Obietnice i zapowiedzi

W ostatnim tygodniu kampanii "Wprost” przygotował zestawienie propozycji programowych siedmiu partii, które liczą się w wyścigu do Sejmu. Z lektury wyłania się obraz troski większości ugrupowań o nasze portfele. Choć te obietnice są różnie rozłożone w zależności od partii. Nasze symulacje i sporządzone przez Centrum Analiz Ekonomicznych "CenEA” wskazują, że najbardziej wrażliwa na ludzi osiągających niskie dochody jest Zjednoczona Lewica. Na drugim biegunie jest Nowoczesna, której propozycje odpowiadają w zasadzie wyłącznie na potrzeby osób zamożnych. Ryszard Petru nie docenia też trudu wychowania dzieci – najbardziej prorodzinne jest PiS. Przeciętne małżeństwo zyskałoby po wdrożeniu jego programu 501 zł miesięcznie.

Zaskakująca może być także analiza kosztów poszczególnych propozycji. Okazuje się, że najdroższy jest program Lewicy (biorąc pod uwagę wyłącznie propozycje podatkowo-świadczeniowe). Jej propozycje kosztowałby rocznie 97,7 mld zł. Drugi w kolejności jest Paweł Kukiz (67,4 mld zł), dopiero na trzecim miejscu PiS (44,9 mld zł).

Ciekawe jest to, że eksperci nie podjęli się oszacowania propozycji PO bo nie umieli jej zinterpretować. Co więcej, przygotowując opracowanie, nie otrzymali odpowiedzi o szczegóły od wiceministra finansów Artura Radziwiłła i komitetu wyborczego PO.

Finanse osobiste:

PiS:

• podniesienie kwoty wolnej od podatku – obecnie wynosi niespełna 3,1 tys. zł, ma wzrosnąć do 8 tys.,
  
• 0 proc. VAT na artykuły dziecięce,
  
• 12 zł za godzinę pracy – ma obowiązywać nie tylko miesięczna pensja minimalna (od 2016 r. – 1850 zł), ale także minimalna stawka godzinowa,
  
• obniżenie VAT – ten podatek ma wrócić do wysokości sprzed podwyżek, redukcja o 1 pkt proc.,
  
• 500 zł na dziecko – wypłacane na drugie i kolejne bez względu na dochód rodziny, wypłacane na jedno dziecko, jeśli dochód w rodzinie nie przekracza 800 zł na osobę, lub 1200 zł, jeśli w rodzinie jest dziecko niepełnosprawne.

PO:

• zastąpienie składek ZUS i NFZ jednym nowym podatkiem, który uwzględniałby liczbę dzieci w rodzinie i wysokość dochodów. Miałby wynosić od 10 do 39,5 proc. pensji, ale szczegółów brak,
  
• godzinowa stawka za pracę – 12 zł,
  
• obniżka VAT o 1 pkt proc., składki ZUS na wszystkie umowy-zlecenia,
  
• refundowanie składek firmie za młodą osobę przez dwa pierwsze lata jej pracy (do 4 tys. zł rocznie),
  
• 1 tys. zł przez rok na każde dziecko, bez względu na status zawodowy rodzica, tzw. złotówka za złotówkę – elastyczne kryterium dochodowe w świadczeniach rodzinnych.

Zjednoczona Lewica:

• płaca minimalna 2500 zł, minimalna godzinowa stawka 15 zł,
  
• odmrożenie płac pracowników budżetówki,
  
• dłuższe urlopy – pełny ma trwać nie 26, ale 30 dni,
  
• zwolnienie z PIT do 21 tys. zł rocznie,
  
• stawka podatkowa 40 proc.,
  
• obniżka VAT do 21 proc.,
  
• podniesienie najniższych emerytur o 200 zł,
  
• podniesienie kryterium dochodowego uprawniającego do pomocy społecznej do poziomu minimum socjalnego (z 514 do 821 zł na osobę), podniesienie kryterium dochodowego uprawniającego do świadczeń rodzinnych – z 674 zł do 821 zł,
  
• podniesienie zasiłku rodzinnego do 300 zł miesięcznie,
  
• tzw. premia obywatelska – obywatel ma otrzymać część wypracowanego PKB, w 2014 r. – 500 zł.

Kukiz’15:

• obniżenie składek ZUS dla samozatrudnionych – z 1 tys. zł do 440 zł,
  
• wprowadzenie podatku dla samozatrudnionych w wysokości 1 proc. od przychodu,
  
• docelowo całkowita likwidacja podatku PIT, zastąpienie składek ZUS i NFZ jedną płatnością do Funduszu Płac,
  
• wprowadzenie 0 proc. VAT na produkty pierwszej potrzeby.

KORWiN:

• likwidacja PIT i CIT,
  
• obniżka VAT i akcyzy do granic dopuszczonych przez UE – do 15 proc. i 5 proc.

