To był dobry rok dla Towarowej Giełdy Energii

Towarowa Giełda Energii od ponad 20 lat jest kluczowym podmiotem sektora energetycznego w Polsce. Od dwóch dekad umacnia swoją pozycję nie tylko na arenie krajowej, ale także europejskiej. W roku 2021 Giełda mocno przyspieszyła, koncentrując się na wypracowaniu oferty dla branży OZE oraz nawiązując współpracę z innymi giełdami, głównie w zakresie stworzenia wspólnych produktów dla rynku gazu.

Mimo zawirowań związanych z cenami TGE zakończyła rok nie tylko rekordowymi obrotami, ale także podpisaniem, wraz z Giełdą Papierów Wartościowych, porozumienia ze stroną węgierską mającego na celu stworzenie regionalnej izby rozliczeniowej. – Można zatem śmiało powiedzieć, że był to dobry rok dla TGE – ocenia Piotr Zawistowski, prezes zarządu TGE.

Co się działo w 2021 roku na Towarowej Giełdzie Energii?

Czas na zielone paliwo

Ostatnie lata to czas dynamicznych zmian w podejściu do energetyki. Stale rosnący nacisk na odnawialne źródła energii wywiera wpływ na cały rynek. TGE podkreśla, że od lat wspiera procesy transformacji rynku energii, ale widzi także konieczność wzmacniania rynku paliw alternatywnych, takich jak biometan.

Na początku stycznia 2021 roku TGE podpisała porozumienie z PGNiG, którego celem jest połączenie doświadczeń i potencjałów w zbudowaniu rynku biometanu w Polsce.

– Współpraca z Polskim Górnictwem Naftowym i Gazownictwem to szansa dla Giełdy na dalszy rozwój segmentu związanego z odnawialnymi źródłami energii – mówi Piotr Zawistowski. – Z całą pewnością kluczową rolę w tym projekcie odegrają Rejestr Świadectw Pochodzenia czy też system gwarancji pochodzenia jako potencjalny instrument realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego – dodaje.

TGE była również jednym z sygnatariuszy podpisanego w listopadzie 2021 roku „Porozumienia o współpracy na rzecz rozwoju sektora biogazu i biometanu”. Inicjatywa ma na celu zintensyfikowanie wysiłków na rzecz rozwoju rynku i powszechnego zastosowania biogazu oraz biometanu w gospodarce. Jego rozwój to nie tylko jeden z filarów koniecznej transformacji energetycznej, ale też możliwość dywersyfikacji źródeł energii i uniezależnienia się od dostaw gazu z Rosji.

– Mamy doświadczenie i pełne zaplecze techniczne, aby zaoferować kompleksowe narzędzia w zakresie organizacji obrotu zielonym paliwem – zapewnia Piotr Zawistowski.

Słońce i wiatr

Dziś już wiadomo, że odnawialne źródła energii to nie chwilowa moda, ale konieczność. Nikt nie ma wątpliwości, że OZE są przyszłością polskiej energetyki, stając się realną konkurencją dla źródeł węglowych. Zapotrzebowanie na zieloną energię wzrasta z roku na rok. Napędzają je globalne wyzwania klimatyczne i cele wytyczane przez Unię Europejską, a także oczekiwania obywateli, którzy chcą żyć w czystszym świecie. Zwrot w kierunku słońca i wiatru ma nie tylko walor ekologiczny, ale również ekonomiczny.

Na początku 2021 roku TGE oraz Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej podpisały porozumienie dotyczące współpracy w zakresie stworzenia nowych rozwiązań giełdowych wspierających obrót energią wyprodukowaną w odnawialnych źródłach energii. Jego efektem była lipcowa prezentacja raportu przygotowanego przez Instytut Jagielloński na zlecenie obydwu podmiotów. To był niejako wstęp do rozważań nad potencjalną ofertą produktową TGE dla branży OZE i tych klientów, którzy będą zainteresowani umowami długoterminowymi na zakup zielonej energii.

Prace nad konkretami ruszyły w październiku, w ramach powołanego Zespołu ds. Rozwoju Oferty Giełdowej dla Sektora OZE, działającego przy TGE.

– W perspektywie długofalowej zespół opracuje kluczowe założenia oraz mechanizmy rynkowe dla branży OZE z uwzględnieniem aspektów prawnych i biznesowych. Dodatkowo eksperci przeanalizują korzyści, ryzyka oraz aspekty finansowe związane z uruchomieniem nowych narzędzi oraz ich funkcjonowaniem w przyszłości – tłumaczy Piotr Zawistowski.

