Państwo pod dżunglą

Państwo pod dżunglą

Dodano:   /  Zmieniono: 
Archeolodzy, uzbrojeni w laserowy skaner, odkryli średniowieczne miasta, których ślady dawno już zatarł gęsty las.

Kambodża, która na co dzień kojarzy się z biedą i polami śmierci, na których grzebano ofiary reżimu Pol Pota, jest kopalnią wspaniałych zabytków z czasów hinduistyczno-buddyjskiego państwa, obejmującego między 800 a 1400 r. dużą część południowo-wschodniej Azji. Skalę i rozmach budowli z tamtego okresu od lat bada australijski archeolog Damian Evans, ale dopiero niedawno, jak doniósł serwis livescience.com, udało mu się odkryć monumentalną sieć średniowiecznych osiedli, które ukrywała przed ludzkim okiem żarłoczna dżungla. Tym razem nie trzeba było organizować wykopalisk, ponieważ klasyczne metody archeologiczne i tak okazałyby się w leśnej gęstwinie mało przydatne. Evans i jego zespół posłużyli się techniką teledetekcji i poprowadzili swoje badania z powietrza za pomocą LiDAR-u, czyli laserowego skanera. Okazało się, że wokół okupowanego przez turystów kompleksu zabudowań religijnych Angkor, pod warstwą wiecznie zielonej roślinności, rozciągają się pola kopulastych, ziemnych kopców (niektóre mają też kształt spirali). Jak pokazały analizy komputerowe zebranego materiału, kopce są rozmieszczone na planie siatki i choć ich przeznaczenie pozostaje tajemnicą, to według Evansa znajdują się w miejscu, gdzie kiedyś przebiegały miejskie ulice i bulwary. Skany badanego obszaru ujawniły też plątaninę kanałów, sadzawek i wałów. – Z powierzchni ziemi ten teren wygląda po prostu jak dżungla albo pole ryżowe, tymczasem kiedy wprowadzamy dane do komputera, pojawiają się zarysy nieznanych miast. Dopóki nie znaleźliśmy tego miejsca, nie mieliśmy pojęcia, że istniała wtedy tak intensywna urbanizacja, że poza znaną na całym świecie świątynią Angkor Wat wybudowano tu może nawet 1000 innych budowli sakralnych, a wokół nich rozciągała się cała miejska struktura – opowiada o swoich wrażeniach amerykańskiemu radiu NPR Evans.

Angkor i coś więcej

Widok kamiennego kompleksu religijnego Angkor, wokół którego swoje badania prowadził Evans, z lotu ptaka zapiera dech. Angkor znajduje się nad jeziorem Tonle Sap, które już samo w sobie jest przyrodniczą ciekawostką. Pełni bowiem funkcję naturalnego zbiornika retencyjnego dla wylewów Mekongu, z którym jest połączone niewielką rzeką. Wiosną, kiedy topnieją himalajskie śniegi i wzbierają wody Mekongu, ich masy zostają wtłoczone do jeziora, które kilkakrotnie się przez to powiększa. Oprócz jeziora i rzeki, pomiędzy XII-wiecznymi świątyniami z czasów panowania Khmerów znajdują się sztuczne zbiorniki wodne, z których największy był jeszcze w latach 50. wykorzystywany jako lądowisko dla hydroplanów. Naukowcy wciąż się spierają, czy owe zbiorniki odgrywały wyłącznie rolę praktyczną, czy przede wszystkim religijną i reprezentacyjną. Są olbrzymie i widać je na zdjęciach satelitarnych. Najważniejsze budowle kompleksu Angkor to jednak warownia Angkor Thom i Angkor Wat (słowo „wat” oznacza świątynię). – Jest to jedno z tych miejsc, które trzeba przynajmniej raz w życiu odwiedzić – mówi „Wprost” dr Marta Żuchowska, archeolog i sinolog z Instytutu Archeologii UW. Według dr Żuchowskiej obszar, na którym poza Angkor Wat wznoszono setki innych świątyń i satelickich wobec nich osiedli