Komisja Wenecka krytykuje nowelizację ustaw sądowych. „Dalsze podważanie niezależności sądów”

Komisja Wenecka krytykuje nowelizację ustaw sądowych. „Dalsze podważanie niezależności sądów”

Posiedzenie Komisji Weneckiej
Posiedzenie Komisji Weneckiej Źródło: Twitter / Venice Comission
Komisja Wenecka przedstawiła 14-stronicowy dokument poświęcony najnowszym zmianom w polskim sądownictwie. Dokument jest krytyczny wobec nowelizacji ustaw sądowych.

Komisja wyraziła zrozumienie dla trudnej sytuacji polskiego rządu, który ustawami z 2017 roku „umożliwił władzy ustawodawczej i wykonawczej szeroko zakrojone ingerowanie w wymiar sprawiedliwości”, co „tworzyło zagrożenie dla niezależności sądownictwa”. Jak jednak czytamy dalej, „niestety niektóre poprawki z grudnia 2019 roku mogą zostać odebrane jako dalsze podkopywanie niezależności sądownictwa podczas próby rozwiązania problemów z reformy 2017 roku. Poprzez te poprawki sędziowska wolność wypowiedzi i zrzeszania się zostały poważnie ograniczone.

Jak pisze Komisja Wenecka, polskie sądy będą dalej skutecznie powstrzymywane przed badaniem, czy inne sądy krajowe są „niezależne i bezstronne”. Dalszemu ograniczaniu uległ też udział sędziów w wymiarze sprawiedliwości. Sędziowskie samorządy zostały zastąpione, w istotnych kwestiach, kolegiami tworzonymi przez prezesów sądów mianowanych przez ministra sprawiedliwości. Komisja zwraca też uwagę na wprowadzenie nowych dyscyplinarnych wykroczeń i procedur dyscyplinujących. Sądy apelacyjne nie będą też mogły oceniać składów izb sądów niższych instancji. Ograniczana będzie też rola sędziów w Sądzie Najwyższym w procesie wyboru pierwszego prezesa SN.

W odnośniku zamieszczamy pełne stanowisko komisji.

Co zakłada projekt autorstwa posłów PiS?

Nowelizacja ustawy o ustroju sądów powszechnych, Sądzie Najwyższym i innych ustaw wzbudza duże kontrowersje. Zakłada wprowadzenie zmian dyscyplinujących sędziów. Wprowadza odpowiedzialność dyscyplinarną sędziów za „działania lub zaniechania mogące uniemożliwić lub istotnie utrudnić funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości, za działania kwestionujące skuteczność powołania sędziego oraz za „działalność publiczną niedającą się pogodzić z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów”. W projekcie zapisano, że podważanie statusu innych sędziów – w tym wskazanych przez nową Krajową Radę Sądownictwa – będzie najcięższym deliktem dyscyplinarnym. Ustawa nie dopuszcza także do kwestionowania umocowania sądów i trybunałów, konstytucyjnych organów państwowych przez Sąd Najwyższy. Zabrania też dokonywania oceny zgodności z prawem powołania sędziego na urząd i jego uprawnień przez SN lub inny organ władzy.

Czym jest Komisja Wenecka?

Europejska Komisja na rzecz Demokracji przez Prawo, szerzej znana pod nazwą Komisji Weneckiej, jest organem doradczym Rady Europy złożonym z niezależnych ekspertów w dziedzinie prawa konstytucyjnego i międzynarodowego, sędziów sądów najwyższych i trybunałów konstytucyjnych państw członkowskich, członków parlamentów narodowych oraz urzędników służby cywilnej.

Powstała w 1990 r. w czasie transformacji ustrojowej państw Europy Środkowej i Wschodniej. W jej skład wchodzi obecnie łącznie 59 państw. Ponadto wiele państw posiada status obserwatora, a OBWE oraz Komisja Europejska uczestniczą w sesjach plenarnych Komisji Weneckiej. Działalność Komisji dotyczy 3 głównych obszarów: instytucje demokratyczne i prawa podstawowe; sprawiedliwość konstytucyjna oraz wybory, referenda i partie polityczne.

Głównym zadaniem Komisji jest wydawanie opinii prawnych dotyczących projektów aktów prawnych przygotowanych przez poszczególne państwa bądź aktów prawnych mających już moc prawną. Jak dotąd Komisja wydała ponad 500 takich opinii na temat ponad pięćdziesięciu krajów. ETPCz tylko od 2002 r. w ponad 50 sprawach powołał się na opracowania Komisji Weneckiej.

Czytaj też:
Beata Kempa domaga się dymisji marszałka Grodzkiego. „Miejsce bijących w Polskę jest na śmietniku politycznym"
Czytaj też:
Grodzki: PiS wyobrażało sobie, że będę łatwym przeciwnikiem

Źródło: WPROST.pl / venice.coe.int