Symbol rewolucji

W połowie października TGE przystąpiła również do „Porozumienia sektorowego na rzecz rozwoju gospodarki wodorowej w Polsce”. Warto przy tym wspomnieć, że Polska jest pierwszym krajem Unii Europejskiej, w którym podpisano taki dokument po tym, jak w lipcu 2020 roku Komisja Europejska ogłosiła „Strategię wodorową dla neutralnej klimatycznie Europy”. Sygnatariusze porozumienia wierzą, że jest ono krokiem nie tylko do osiągnięcia celów związanych z neutralnością klimatyczną, ale też impulsem dla rozwoju gospodarczego. Wiarę tę podziela również TGE.

– Zielony wodór już stał się symbolem nadciągającej rewolucji technologicznej w energetyce i – szerzej – w gospodarce. Po pokonaniu barier technicznych czy logistycznych kolejnym krokiem będzie stworzenie rozwiązań w zakresie organizacji obrotu oraz kreacji ceny rynkowej – mówi Piotr Zawistowski.

Jak podkreśla, TGE od lat prowadziła wiele projektów w skali krajowej oraz regionalnej.

– Od 2010 roku byliśmy zaangażowani w proces integracji rynków energii w Europie, dając możliwość handlu na różnych kierunkach. Nie stało się to od razu, działaliśmy etapowo, a ostatnim ogniwem łączenia rynków był projekt Interim Coupling, zakończony sukcesem w czerwcu 2021 r. Duże znaczenie miała tu współpraca z uczestnikami rynku, operatorem oraz regulatorem. A mówię o tym dlatego, że mam świadomość, że polski zielony zwrot nie wydarzy się z dnia na dzień. Należy jednak już teraz podejmować takie działania, które zbliżą nas do celu – ocenia Piotr Zawistowski. – Nawet jeśli jest on w tej chwili odległy – dodaje.

Trzy giełdy – jeden cel

Towarowa Giełda Energii już od dłuższego czasu angażuje się w integrację rynków w Europie, nie tylko inicjując i wspierając projekty ogólnoeuropejskie, ale również te regionalne. W połowie roku TGE podpisała w Atenach memorandum ze swoimi odpowiednikami w Grecji (Hellenic Energy Exchange Group) i w Rumunii (Bursa Romana de Marfuri). Porozumienie otwiera drogę dla wspólnych inicjatyw, które wniosą do otoczenia giełdowego nową jakość.

– Zainicjowany przez Wspólnotę Energetyczną projekt SEEGAS odpowiada na aktualne potrzeby związane z dalszym rozwojem i integracją rynków gazu w regionie. Tworzy on dobrą platformę wymiany wiedzy oraz doświadczeń pomiędzy giełdami i operatorami działającymi na rynkach lokalnych – podkreśla Piotr Zawistowski.

Prezes Zarządu TGE jest przekonany, że efektem memorandum będzie z jednej strony wypracowanie rozwiązań sprzyjających transgranicznemu obrotowi gazem, a z drugiej ułatwiających wdrożenie skutecznego systemu rozliczeń towarowych dla transakcji, których przedmiotem jest gaz ziemny. A wszystko to w zgodzie z najlepszymi praktykami europejskimi.

Nowy rok, nowe wyzwania

Zapytany o plany na rok 2022 prezes TGE podkreśla, że Giełda będzie koncentrować się na procesie „due diligence”, od którego wyników zależy utworzenie regionalnej giełdy rozliczeniowej Central Post-trade Solutions. W jej skład wejdą: polska Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych oraz węgierska Keler CCP.

– Nowy podmiot będzie mógł współpracować z wieloma lokalnymi rynkami energii i gazu w krajach CEE/SEE, świadcząc usługi posttradingowe w ramach nowo realizowanych projektów w tej części Europy. Powstanie CPS umożliwi także rozwój Rynku Instrumentów Finansowych oraz Giełdowego Rynku Rolnego poprzez wprowadzenie na nie nowych produktów. Przed nami zatem dużo pracy analitycznej i stworzenie odpowiednich zabezpieczeń prawnych – mówi Piotr Zawistowski.

W ubiegłym roku zainicjowano wiele porozumień na rzecz OZE, w które zaangażowała się TGE i które wpłyną nie tylko na jej działalność w 2022 roku, ale także całej branży energetycznej.