Już w 2019 roku Australijskie Stowarzyszenie Medyczne ostrzegało, że zmiany klimatu będą miały różnego rodzaju konsekwencje zdrowotne – także natury psychicznej. Strach przed kryzysem klimatycznym powodował, że wiele osób zgłaszało lekarzom obawy o siebie i swoje dzieci. Mówiono też o głębokim odczuciu straty, beznadziei, złości na skutki kryzysu klimatycznego.
Naukowcy zbadali eko-lęk
Naukowcy zajmujący się tym zjawiskiem podkreślają, że istotne jest zrozumienie takiej reakcji. Chcą też, by coraz popularniejszy termin „eko-lęk” był lepiej rozumiany i zgłaszają sprzeciw, by stosować określenie „depresja klimatyczna”. Zamiast tego proponują „żal ekologiczny”, odczuwany w związku z doświadczanymi lub spodziewanymi stratami w środowisku.
Jak tłumaczą, emocje związane z eko-lękiem łączą się z lękiem jako pojęciem ogólnym. Mowa więc o negatywnej emocjonalności, która ma objawy fizyczne i związana jest z obawą ukierunkowaną na przyszłość. W badaniach zgłaszano bycie fizycznie chorym, ataki paniki oraz niekorzystne reakcje emocjonalne: drażliwość, bezsenność, osłabienie, smutek, depresję, odrętwienie, bezradność, beznadziejność, poczucie winy, frustracji czy gniewu. Wspominano nawet o apatii.
Naukowcy z Uniwersytetu SWPS w Warszawie w marcu 2024 roku przebadali ponad 1100 osób pod kątem poziomu dystresu w związku ze zmianami klimatycznymi. Sprawdzali też zaburzenia psychiczne z tym związane, poziom ogólnego lęku czy obecność objawów depresji. Wyniki ich badań możemy znaleźć w czasopiśmie „Anxiety, Stress and Coping” w artykule „Relationships between climate change distress, generalized anxiety, and climate-related symptoms of mental disorders”.
Eko-lęk związany z lękiem uogólnionym, ale nie z depresją
– Zakładaliśmy, że występowanie objawów zaburzeń psychicznych powiązanych ze zmianami klimatu może być większe wśród osób, u których występują symptomy depresji lub lęku uogólnionego niż wśród osób, które nie doświadczają takich symptomów – tłumaczyła w rozmowie z PAP dr Marzena Cypryańska-Nezlek z Wydziału Psychologii w Warszawie USWPS, kierowniczka Centrum Działań dla Klimatu i Transformacji Społecznych.
Założenie to okazało się słuszne. Im wyższy był poziom lęku uogólnionego, tym większe natężenie objawów zaburzeń psychicznych na tle klimatycznym. Poziom symptomów był jednak związany z lękiem uogólnionym, ale nie z depresją.
– Reakcją na zachodzące zmiany klimatu może być wyższy poziom stresu oraz dyskomfort psychiczny związany z odczuwaniem nieprzyjemnych stanów emocjonalnych. Niektóre osoby doświadczają też objawów zaburzeń psychicznych związanych ze zmianami klimatycznymi, a częstotliwość tych objawów jest związana z poziomem lęku uogólnionego – dodawała współautorka badania dr Marzena Cypryańska-Nezlek z Wydziału Psychologii w Warszawie USWPS.
– Wyniki tego badania pokazują, że po pierwsze nie sama świadomość zmiany klimatu wywołuje symptomy zaburzeń psychicznych, a po drugie jeśli już te symptomy występują, to nie muszą być związane z depresją – podkreślała.
Czytaj też:
Padł rekord, który nie powinien nikogo cieszyć. Naukowcy są zaskoczeniCzytaj też:
Niemcy zmieniają plany. Wszystko przez zmianę pogody i kryzys