(Nie)popularność „Star Treka”

(Nie)popularność „Star Treka”

Star Trek: W nieznane (2016)
Star Trek: W nieznane (2016) Źródło: Paramount Pictures
Dodano:   /  Zmieniono: 
Wielkie amerykańskie marki kultury popularnej wcale nie są tak ogólnoświatowe, jak wmawiają nam reklamy.

Równo pół wieku temu w amerykańskich telewizorach pojawił się pierwszy odcinek serialu „Star Trek” o podróżach statku kosmicznego Enterprise, który „odważnie podąża tam, gdzie nie był jeszcze żaden człowiek”. Za kilka dni do kin wchodzi 13. film kinowy z tego cyklu, a telewizje na całym świecie co rusz powtarzają telewizyjne przygody (w sumie 30 sezonów) kapitana Kirka i jego następców. To jedna z największych popkulturowych marek na świecie. Ale – czy na całym świecie?

PIERWSZY POCAŁUNEK

Wystarczy przecież spojrzeć na nasze podwórko. Opowieści ze świata „Star Trek” nigdy nie zdobyły w Polsce większej popularności. Owszem – i u nas istnieje fandom (czyli zorganizowana, oddana grupa fanów tej marki), ale nieporównywalnie mniejszy niż ten w Stanach czy Europie Zachodniej. Tam „Star Trek” to tytuł kultowy na skalę porównywalną z „Gwiezdnymi wojnami”, u nas nawet nie wydano seriali „Star Trek” na DVD. Nie wspominając o setkach powieści czy komiksów, które od lat poszerzają to popkulturowe uniwersum. W polskich księgarniach znajdziemy wiele literackich rozszerzeń filmów „Star Wars” i ani jednego „Star Treka”. Skąd taka różnica? Siła wielkich marek popkultury polega na trafieniu w punkt. Po prostu właściwa opowieść we właściwej formie trafia do odbiorców w czasie, gdy takiej opowieści potrzebują. Nie sposób tego zaplanować, bo nigdy do końca nie wiadomo, czego oczekują dziś odbiorcy. Ale tak właśnie rodzą się kultowe marki. Powieści Rowling o Harrym Potterze wydane dekadę wcześniej czy później nie stałyby się takim fenomenem. Zresztą kilku autorów, którzy podobne fabuły stworzyli, oskarżyło ją o plagiat. Żaden nie wygrał, bo za każdym razem były to tylko podobieństwa, a nie rozmyślne czerpanie z ich pomysłów, ale to dowód na to, że sama idea nie była taka oryginalna. Rowling jest sprawną autorką, ale to, że spośród dziesiątek pisarzy właśnie ona stała się największym fenomenem literackim ostatnich dekad, to efekt trafienia w potrzeby młodych czytelników we właściwym momencie. Podobnie było ze „Star Trekiem” – premiera serialu w 1966 r. była początkiem nowej ery amerykańskiej telewizji. Serial nie tylko zdobył wielką popularność i był jak na owe czasy postępowy (to w „Star Treku” można było po raz pierwszy w amerykańskiej telewizji zobaczyć pocałunek bohaterów należących do dwóch różnych ras). Gdy po dwóch sezonach ogłoszono zdjęcie serialu z anteny, po raz pierwszy w historii zorganizowano masową akcję pisania listów do stacji telewizyjnej z żądaniem przywrócenia programu. Serial wrócił na antenę i powstał kolejny, trzeci sezon. Przez lata powtarzano te blisko 80 odcinków w setkach lokalnych stacji, a z czasem – pod koniec lat 70. – rozpoczęto kręcenie filmów kinowych. W 1987 r. pojawił się kolejny serial: „Star Trek: Następne pokolenie”.