Nowoczesna:

• jednolita stawka 16 proc. PIT, CIT i VAT.

PSL:

• 0 proc. VAT na artykuły dziecięce,
  
• emerytura minimalna w wysokości 1200 zł,
  
• płaca minimalna w wysokości połowy średniej pensji,
  
• bezpłatne leki dla seniorów,
  
• zwolnienie z ZUS przez pierwszy rok prowadzenia firmy, później redukcja składek o 50 proc.

Razem:

• podniesienie kwoty wolnej od podatku do poziomu 12 000 złotych.
• progresywny podatek dochodowy; proponowane stawki: 0 proc, 22 proc., 33 proc., 44 proc., 55 proc., 75 proc.;
• minimalna płaca godzinowa na poziomie 15 złotych dla umów o pracę oraz 20 złotych dla umów cywilno-prawnych;
  

Sprawy gospodarcze i społeczne

PiS:

• niższy CIT dla małych (roczne przychody do 1,2 mln euro) – stawka 15 proc.,
  
• ulga na inwestycje – m.in. podwójna ulga inwestycyjna dla firm wprowadzających nowoczesne polskie technologie,
  
• podatek na hipermarkety, niższy wiek emerytalny – powrót do wieku 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, powrót przywilejów prokuratorów i sędziów, a także ubezpieczonych w KRUS,
  
• wycofanie ze szkół sześciolatków – od września 2016 r. rodzice mają zyskać wybór, czy chcą wysyłać sześciolatki do szkół, darmowe leki dla seniorów – dla tych, którzy ukończyli 75 lat,
  
• likwidacja gimnazjów – wprowadzony ma zostać system 3 x 4 - powrót do ośmiu lat podstawówki, kształcenie wczesnoszkolne trwałoby do czwartej klasy, plus cztery lata liceum.

PO:

• walka z umowami śmieciowymi, m.in. przez jednolity kontrakt zatrudnienia,
  
• program „Mieszkanie dostępne” jako kontynuacja TBS (30 tys. mieszkań),
  
• kontynuacja programu „Senior-WI- GOR”,
  
• poprawa jakości kształcenia zawodowego,
  
• wyższe kredyty studenckie – wzrost z 600 do 1800 zł,
  
• zastąpienie Karty nauczyciela tzw. konstytucją oświatową,
  
• dostęp w szkole do logopedy i pedagoga, lepsza profilaktyka stomatologiczna uczniów, poprawa opieki świetlicowej,
  
• likwidacja testów dla sześcioklasistów,
  
• podwyżki dla lekarzy, pielęgniarek, personelu medycznego.

Zjednoczona Lewica:

• zniesienie ZUS przez pierwsze 18 mies. dla firm zatrudniających 1. i 2. pracownika,
  
• obniżenie wieku emerytalnego – przejście po 35 latach pracy (kobiety) i 40 latach (mężczyźni),
  
• podatek bankowy 0,5 proc. od aktywów,
  
• wzrost nakładów na zdrowie do 7 proc. PKB, prawo do leczenia wynikające z obywatelstwa, a nie opłacania składki,
  
• leki za darmo dla seniorów,
  
• likwidacja gimnazjów i lekcji religii,
  
• bezpłatne publiczne żłobki i przedszkola samorządowe,
  
• zachowanie Karty nauczyciela,
  
• uszczelnienie KRUS.

Kukiz’15:

• pełna przejrzystość wydatków publicznych – jawne umowy,
  
• opodatkowanie zagranicznych korporacji, podatek od nieruchomości na supermarkety,
  
• wprowadzenie do konstytucji zasady zrównoważonego budżetu,
  
• repolonizacja firm, wzmocnienie obywateli w kontaktach z bankami,
  
• zakaz wyprzedaży polskiej ziemi,
  
• zastąpienie CIT podatkiem przychodowym w wysokości 1 proc.,
  
• niewprowadzenie do Polski euro,
  
• wypowiedzenie pakietu klimatycznego.

KORWiN:

• prywatyzacja szkolnictwa.

Nowoczesna:

• odbudowa szkolnictwa zawodowego,
  
• narodowy program nauki angielskiego – upowszechnienie nauki tego języka,
  
• e-recepta, doprecyzowanie koszyka świadczeń gwarantowanych,
  
• likwidacja przywilejów emerytalnych,
  
• likwidacja obowiązku opłacania przez rok składek emerytalno-rentowych dla osób wchodzących na rynek pracy,
  
• likwidacja domów dziecka na rzecz pieczy zastępczej.

PSL:

• 50 tys. miejsc w żłobkach i 70 tys. w przedszkolach,
  
• bezpłatne podręczniki i posiłek w szkole, emerytura po 40 latach pracy,
  
• wpływy z CIT do samorządów.

