Kalejdoskop kulturalny

FILM

Przeciw reżimowi

Mohammad Rasoulof to jedyne nazwisko, jakie pojawia się na ekranie podczas projekcji filmu „Rękopisy nie płoną”. Reszty twórców nie podpisano z obawy przed represjami. Irańska produkcja została zrealizowana bez pozwolenia władz, przez artystę, który w 2010 r. został skazany w politycznym procesie na sześć lat więzienia i 20 lat zakazu wykonywania zawodu. Wyrok po apelacjach zawieszono. Tak mocnego filmu o irańskim reżimie nie było. To nawiązanie do czystek z lat 1988-1999, kiedy system rozprawiał się z artystami i intelektualistami. Zginęło wówczas blisko 80 wrogów władzy. Obraz jest portretem grupy pisarzy. Jeden z nich napisał powieść wspomnieniową.

Prawdziwą. Kopie rękopisów daje dwóm najbardziej zaufanym przyjaciołom. Rasoulof pokazuje ludzi zniszczonych, wyczerpanych, odartych z godności. Niemal pozbawionych siły do walki. Jednocześnie jednak widz śledzi poczynania funkcjonariuszy służby bezpieczeństwa i urzędu cenzury. W „Rękopisach...” nie ma bowiem czerni i bieli. To mądra, wnikliwa panorama postaw wobec autorytarnej władzy. Rejestr motywów, jakie kierują ludźmi w opresyjnymkraju, i punktów, w których przecinają się moralność, pragnienie normalnego życia, wola przetrwania. Dawny pisarz i przyjaciel okazuje się najgroźniejszym cenzorem, bezwzględnym neofitą autorytarnej ideologii. Jeden z oprawców zarobione pieniądze niesie do lekarza, aby ratować dziecko. Dysydent gotów jest poświęcić świadectwo prawdy o reżimie, by dostać paszport i pozwolenie opuszczenia kraju, bo przed śmiercią chciałby raz jeszcze zobaczyć mieszkającą za granicą córkę. „Rękopisy...” to także obraz społeczeństwa. Inwigilowanego, przeżartego przez działania bezpieki. Akt oskarżenia totalitarnej władzy. Glosą do filmu są losy współczesnych reżyserów z Iranu. Kurda Bahmana Ghobadiego, który po latachwygnania waha się, czy może bezpiecznie odwiedzić matkę w Teheranie. Jego brata Behrouza, niedawno wypuszczonego z więzienia. Jafara Panahiego, którego aresztowanie wywołało głośne protesty na europejskich festiwalach. A wreszcie samego autora „Rękopisy nie płoną”. Po serii represji w zeszłym tygodniu Mohammad Rasoulof odzyskał paszport i wyjechał z Iranu.

„RĘKOPISY NIE PŁONĄ” mocny portret irańskich dysydentów

Krzysztof Kwiatkowski

„RĘKOPISY NIE PŁONĄ”, REŻ. MOHAMMAD RASOULOF, ART HOUSE

FILM

Smoki wikinga

WOJNA STUDIÓW DREAMWORKS I PIXAR TRWA. „Jak wytresować smoka 2” to kolejna po „Shrekach” czy „Kung-fu pandzie” animowana propozycja familijna z portfolio tej pierwszej wytwórni. Twórcy malują na ekranie spektakularny wizualnie, trójwymiarowy świat wikingów i smoków. W odróżnieniu od pierwszej części teraz oba gatunki żyją z sobą w zgodzie. Ale u wrót wyspy Berk czyha wróg z własną armią stworów. Warto zanurzyć się w ten świat. Krzysztof Kwiatkowski

