"17 września, który uczciliśmy podczas otwarcia tej sesji, jest dniem hańby, dniem sowieckiej inwazji na Polskę, inwazji wzdłuż całej wschodniej granicy Polski, która odpowiadała hitlerowskiej inwazji wzdłuż zachodniej granicy 1 września 1939 roku" - powiedział Cox. "Chcę państwu powiedzieć osobiście, a także w imieniu Parlamentu Europejskiego, że wiemy, jak trudne to były czasy, że wtedy w Polsce reprezentowaliście najwyższe wartości europejskie, broniliście wartości, które obecnie nas jednoczą w Europie" - dodał. Jak podkreślił, "ten rozdział historii nie może być napisany od nowa i nie może być rewidowany".
Zaapelował do polskich polityków o współpracę ponad podziałami w zakresie przygotowywania Polski do członkostwa w UE. Przypomniał, że w listopadzie Parlament Europejski zajmie się dorocznym raportem monitorującym Komisji Europejskiej o stanie gotowości do członkostwa krajów przystępujących do Unii.
"Najważniejsze byście dali zielone światło dla tego postępu, który musi się dokonać w Polsce. Wejście do UE nie oznacza wchodzenia do jakiejś wielkiej strefy komfortu. Trzeba cały czas pracować, by najlepiej wykorzystać szanse członkostwa". Podkreślił, że w interesie Polski jest zapewnienie jej zdolności administracyjnych i konsekwentne wspieranie uczciwości w polityce publicznej. "Te atrybuty są fundamentami dla Polski, by mogła ona jak najlepiej wykorzystać nowe szanse związane z członkostwem w UE".
Oczekujemy wiele od Polski, gdy stanie się ona członkiem UE. "Dajecie całemu kontynentowi stabilność poprzez włączenie się w UE, ponieważ jesteście dosłownie w sercu Europy. Ale również dajecie szczególne doświadczenia dotyczące waszego sąsiedztwa. Jest nam ono potrzebne dla rozwoju tzw. wschodniego wymiaru polityki Unii. Tu możecie odegrać kluczowa rolę w UE" - podkreślił przewodniczący PE.
Nawiązał do jednej z najistotniejszych spraw dla jednoczącej się Europy - Traktatu Konstytucyjnego UE. Konferencja międzyrządowa w tej sprawie rozpocznie się za dwa tygodnie w Rzymie. Cox podkreślił, że wysoko sobie ceni osiągnięcia Konwentu Europejskiego, który opracował projekt Traktatu. "To była polityka otwartych drzwi", metoda pracy Konwentu była "przejrzysta" - mówił, jednocześnie dodając, że wynik konferencji międzyrządowej musi mieć "jak najszerszy wspólny mianownik". Zaprosił też obserwatorów z parlamentu polskiego do prac komisji konstytucyjnej PE, która będzie śledzić debatę nad unijnym Traktatem Konstytucyjnym.
Cox podkreślił łączące nas z resztą Europy korzenie kulturowe. "Wspólnie tworzymy Europę wartości. Wartości, które całkowicie współbrzmią z wartościami Sejmu i polskiego narodu. (...) Nie przez przypadek państwa Europy Środkowo-Wschodniej obecnie zdecydowały zakotwiczyć waszą pluralistyczną demokrację w Europie wartości po wyjściu z systemu sowieckiego".
"Jestem dumny z zaangażowania Europy w różnorodność kulturową. Naszym celem nie jest stworzenie jakiegoś rodzaju ujednoliconego obywatela europejskiego" - zapewniał szef PE. "Jesteście Europejczykami polskimi, przede wszystkim polskimi obywatelami dumnymi z tego, kim jesteście. Wnieście tę dumę z sobą do różnych forów europejskich. Nie musicie tego zostawiać u siebie w domu. Bądźcie tym, kim jesteście, bądźcie dumni z tego, kim jesteście, bo Europa będzie budowana właśnie m.in. na fundamencie szacunku dla różnorodności" - apelował Cox.
Cox podkreślał, że jest dumny z wartości, jakie prezentuje Europa, z doświadczeń w promowaniu praw człowieka, praw mniejszości i obstawaniu przy poszanowaniu dla państwa prawa". Dzięki nim, "UE jest największym dawcą pomocy humanitarnej na świecie.
Posłowie przyjęli wystąpienie Coksa brawami. Zbojkotowali je posłowie Ligi Polskich Rodzin, opuszczając tuż po jego przybyciu salę sejmową.
Po południu przewodniczący Parlamentu Europejskiego odebrał z rąk szefa MSZ Włodzimierza Cimoszewicza dyplom specjalny ministra spraw zagranicznych za wybitne zasługi dla promocji Polski w świecie.
"Wiedzieliśmy, iż będzie on adwokatem Polski i nie rozczarowaliśmy się" - powiedział Cimoszewicz i podziękował Coksowi za wsparcie Polski i integracji europejskiej, w tym za jego zaangażowanie w kampanię przed irlandzkim referendum w sprawie Traktatu Nicejskiego w 2002 roku, jak również za przyjęcie obserwatorów z krajów przystępujących do UE w Parlamencie Europejskim.
Jesteśmy wdzięczni za wszystko, co pan uczynił dla Polski, i mamy nadzieję, że pana związek z Polską będzie jeszcze silniejszy - powiedział Cimoszewicz. Jak dodał, Cox, który określa siebie irlandzkim Europejczykiem, może być przykładem dla Polaków, którzy chcą łączyć polską tożsamość narodową i europejskiego ducha.
Dziękując za wyróżnienie Cox podkreślił, że jest ono zaszczytem nie tylko dla niego, ale także dla roli Parlamentu Europejskiego w integracji europejskiej. Jak dodał, obecny wiek może być stuleciem polsko-europejskim.
Cox podkreślił, że rozumie wrażliwość Polaków na głośną obecnie sprawę projektu Centrum przeciwko Wypędzeniom. "Musimy jednak uważać, by energia nowej Europy była twórcza i pojednawcza, a nie negatywna i rewizjonistyczna" - powiedział. Według niego, debata o Centrum przeciw Wypędzeniom jest związana przede wszystkim ze stosunkami polsko-niemieckimi, jednak - jak powiedział - jeżeli w jakikolwiek sposób europejskie instytucje mogą pomóc w zbudowaniu wspólnej przyszłości, jesteśmy do dyspozycji.
em, pap