego organizmu.72
  • Powrót Czerwonej Książeczki10 lip 2016, 20:00W Chinach hasła komunistyczne przez 20 lat zepchnięte były na polityczny margines. Dziś prezydent Xi Jinping promuje „nowoczesny marksizm”, a tłumy młodzieży po krótkiej fascynacji kapitalizmem znowu studiują nauki Mao Zedonga.75
  • Bycze jaja w telewizji10 lip 2016, 20:00Pojawienie się w TVP 3 Pawła Dłużewskiego i Ryszarda Makowskiego z nowym programem kabaretowym wywołało lawinę niepochlebnych recenzji i na nowo sprowokowało dyskusję na temat roli humoru w telewizji.78
  • Świeże pająki i odgrzewane kotlety10 lip 2016, 20:00Najpopularniejsze skecze youtuberów mają dziesiątki milionów odtworzeń. Ale pamiętajmy, że to najczęściej humor dość infantylny, dla tzw. gimbazy, a gimbaza kiedyś dorośnie – mówi Robert Górski, lider Kabaretu79
  • Średnio mnie obchodzi, kto na kogo głosuje10 lip 2016, 20:00Wszędzie są ludzie, którzy wolą humor prostszy, bardziej naturalistyczny, fekalny, seksualny, i jest ich większość. Bo to dotyczy nas wszystkich. Każdy je, śpi, uprawia seks. Takie żarty są uniwersalne – mówi „Wprost” Abelard Giza, popularny...80
  • Zdrowie wasze w gardła nasze, czyli Vodka Tour po Polsce10 lip 2016, 20:00Pić trzeba umieć. Najlepiej jeszcze z fantazją. Dlatego coraz większą popularność zdobywa nowy sposób na zwiedzanie naszego kraju – alkoholowym szlakiem.84
  • Ten dziki kontynent10 lip 2016, 20:00Brexit nie jest żadnym wybrykiem Anglików. Ich kraj rozwijał się i rozrósł do rozmiarów globalnego imperium właśnie na przekór kontynentalnej Europie.90
  • Francuski pocałunek10 lip 2016, 20:00Jeśli wizytówką koncernów samochodowych są auta segmentu D – jak Passat czy Avensis – to przez ostatnie lata francuski Renault nie miał czym się pochwalić. Jeszcze nie tak dawno serca polskich kierowców zdobywała Laguna, ale potem nastąpiła...96
  • Jak rozliczyć rzeź10 lip 2016, 20:00W rocznicę Rzezi Wołyńskiej przypomnimy sobie o banderowcach – zbrodniarzach, którzy, podobnie jak wcześniej Sowieci, uznali, że nie da się wyprzeć Polaków z Kresów inaczej niż przez eliminację fizyczną.98