RADZIECCY KLINGONI

I to wszystko nas ominęło. Fenomen tej marki polegał w dużej mierze na atrakcyjności pierwszego w latach 60. serialu. Tam, gdzie go emitowano bez większych opóźnień (w Wielkiej Brytanii czy Niemczech), dzisiejsza popularność „Star Treka” jest powszechna. Niestety, nie zobaczyliśmy tego serialu w polskiej telewizji aż do końca XX w. Gdy w latach 70. otworzyliśmy się trochę na zachodnią kulturę, w miejsce „Star Treka” zakupiono jego znacznie słabszą brytyjską kalkę „Kosmos 1999”. I ten tytuł do dziś z nostalgią wspominają widzowie pamiętający Studio 2 i inne telewizyjne atrakcje czasów Edwarda Gierka. Czemu to nie był „Star Trek”? Może przeważył wątek złowrogich Klingonów, brutalnej kosmicznej rasy zdobywców, która wielu widzom mocno kojarzyła się ze Związkiem Radzieckim. Tak czy owak – nie dostaliśmy tego serialu wtedy, gdy miało to największy sens. I chociaż „Star Trek: Następne pokolenie” pojawił się w naszej telewizji dość szybko, to było już za późno. Bez fundamentów sprzed lat nigdy nie dało się zbudować popularności tej serii. Podobnie jest z najpopularniejszą marką brytyjskiej popkultury, czyli serialem „Doktor Who”. Kierowana do młodszych widzów produkcja BBC, podszyta dobrze ukrytą porcją dydaktyki, wystartowała w 1963 r. i szybko stała się telewizyjnym hitem i kulturowym fenomenem. I jest nim do dziś. W Polsce zobaczyliśmy Doktora dopiero w latach 90. i bez znajomości wcześniejszych dekad jego przygód marka ta nie miała szans na ułamek swojej zachodniej popularności. A idealnym kontrprzykładem tego zjawiska są właśnie „Gwiezdne wojny”. Tu nie czekaliśmy. Film George’a Lucasa pojawił się w polskich kinach niespełna dwa lata po światowej premierze (wiosną 1979 r.) i zdobył popularność równie wielką jak wszędzie.

Więcej możesz przeczytać w 29/2016 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 29/2016 (1745)

