Wniosek o zbadanie zgodności z konstytucją przepisów rozporządzenia ministra sprawiedliwości z 12 lipca 2001 r. w sprawie szczegółowego trybu przeprowadzania konkursu dla kandydatów na aplikantów notarialnych oraz rozporządzenia prezesa Rady Ministrów z 9 maja 2002 r. w sprawie przeprowadzania konkursu o wpis na listę (osób ubiegających się o prawo wykonywania zawodu rzecznika patentowego - PAP), organizacji szkolenia (aplikantów - PAP), wzoru listy i legitymacji aplikantów rzecznikowskich, złożył Rzecznik Praw Obywatelskich.
TK uznał, że minister sprawiedliwości i prezes Rady Ministrów przekroczyli granice udzielonego im ustawowego upoważnienia do wydania rozporządzenia. Naruszony został więc artykuł konstytucji, w myśl którego rozporządzenia wydawane są na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania.
Minister sprawiedliwości miał określić w drodze rozporządzenia szczegółowy tryb przeprowadzenia konkursu dla kandydatów na aplikantów notarialnych. Delegacja ustawowa dotyczyła jedynie trybu przeprowadzania konkursu dla kandydatów na aplikantów notarialnych. Tymczasem w rozporządzeniu określony został zakres wiedzy obowiązującej kandydatów na aplikantów na egzaminie konkursowym.
W ustawie o rzecznikach patentowych Prezes Rady Ministrów został upoważniony do określenia, w drodze rozporządzenia, sposobu przeprowadzania konkursu o wpis na listę aplikantów. Prezes, choć miał jedynie określić regulacje proceduralne związane z przeprowadzeniem konkursu, wprowadził do rozporządzenia limit wniosków, których złożenie warunkuje przeprowadzenie konkursu. Trybunał wskazał, że przepisy te są niezgodne z konstytucyjną zasadą wolności wyboru oraz wykonywania zawodu, od której wyjątki określać może jedynie ustawa.
"Organ wydający rozporządzenie jest ściśle związany upoważnieniem ustawowym. Każdy przypadek niewłaściwej realizacji upoważnienia ustawowego stanowi naruszenie zawartych w konstytucji przepisów proceduralnych. Odstępstwa od treści upoważnienia nie mogą być usprawiedliwiane praktycznymi przyczynami, na przykład społeczno- ekonomicznymi, potrzebą szybszego rozstrzygania spraw czy trudnościami w realizacji problemów decyzyjnych" - powiedziała sędzia TK Ewa Łętowska, która przewodniczyła rozprawie.
Trybunał postanowił odroczyć wejście wyroku w życie do dnia 30 czerwca 2005 r.
"Biorąc pod uwagę konieczność zastąpienia, uznanych za niekonstytucyjne, przepisów rozporządzeń, biorąc także pod uwagę celowość ewentualnej nowelizacji ustaw upoważniających Trybunał postanowił odroczyć utratę ich mocy obowiązującej. Chodzi o to, by nie powodować luki normatywnej, ale również - to zdecydowało o wyborze daty - żeby można było przeprowadzić stosowne egzaminy w czasie takim, który jest związany z określeniem początku roku szkoleniowego" - wyjaśniła Łętowska.
Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.
ss, pap