odkrytych właśnie przez Evansa, obejmował nawet 1000 km kw. Archeolodzy nazywają te rejony Greater Angkor (czyli „większe Angor”). Według Evansa stanowiły one w XII w. centrum państwa Khmerów. Angkor Wat, poświęcona bóstwu Wisznu, znajdowała się więc w samym jego sercu. Jak zauważa dr Żuchowska, choć brakowało na to dowodów w postaci materialnych śladów, archeolodzy od dawna zdawali sobie sprawę z tego, że tutejsze świątynie nie istniały w próżni i musiały wokół nich powstawać ludzkie osiedla. – Dlatego tak ważne jest odkrycie Evansa. Poza tym być może uda się przekonać władze Kambodży, że trzeba otoczyć ochroną znacznie większy teren niż tylko sam Angkor Wat i okolice – mówi dr Żuchowska. Trzeba się jednak bardzo postarać, żeby patrząc na lotnicze zdjęcia tego w większości porośniętego dżunglą terenu, wyobrazić sobie na jej miejscu tkankę miejską, którą wyczarował za pomocą laserowego skanera Evans. Ze względu na monsunowy klimat panujący w Kambodży miasta z tamtego czasu wznoszono z ulotnych materiałów i nie były one tak tłoczne jak europejskie, dlatego archeolodzy nazwali je kompleksami urbanistycznymi o niskiej gęstości zaludnienia (to określenie dotyczy także miast prekolumbijskiej Gwatemali i Meksyku o podobnym do Kambodży klimacie). Między osiedlami leżały, według dr Żuchowskiej, tereny jeszcze mniej zaludnione, gdzie mogły się znajdować m.in. pola uprawne. Badania Evansa potwierdzają zresztą, że na terenie Greater Angkor w ogóle nie było w średniowieczu lasu, bo został wycięty pod zabudowę i rolnictwo. Miasta konstruowano z drewna, bo kamień i cegły były zarezerwowane dla budowli sakralnych, dlatego nie pozostał po nich żaden ślad. Żaden, z wyjątkiem organicznych plam po gnijącym drewnie w miejscach, gdzie stały kiedyś domy, oraz kanałów, sadzawek i nierówności terenu, które pozwoliły Evansowi, dzięki technice laserowej, sporządzić mapę niewidocznych gołym okiem miast. Jako rasowy archeolog musiał się jednak upewnić także w terenie, że rzeczywiście istniały. W dżungli znalazł m.in. liczne fragmenty kamiennych piedestałów, na których ustawiano posągi i cegły. Należały do świątyń, a jeśli istniały tam świątynie, musiały też być i miasta. Dzięki takim kamiennym fragmentom łatwiej będzie określić czas, z którego pochodzą odkryte przez Evansa osiedla. – Poza tym zdarza się, że namierzone z powietrza formacje mają orientację podobną do ustawienia świątyń, których daty przecież zazwyczaj znamy, co też ułatwia określenie czasu powstania osiedli – dodaje dr Żuchowska.

Więcej możesz przeczytać w 26/2016 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 26/2016 (1742)

  • Rozwiążmy Parlament Europejski26 cze 2016, 20:00Brexit boleśnie nam przypomniał, że światem rządzą prawa dżungli, a nie opatrzność komisarzy i postępowe teorie dziejów. Historia nie jest radosnym ciągiem zdarzeń ewoluujących w stronę doskonałości człowieka i idealnego ustroju państwa.8
  • Wojna o aborcję wybuchnie jesienią26 cze 2016, 20:00Po wakacjach Sejm stanie się areną walki o przerywanie ciąży. Do laski marszałkowskiej trafią dwa obywatelskie projekty przygotowane przez środowiska lewicowe i prawicowe.12
  • GROM leci do Iraku26 cze 2016, 20:00Prezydent Andrzej Duda podpisał decyzję o wysłaniu dwóch kontyngentów polskich żołnierzy na Bliski Wschód. W operacji „Inherent Resolve” w Iraku weźmie udział 60 żołnierzy Wojsk Specjalnych.12
