Relikwie to fizyczne pozostałości po świętych lub przedmioty, które miały z nimi kontakt. Mogą to być fragmenty ciała, włosy, a także ubrania, narzędzia codziennego użytku czy tkaniny dotykające świętych osób. Choć nie wszystkie wyznania chrześcijańskie uznają ich kult, Kościół katolicki i prawosławny przywiązują do nich ogromne znaczenie duchowe.
Zwyczaj dzielenia relikwii na stopnie (bezpośrednie – jak kości, i pośrednie – np. ubrania) ułatwia ich klasyfikację. Są one przechowywane w relikwiarzach w kościołach na całym świecie. Kościół katolicki i prawosławny otaczają relikwie szczególną czcią – często są one wmurowane w ołtarze lub przechowywane w relikwiarzach. Z kolei niektóre odłamy protestantyzmu uznają je za przejaw przesądów lub wręcz bluźnierstwo.
Duchowni podkreślają, że relikwie nie są talizmanami i nie posiadają nadprzyrodzonych mocy. Mają przypominać o życiu i świadectwie świętych, stanowić pomost między wierzącym a postaciami, które wyznaczały duchowe drogowskazy w historii chrześcijaństwa.
Najbardziej znane relikwie związane z Chrystusem
W przypadku Jezusa Chrystusa relikwie nie obejmują ciała – zgodnie z wiarą chrześcijańską, po zmartwychwstaniu Jezus został wzięty do nieba w ciele. Kult dotyczy więc przedmiotów związanych z jego męką i śmiercią.
Najbardziej znanym obiektem tego rodzaju jest Całun Turyński, przechowywany we Włoszech. To lniane płótno, na którym znajduje się tajemniczy wizerunek człowieka z ranami odpowiadającymi opisowi męki Chrystusa. Badania wykazały obecność krwi, potu oraz pyłków roślin występujących w rejonie Jerozolimy – co wspiera tezę o jego autentyczności. Krytycy wskazują jednak na brak jednoznacznych dowodów, a sceptycyzm wobec całunu sięga aż XIV wieku.
Innym obiektem jest Sudarium z Oviedo – chusta, która według tradycji miała zakrywać twarz Jezusa w grobie. Dokumenty potwierdzają jej obecność już w VI wieku. Z kolei Całun z Manopello ukazuje oblicze mężczyzny i bywa utożsamiany z chustą św. Weroniki lub owinięciem głowy Jezusa po śmierci.
Nie można pominąć również Korony Cierniowej, dziś przechowywanej w Paryżu. Zachowały się głównie gałązki, bez kolców, ale jej historia – od Konstantynopola po katedrę Notre-Dame – jest bogata i dobrze udokumentowana.
Relikwie w Polsce. Ślady wiary i historii
Choć mniej znane na arenie międzynarodowej, Polska również posiada relikwie związane z męką Pańską. W klasztorze na Świętym Krzyżu przechowywane są fragmenty drewna uznawanego za część Krzyża Jezusa. Według tradycji relikwie trafiły tu w średniowieczu i do dziś są otaczane kultem.
W Częstochowie znajduje się Sanktuarium Krwi Chrystusa, a w Krakowie – kopia Włóczni św. Maurycego, mającej przebić bok Chrystusa. Kalwaria Pakość posiada natomiast relikwiarz z fragmentami Krzyża Świętego.
Nauka kontra wiara. Spór o autentyczność
Dla niektórych liczne relikwie – jak choćby ponad 30 „oryginalnych” gwoździ z krzyża – mogą wydawać się dowodem na przesadę lub naiwność dawnych wiernych. Jednak wiele relikwii nie miało na celu wprowadzenia w błąd – często były to symboliczne kopie lub przedmioty, które zetknęły się z oryginałem.
Współczesna nauka wciąż bada Całun Turyński czy Sudarium z Oviedo, korzystając z najnowszych technologii. Wyniki analiz są niejednoznaczne, ale niejednokrotnie skłaniają ku tezie o ich autentyczności.
Dla sceptyków relikwie pozostają historyczną ciekawostką. Dla wierzących – fizycznym dowodem na obecność Boga w historii i narzędziem głębszego przeżywania tajemnic wiary, zwłaszcza w okresie Wielkanocy.
Czytaj też:
Kiedy odbędzie się konklawe? Jeden z faworytów pokusił się o żartCzytaj też:
Kim byłby faworyt Franciszka na papieża? Ks. Prusak: Poprzez nominacje odkrył swoje sympatie