  • Ile razy jeszcze?17 lip 2016, 20:00W miarę jak ubywać będzie nam symbolicznych miejsc, miast pomników naszej cywilizacji, niewolnych od terrorystów, Europa będzie musiała przebudować to, co uważała za europejski system wartości. Tolerancję do granic bezmyślności, polityczną...3
  • Feminizacja polityki17 lip 2016, 20:00Kobiety przejmują władzę w Europie. Nowa brytyjska premier Theresa May jest już kolejną osobą, która skutecznie rzuca wyzwanie dominacji mężczyzn w polityce. Najważniejszą z nich pozostaje niemiecka kanclerz Angela Merkel, która od lat trzyma się...6
  • Zamach w Nicei17 lip 2016, 20:00Ponad 84 zabitych, w tym dziesięcioro dzieci. Przeszło 50 osób w stanie krytycznym. To ostrożny piątkowy bilans zamachu terrorystycznego w Nicei. 14 lipca podczas obchodów Dnia Bastylii, najważniejszego francuskiego święta narodowego, rozpędzona...9
  • Kalifat idzie do Europy17 lip 2016, 20:00Państwo Islamskie przegrywa wojny, ale nie rezygnuje z ekspansji. Dżihadyści przygotowują już pierwszy europejski kalifat, a raczej pierwszy, który ma się tu odrodzić po 600 latach panowania chrześcijan.12
  • Inicjatywa Kijowskiego więdnie17 lip 2016, 20:00Skupiająca kilkanaście ugrupowań od prawa do lewa koalicja Wolność, Równość, Demokracja zaczyna się rozpadać. Powodem są rozbieżności programowe i ambicje partyjnych liderów.16
  • Pracujemy nad własną marką17 lip 2016, 20:00W polityce od razu widać, czy coś dobrze idzie, złapało wiatr w żagle czy nie. W przypadku koalicji Wolność, Równość, Demokracja tego wiatru nie widzę. Nie odnotowałem też żadnej aktywności Nowoczesnej w związku z tą koalicją – mówi „Wprost”...18
  • KOD pod dyktando Nowoczesnej17 lip 2016, 20:00– Na pierwszym spotkaniu nie ustaliliśmy nic. Zrobiono za to medialny show. Zacząłem wątpić, czy inicjatywa ta ma przyszłość. Co więcej, nie mam dzisiaj wątpliwości, że KOD nie powstał spontanicznie – o kulisach działania koalicji WRD mówi...19
  • Mistrz zamieszania17 lip 2016, 20:00Ministrowie się na niego wściekają, bo wychodzi przed szereg, opowiada o sprawach, które nie leżą w jego kompetencjach. Henryk Kowalczyk, szef Stałego Komitetu Rady Ministrów, stał się symbolem chaosu informacyjnego rządu. Ma dużą wiedzę i chętnie...20
  • Wiceministerialny potok słów17 lip 2016, 20:00Warto słuchać wiceministrów, bo to oni sondują różne pomysły rządu. Ale są też i tacy, którzy zwyczajnie wychodzą przed szereg, by pleść androny.22
  • Si vis pacem, para bellum?17 lip 2016, 20:00Decyzje warszawskiego szczytu NATO są dla Polski i krajów bałtyckich korzystne, ale nie wybiegają poza wcześniejsze ustalenia i oczekiwania uczestników. Najbardziej zwraca jednak uwagę deklaracja polskiego ministra obrony zwiększenia wydatków na...23
  • Skazani bez wyroku17 lip 2016, 20:00Nawet 150 polskich ojców rocznie pada ofiarą niesłusznego oskarżenia o pedofilię. To często efekt zemsty eksżony albo fałszywe działo wytoczone w trakcie sprawy rozwodowej.24
  • Dorośli, którzy boją się dzieci17 lip 2016, 20:00Pedofobia jest szalenie szkodliwą odpowiedzią na pedofilię. Powoduje, że rodzice mają mniejszy kontakt ze swoimi dziećmi – mówi Cosimo Schinaia, włoski psychiatra i psychoanalityk, autor książki „Pedofilia. Psychoanaliza i świat pedofila”.25
  • Dzieciom trudno się wraca17 lip 2016, 20:00Brexit i ksenofobiczne hasła pod adresem Polaków na Wyspach Brytyjskich mogą sprawić, że część naszej emigracji będzie rozważać możliwość powrotu do kraju. Doświadczenia tych, którzy już wrócili, pokazują, że to nie będzie łatwe. Zwłaszcza dla...28
  • Technologia pomocą dla firm17 lip 2016, 20:00Sterta papieru w okienku i przedsiębiorca czekający na urzędnika – te obrazki odchodzą do lamusa. Wszystko dzięki e-usługom, które pomogą firmom szybciej załatwić to wszystko, na co przez lata traciły masę czasu.31