  • Wstyd brytyjskiej floty26 cze 2016, 20:00Sześć okrętów wojennych klasy Type 45 (każdy kosztował okrągły miliard funtów) miało być dumą floty wojennej Jej Królewskiej Mości. Godne XXI w., supernowoczesne, niewidzialne dla radarów i napakowane elektroniką niszczyciele posiadają wszystko,...14
  • Portfele „Wprost” dla najlepszych26 cze 2016, 20:00W tym samym dniu, kiedy ważyły się losy przyszłości UE, przedstawiciele świata finansów spotkali się na gali Portfele „Wprost” 2016, by odebrać nagrody za to, co przygotowali dla swoich klientów18
  • Zdarzyło się jutro26 cze 2016, 20:00Podczas meczu Polska – Szwajcaria niektórych polskich piłkarzy wcale nie trzeba było motywować. Od razu było widać, który to frankowicz.20
  • Żegnaj, Brytanio, witajcie problemy26 cze 2016, 20:00Wielka Brytania wprowadziła Europę w historyczny zakręt. Jedno, co możemy przewidzieć, to z pewnością to, że nie jesteśmy w stanie przewidzieć wszystkich perturbacji. Pytanie raczej, jak i czy Polska musi na tym tylko tracić?26
  • Europejskie domino26 cze 2016, 20:00Brexit to przede wszystkim sygnał dla instytucji unijnych: trzeba się skupić na odbudowaniu zaufania obywateli do projektu europejskiego, a nie na pomysłach dalszej integracji - mówi Agata Gostyńska-Jakubowska, ekspertka Centre for European Reform...30
  • Wygrani i przegrani Brexitu26 cze 2016, 20:00Winnym Brexitu jest David Cameron. Rozpisywanie referendum w czasie, gdy Unia ma tyle problemów wewnętrznych i jest pod tak wielką presją zewnętrzną, było bardzo lekkomyślne31
  • UE 2.026 cze 2016, 20:00Brexit stał się faktem. Brytyjczycy odrzucili ideę superpaństwa, którą tylnymi drzwiami wprowadzała Komisja Europejska. Znaków ostrzegawczych było wystarczająco wiele, ale brukselska biurokracja wolała koncentrować się na poszerzaniu swojej...32
  • Kto pokochał 500 plus26 cze 2016, 20:00Opozycja nie bardzo wie, jak się PiS dobrać do skóry. Nie można go atakować za to, że okłamał wyborców, bo uruchomił program 500 plus. Nie można liczyć na rozbicie Zjednoczonej Prawicy, bo jest nieomal monolitem.34
  • PiS musi się bardziej postarać26 cze 2016, 20:00Tymczasem pani premier zapowiedziała, że podatków dla milionerów nie podniesie – mówi „Wprost” Adrian Zandberg, lider Partii Razem.37
  • To politycy produkują kryzysy26 cze 2016, 20:00Odnoszę wrażenie, że rządzący zaczynają zdawać sobie sprawę, iż realizacja wszystkich zapowiedzi wyborczych PiS będzie miała mocno negatywny skutek dla finansów publicznych, a w ślad za tym dla gospodarki – mówi „Wprost” Stanisław Gomułka, główny...38
  • Ustrój państwa, PiS i „przyjaciele”26 cze 2016, 20:00W latach 60. zwolennicy komunizmu mawiali: „to wspaniały ustrój, tylko społeczeństwo do niego nie dorosło”.39
  • Raban Franciszka26 cze 2016, 20:00Wszystko zaczęło się w 1983 r., gdy w Rzymie obchodzono 1950-lecie śmierci Chrystusa. W połowie roku jubileuszowego Jan Paweł II zaniepokoił się, że w watykańskich uroczystościach prawie w ogóle nie uczestniczą młodzi. Natychmiast skontaktował się...40
  • Zbrodnia i kara. Jak pracują policjanci z Archiwum X?26 cze 2016, 20:00Policjanci coraz częściej znajdują sprawców morderstw dokonanych przed kilkudziesięcioma laty. Okazuje się, że nie ma zbrodni doskonałych, a przyczyną długotrwałej bezkarności zabójców bywa banalne zaniedbanie śledczych.44