• Walka z optymalizacją podatkową,
• Wprowadzenie zasady wydawania od 1 do 10 mld złotych z budżetu na budownictwo mieszkaniowe,
• 35-godzinny tydzień pracy,
• Finansowanie służby zdrowia z budżetu państwa,
• Ograniczenie prywatyzacji.
  

Inne

PiS:

• 3 proc. PKB na armię – obecnie, po zmianach, budżet ma na wojsko wydawać 2 proc. PKB. PiS chce, by było to docelowo 3 proc. Taki wzrost w obecnych warunkach oznacza, że wydamy na ten cel rocznie o ok. 18 mld zł więcej,
  
• zmiany w wymiarze sprawiedliwości – prokurator generalny ma znów zostać podporządkowany ministrowi sprawiedliwości, a sędziowie i prokuratorzy będą musieli składać oświadczenia majątkowe,
  
• likwidacja NFZ – finansowanie służby zdrowia ma wrócić do budżetu, zlikwidowana ma zostać składka zdrowotna. Równocześnie PiS proponuje decentralizację – poszczególni wojewodowie mają zyskać większe kompetencje w zakresie wydawania pieniędzy na zdrowie. PiS chce też zapewnić dzieciom w wieku szkolnym dostęp do opieki lekarskiej, stomatologicznej i pielęgniarskiej,
  
• tanie mieszkania – na terenach dostarczonych bezpłatnie przez państwo mają być budowane mieszkania pod wynajem. W czynszu zawarta będzie rozłożona na długi okres spłata kredytu.

PO:

• utrzymanie programu budowy dróg lokalnych – w 1 mld zł rocznie,
  
• upowszechnienie budżetów partycypacyjnych,
  
• 2 proc. PKB na armię,
  
• wzmocnienie garnizonów na wschodzie kraju,
  
• rozwinięcie obrony terytorialnej,
  
• ograniczenie finansowania partii z budżetu,
  
• mieszany system wyborczy do Sejmu i Senatu,
  
• likwidacja Funduszu Kościelnego.

Zjednoczona Lewica:

• zniesienie ustawy antyaborcyjnej, edukacja seksualna w szkołach, ustawa o związkach partnerskich,
  
• ochrona ogródków działkowych,
  
• 50 proc. wydatków na armię ma trafiać do polskich firm.

Kukiz’15:

• jednomandatowe okręgi wyborcze i obligatoryjne, bezprogowe referenda,
  
• wybierany w wyborach prezydent na czele rządu,
  
• jawne oświadczenia majątkowe sędziów,
  
• finansowanie partii z datków obywateli, zniesienie ich finansowania z budżetu,
  
• powołanie Obrony Terytorialnej.

KORWiN:

• wzmocnienie armii,
  
• dystans wobec UE.

Nowoczesna:

• ograniczenie kadencji posłów do dwóch,
  
• odpis 1 proc. CIT na kulturę.

PSL:

• 150 mld zł inwestycji w rolnictwo,
  
• odnawialne źródła energii w każdym domu,
  
• szkody łowieckie wyrządzane rolnikom mają być opłacane przez państwo,
  
• 65 proc. składki za polisę na ubezpieczenie produkcji rolnej ma sfinansować budżet.

Razem:

• ograniczenie wysokości uposażenia posłów,
• zmiana systemu finansowania partii politycznych,
• wprowadzenie systemu pojedynczego głosu przechodniego;
• kadencyjność parlamentarzystów, wójtów, burmistrzów i prezydentów,
• obowiązek głosowania w Sejmie nad referendum, pod którym podpisało się przynajmniej 500 mln osób.
  

Gdzie sprawdzić szczegóły:

Deklaracje programowe opublikowane są na stronach poszczególnych ugrupowań. Przygotowując naszą prezentację, korzystaliśmy właśnie z tych źródeł. Ponadto braliśmy pod uwagę niektóre zapowiedzi polityków. Podajemy adresy internetowe, pod jakimi można znaleźć programy: PiS.org.pl, Wybory.Platforma. org, Nowoczesna.org , RuchKukiza.pl, LewicaRazem.org, KosiniakKamysz.pl, PartiaRazem.pl.

Szczegółowa analiza tego, jak poszczególne propozycje wpłyną na nasze portfele – kto zyska, kto straci – zawarta jest w raporcie Centrum Analiz Ekonomicznych „CenEA” „Programy wyborcze 2015: kto zyska, kto straci i ile to będzie kosztowało”. Dostępny na stronie www.cenea.org.pl.

Tekst ukazała się w najnowszym numerze "Wprost", dostępnym w kioskach i salonach prasowych na terenie całej Polski. Najnowsze wydania można zakupić również w wersji do słuchania oraz na  AppleStore i GooglePlay. "Wprost" dostępny jest także w formie e-wydania.