  • Powrót pokolenia JP217 lip 2016, 20:00Wierzą nieco rzadziej, ale coraz mocniej. Tak według najnowszych badań zmienia się religijność młodych Polaków od śmierci Jana Pawła II. „Pokolenie JP2” zatem istnieje, choć jest inne, niż 11 lat temu przewidywali socjologowie.32
  • Przywrócić egzaminy wstępne17 lip 2016, 20:00Przeczytałam rozmowę z prof. Andrzejem Waśkiewiczem, dyrektorem Instytutu Socjologii UW, w której wyjaśniał przyczyny wprowadzenia egzaminów wstępnych na studia. W pełni podzielam jego zdanie. Od kilkunastu lat uczę studentów dziennikarstwa i mam...34
  • Drużyna Nawałki coraz bardziej złota17 lip 2016, 20:00Bariera została przełamana. Europejskie kluby przestały traktować polskich piłkarzy jak zawodników trzeciej kategorii. Po udanym Euro największe kluby są w stanie zapłacić za Biało-Czerwonych najwyższe stawki.36
  • Podróż do natury17 lip 2016, 20:00W wakacyjnym cyklu „Wprost” „Polska na lato” tym razem czas na naturę. Podpowiadamy dziesięć unikatowych pod względem przyrodniczym miejsc, które udowodnią, że Polska jest najpiękniejsza.40
  • Dieta z zasadami17 lip 2016, 20:00Zakochało się w niej pół Hollywood na czele z Gwyneth Paltrow, Kirsten Dunst i Jennifer Aniston. Oprócz utraty wagi ten styl jedzenia obiecuje więcej zdrowia, witalności i dobrego humoru. Jaka jest tajemnica sukcesu diety zasadowej?43
  • Szukając auta idealnego17 lip 2016, 20:00Wybór nowego samochodu to niełatwa sprawa. Wszyscy chcielibyśmy mieć auto na każdą okazję.44
  • Pięć rad, jak rozmawiać z nastolatkiem17 lip 2016, 20:00Małe dzieci – mały kłopot, duże dzieci…? Jeśli ktoś nie przeszedł przez bunt nastolatka, to nawet nie wie, jak duży jest ten kłopot. Joanna Żewakowska, psycholog z Kliniki PsychoMedic, podpowiada, jak go przetrwać.46
  • Raport o zdrowiu kobiety. Polka pod presją17 lip 2016, 21:09Rozpoczynamy cykl artykułów o zdrowiu Polaków, które ma kluczowe znaczenie dla dobrego i szczęśliwego życia. Pierwszy – o kondycji Polek: zdrowiu psychicznym i najczęściej trapiących je schorzeniach.48
  • Z ręką na sercu17 lip 2016, 20:00Choroby układu krążenia zabijają aż 50 proc. Polek. To dwukrotnie więcej niż wszystkie choroby nowotworowe. Kobiety chorują na serce głównie po menopauzie – mówi dr n. med. Jadwiga Wolszakiewicz z Instytutu Kardiologii w warszawskim Aninie.51
  • Cichy zabójca17 lip 2016, 20:00W Polsce na raka jajnika umiera o 15 proc. więcej kobiet niż średnio w innych krajach Unii. To jeden z trudniejszych do wykrycia nowotworów.52
  • Tarczyca, kobiecy problem17 lip 2016, 20:00Schorzenia tarczycy należą do najczęstszych problemów endokrynologicznych. Guzki tego organu stwierdza się u ponad połowy dorosłych Polek, coraz częściej też rozpoznajemy zaburzenia hormonalne, zwłaszcza niedoczynność.53
  • Wstydliwy problem17 lip 2016, 20:00Zaparcia stają się już problemem cywilizacyjnym. Szczególnie często skarżą się na nie kobiety.54
  • Spakuj spokój na wakacje17 lip 2016, 20:00Wakacje to czas upragnionego wypoczynku i wyjazdów, często za granicę. Dobrze mieć odpowiednią polisę, czyli taką, która zapewni wygodny i bezstresowy urlop.56
  • Najbardziej zabójczy i źle rokujący17 lip 2016, 20:00Rak płuca jest w Polsce najczęściej diagnozowanym, najbardziej śmiertelnym i źle rokującym typem nowotworu. Pod względem zachorowalności (na 100 tys. mieszkańców) zajmujemy w Europie trzecie miejsce – po Danii i Węgrzech. Na całym świecie rak...58
  • Dzień z życia milionera17 lip 2016, 20:00Wydaje ci się, że codzienne życie ajbogatszych Polaków bardzo różni się od twojego? No to zobacz, czy tak jest rzeczywiście. Sprawdziliśmy, jak żyją, co jedzą i w jakich warunkach pracują najbogatsi ludzie w kraju. Mają za co zaszaleć, ale na...66
  • Matka Theresa17 lip 2016, 20:00Nowa premier Wielkiej Brytanii ma wyprowadzić kraj z UE. Już pierwsze nominacje w rządzie Theresy May wskazują, że Unię czekają ciężkie rozmowy z Brytyjczykami, a Brytyjczyków lżejsza transformacja, niż ich straszono.70