  • Jak przetrwać z dzieckiem na urlopie26 cze 2016, 20:00Opiekunka do dziecka, wychowawczyni w przedszkolu, nauczyciel w szkole – każdego dnia przez 8-10 godzin nie musimy być rodzicami, bo kto inny ma oko na dzieciaki. A potem przychodzą wakacje i nagle okazuje się, że musimy spędzać długie 24 godziny...47
  • Rzeczpospolita podsłuchiwana26 cze 2016, 20:00Jeśli wierzyć statystykom, zaglądanie sąsiadom w okna to nasza narodowa pasja. Jako świadomi obywatele oburzamy się jednak, gdy mamy do czynienia z przejawami kontroli i inwigilacji – czy to policyjnej, czy dziennikarskiej. A mimo to w domowym...48
  • Badania i rozwój opłacą się firmom26 cze 2016, 20:00Fundusze Europejskie pomogą przedsiębiorcom zbudować działy badań i rozwoju. Na ten cel jest ponad 580 mln euro na szczeblu krajowym i dodatkowe pieniądze w regionach. Wszystko po to, by firmy mogły tworzyć innowacje, a nie je kopiować.49
  • Po-rachunki polityczne26 cze 2016, 20:00Dziennikarsko-filmowe śledztwo o niejasnym pochodzeniu majątku byłej pierwszej pary Ameryki wzbudza wątpliwości nawet u zagorzałych zwolenników demokratów.50
  • Kasa Clintonów26 cze 2016, 20:00Nikt nie zarobił na polityce więcej niż rodzina Clintonów – wyjaśnia czytelnikom „Wprost” Peter Schweizer, autor głośnej książki „Clinton Cash“, na podstawie której powstał film pokazany w tym roku na festiwalu w Cannes.52
  • Konflikt w gnieździe szerszeni. Organizacje terrorystyczne walczą o wpływy26 cze 2016, 20:00Solidarność islamistów to puste deklaracje. Al-Kaida i Państwo Islamskie zwalczają się wzajemnie, sięgając po najbardziej brutalne metody.54
  • Król kiczu to komplement26 cze 2016, 20:00Zdobyć popularność to tak, jak wygrać w totolotka. Dlaczego 90 proc. osób traci jednak te pieniądze? Bo myślą, że one nigdy się nie skończą – mówi „Wprost” Michał Wiśniewski, lider zespołu Ich Troje, obchodzacego właśnie swoje 20-lecie.56
  • Pfleiderer Grajewo buduje pozycję europejskiego lidera26 cze 2016, 20:00Po przejęciu spółki matki Pfleiderer Grajewo urósł do rangi jednego z czołowych europejskich producentów wyrobów drewnopochodnych. Grupa prowadzi proces pełnej integracji, a od niedawna jej siedzibą jest Wrocław, w którym spółka rozbudowuje swoje...59
  • Kosmos na pożegnanie26 cze 2016, 20:00Piętnaście lat kazał Żuławski czekać swoim wyznawcom na kolejny film. Tyle czasu upłynęło od premiery „Wierności”. „Kosmos” okazał się jego pożegnaniem z kinem i widzami. Czołowy nonkonformista europejskiej sceny filmowej polskiej premiery nie...60
  • Nie chcę być obiektem westchnień tylko dziewcząt26 cze 2016, 20:00Trafiam do ludzi w różnym wieku, różnej płci i różnej seksualności. Nie rozumiem artystów, którzy tak boją się o swój wizerunek macho, że „całuśne” zdjęcia robią sobie tylko z fankami. Czasy się zmieniły, jesteśmy bardziej świadomi i mądrzejsi –...64
  • Sex, drugs i dojrzewanie26 cze 2016, 20:00Czy łatwo jest przechodzić mutację w blasku reflektorów i fleszy? Historia wielu hollywoodzkich dzieciaków dowodzi, że na tej drodze potyka się niemal każdy.65
  • Państwo pod dżunglą26 cze 2016, 20:00Archeolodzy, uzbrojeni w laserowy skaner, odkryli średniowieczne miasta, których ślady dawno już zatarł gęsty las.68
  • Niezwykłe odkrycie archeologów. Za pomocą laserów odnaleźli średniowieczne miasta3 lip 2016, 9:37Archeolodzy, uzbrojeni w laserowy skaner, odkryli średniowieczne miasta, których ślady dawno już zatarł gęsty las.68
  • Dwie siostry: Ameryka i Afryka26 cze 2016, 20:00Czytelnika, który sięga po „Drogę do domu”, musi zdumiewać, że autorka tej świetnej książki ma 26 lat. Rzecz jest tak opowiedziana i ma taki ciężar gatunkowy, jakby Yaa Gyasi (Amerykanka, której rodzina ma korzenie w Ghanie) była autorką z...70
  • Francuzik daje sobie radę26 cze 2016, 20:00Gdy pierwszy raz zawiesza się wzrok na Renault Kadjar, ma się wrażenie, że konstruktorzy postanowili napompować Clio Grandtour. I samochód przybrał całkiem interesujący kształt.76
  • Rosja, czyli państwo-kibol26 cze 2016, 20:00Wyniki sportowców zawsze wiele mówiły o kondycji reprezentowanego przez nich państwa. Lekkoatletki i pływaczki NRD – dla młodszych: Niemieckiej Republiki Demokratycznej, która z demokracją nie miała nic wspólnego – były zapładniane przed ważnymi...80
  • Lista 100 Najbogatszych Polaków 201626 cze 2016, 20:001. Dominika i Sebastian Kulczyk 16,5 mld zł Za życia ojca swoje gabinety mieli po przeciwnych stronach pierwszego piętra kamienicy na Kruczej, gdzie mieści się siedziba Kulczyk Holding. Ale dzisiaj w biznesie mówią jednym głosem. Taka była wola...84
  • 30 lat innowacji26 cze 2016, 20:00Obchody 30-lecia Adamedu, polskiej firmy biotechnologiczno-farmaceutycznej, zostały zainaugurowane otwarciem nowego Centrum Badawczo-Rozwojowego – jednego z najnowocześniejszych obiektów tego typu w Europie. Historia firmy to historia innowacji....119
  • Bankowość na najwyższym poziomie26 cze 2016, 20:00Bankowość prywatna (od ang. private banking) skierowana jest do osób, które dysponują oszczędnościami sporo większymi niż przeciętne120
  • Promocja polskiej gospodarki26 cze 2016, 20:00Antoni Ptak stworzył pod Łodzią centrum handlowe, które ułatwiło rozwój dziesiątkom tysięcy polskich firm i stało się znane na całym świecie. Teraz chce uczynić z Warszawy ośrodek wystawienniczy z prawdziwego zdarzenia.128
  • Gratka dla konesera26 cze 2016, 20:00Kameralne rezydencje dla koneserów w Finale Apartments – najpiękniejszy akord elitarnej inwestycji mieszkaniowej firmy Eko-Park przy Polu Mokotowskim w Warszawie.133
  • Ucieczka przed klientem26 cze 2016, 20:00Jest drogo, a będzie jeszcze drożej. Ceny dóbr luksusowych biją nigdy wcześniej nienotowane rekordy.136
  • Z najwyższej półki26 cze 2016, 20:00Fotel za 21 tys. dolarów czy szwajcarski zegarek niwelujący wpływ przyciągania ziemskiego za trzy razy tyle? Sprawdziliśmy, jakimi gadżetami producenci walczą o najgrubsze portfele klientów. I to, na jaki luksus mogą sobie pozwolić Polacy.142
  • Nocleg w raju26 cze 2016, 20:00Szampan i kawior to już przeżytek. W dzisiejszych czasach hotelowy luksus to stado słoni na wyciągnięcie ręki, kolacja w przestworzach oceanu czy piwnica pełna drogiego wina.146
  • Moda na SPA26 cze 2016, 20:00SPA staje się obowiązkowym elementem każdego renomowanego miejsca wypoczynkowego. Najnowsze trendy to ośrodki wyspecjalizowane w zabiegach dla mężczyzn i przyszłych mam.154
  • Zadbaj o jelita, będziesz szczęśliwy26 cze 2016, 20:00Dla większości to temat nie tyle wstydliwy, ile po prostu pomijany. Niektórzy jednak nazywają jelita drugim mózgiem organizmu. Zachodzi w nich tak wiele ważnych reakcji, że należy traktować je z szacunkiem.159