  • (Nie)popularność „Star Treka”17 lip 2016, 20:00Wielkie amerykańskie marki kultury popularnej wcale nie są tak ogólnoświatowe, jak wmawiają nam reklamy.74
  • Bać się czy nie bać17 lip 2016, 20:00Wirus zika dzieli środowisko naukowe. Kilkuset uczonych wezwało do przeniesienia olimpiady z Rio do innego miasta, podczas gdy eksperci WHO uspokajają, że nie ma takiej potrzeby.77
  • Top 10 polskich kryminałów17 lip 2016, 20:00Popularność polskiej prozy kryminalnej w dużym stopniu zasadza się na seriach powieściowych, wcale nie gorszych niż te pisane przez Skandynawów czy Amerykanów. Oto dziesięć najlepszych polskich serii kryminalnych.80
  • Kryminał jest silny jako gatunek17 lip 2016, 20:00Kryminał absorbuje wątki z innych dziedzin i przez to pięknie sprawdza się jako powieść realistyczna – mówi Marcin Wroński, autor cyklu o komisarzu Zydze Maciejewskim.81
  • Podlaska gościnność17 lip 2016, 20:00Ludzie gastronomii są na ogół nieco zblazowani. „Stek? Ribeye? Black angus? Czterotygodniowy? Stary, w zeszłym miesiącu jadłem sześciotygodniowego!”. „Homar? A ile waży? 3 kg? Ten, co to nam zrobił Onufry, to był homar!”. „Szampan? Churchill 2006?...82
  • Przekręcone, pominięte, przemilczane17 lip 2016, 20:00Wątpliwości na temat tego, co tak naprawdę powiedział Barack Obama w sprawie Trybunału Konstytucyjnego, wywołały w Polsce prawdziwą burzę. I słusznie, bo od tego typu nieporozumień zaczęła się niejedna wojna.84
  • Książki17 lip 2016, 20:00Skóra w której żyję "Skóra” to jedna z najlepszych psychologicznych powieści ostatnich lat i jedna z najbardziej udanych książek w dorobku amerykańskiej noblistki Toni Morrison. Oto na świat przychodzi córka pary Mulatów, nazwana później Bride,...87
  • Muzyka17 lip 2016, 20:00Ameryka z Islandii Kto wie, czy największą zasługą serialu „Vinyl” nie jest równie świetna ścieżka dźwiękowa. Nie tylko komentuje ona kolejne odcinki, ale przede wszystkim prezentuje nowych wykonawców, pozwalających sobie na stylowe wariacje,...88
  • Film - recenzje17 lip 2016, 20:00Odgrzewany popcorn Filmowe ciasteczko z nostalgią. Kilka dekad temu radosna komedia z elementami grozy o grupce nerdów biegających po Nowym Jorku i łapiących duchy w odkurzacze była rewelacyjną rozrywką. Do tego świetna piosenka i jedna z...89
  • Bez przebaczenia17 lip 2016, 20:00Porsche Cayenne GTS O takim samochodzie marzy bardzo wielu. Już sam znaczek budzi emocje. Gdy jeszcze dodamy, że sportowe parametry łączą się z luksusowym wnętrzem, to znamy już powody westchnień. Gdy wypowiadamy słowo Porsche, to przenosimy się w...90
  • Know-How17 lip 2016, 20:00Uber – wzloty i upadki UBER WYCOFUJE SIĘ Z WĘGIER. Powodem jest nowe prawo, które pozwala na zablokowanie przez władze aplikacji i serwisów oferujących nielegalne usługi przewozowe. W komunikacie firma wyjaśniła, że nie jest stanie funkcjonować...91
  • Zbawca z Brukseli17 lip 2016, 20:30Teoretycznie zapowiedź Grzegorza Schetyny o wystawieniu Donalda Tuska w wyborach prezydenckich można by uznać za zapowiedź wielkiego planu odbudowy Platformy Obywatelskiej. Oto obecny szef partii mówi, że chce, by na czele państwa stanął człowiek...92
  • Kilowaty ze śmieci17 lip 2016, 20:00Świat obrasta śmieciami. Na spalaniu odpadów powstaje cała nowa branża gospodarki, a z tym się wiąże jak zwykle całe mnóstwo gier o rynek.94
  • Energia z odzysku17 lip 2016, 20:00W Rzeszowie powstaje nowoczesna instalacja termicznego przetwarzania odpadów. Pozwoli ona w sposób całkowicie bezpieczny dla otoczenia wytworzyć energię z odpadów komunalnych, które dotychczas trafiały na wysypiska śmieci.96
  • Z cysterny do skrzydła17 lip 2016, 20:00Czy budowa pomp przy torach kolejowych może obniżyć ceny biletów lotniczych? Na Lotnisku Chopina właśnie tak się dzieje. Efekty wkrótce odczujemy w portfelach.98