„JAK WYTRESOWAĆ SMOKA 2”, REŻ. DEAN DEBLOIS, UIP

DVD

Ucieczka nazisty

„ANIOŁ ŚMIERCI” JEST ŚMIAŁĄ PROPO- ZYCJĄ. Lucía Puenzo ekranizuje własną powieść o doktorze Josefie Mengelem ukrywającym się w latach 60. w Argentynie. To częściowo zakorzeniona w rzeczywistości historia eksperymentów prowadzonych przez niego na dziewczynce w Patagonii. Niestety, brakuje tu próby wgłębienia się w psychikę inteligentnego potwora. Reżyserka tworzy portret powierzchowny, pełen nachalnych metafor. Ciekawi jednak próba rekonstrukcji procesu wnikania nazistów w argentyńskie społeczeństwo. Film o potencjalnym losie zbrodniarza pobudza wyobraźnię. Krzysztof Kwiatkowski

„ANIOŁ ŚMIERCI”, REŻ. LUCÍA PUENZO, HAGI FILM

MUZYKA

Lana na poziomie

ULUBIENICA WIELU MUZYKÓW (przyznał to niedawno w Warszawie np. Miles Kane) przez część krytyki i publiczności traktowana jest wyłącznie jak marketingowa kreacja. Lana Del Rey na wydanym ku zdziwieniu niektórych drugim albumie nie zaskakuje, ale staje się bardziej pewna swoich możliwości niż na debiutanckim krążku. Perfekcyjna jak zawsze stylizacja gatunkowa tym razem towarzyszy stonowanej, balladowej poetyce, także dzięki idealnej produkcji i prostym aranżom jednego z muzyków The Black Keys. Mniej tu może niż na pierwszej płycie oczywistych przebojów, ale poziom kompozycji jest zaskakująco wysoki.

Piotr Metz

LANA DEL REY, „ULTRAVIOLENCE”, UNIVERSAL

MUZYKA

Klasa bez rewolucji

O DZIWO, TO PIERWSZY SOLO- WY PROJEKT CHRISSIE HYN- DE – od 35 lat wokalistki The Pretenders. Zrealizowany z niespodziewanym zestawem gości – wśród nich m.in. Neil Young i tenisista John McEnroe. Muzycznie bardziej popowy niż wcześniejsze dokonania Hynde. Na szczęście niepodrabialny wokal i ta sama co zawsze poza na okładce nie pozostawiają wątpliwości, to wciąż zbuntowana Chrissie. Bez rewolucji, ale z klasą, którą udało jej się zachować bez popadania w komiksową śmieszność. W przeciwieństwie do wielu jej muzycznych rówieśników. Piotr Metz

CHRISSIE HYNDE, „STOCKHOLM”, CAROLINE

KSIĄŻKA

Młot na przemijanie

FRANCUZKĘ YASMINĘ REZĘ rozsławiły dramaty „Sztuka” i „Bóg mordu” – na podstawie tej drugiej książki Roman Polański nakręcił „Rzeź”. Teraz mamy okazję poznać inne oblicze pisarki. „Hammerklavier. Zmasakrowane arcydzieło” to zbiór krótkich, niekiedy bardzo krótkich, aforystycznych próz. Wszystkie w taki czy inny sposób traktują o upływającym czasie i związanym z tym poczuciem straty. Ale Reza stroni od łzawych sentymentów. Jej książka (tytuł pochodzi od potocznej nazwy słynnej sonaty Beethovena) jest właściwie kolekcją lapidarnych, bezwzględnych puent. Mocna rzecz. Piotr Kofta

YASMINA REZA, „HAMMERKLAVIER. ZMASAKROWANE ARCYDZIEŁO”, PRZEŁ. ANDRZEJ KRZYWICKI, NISZA 2014

KSIĄŻKA

Duńska żałoba

ZASTĘPY SKANDYNAWÓW piszących kryminały zdają się nieprzebrane. Spod ziemi wyrasta kolejny – Duńczyk Michael Katz Krefeld. Jego „Wykolejony”, otwierający serię o pogrążonym w żałobie, zapitym policjancie z Kopenhagi, jest dość obiecujący. Może Krefeld to nie ścisła czołówka ekstraklasy, ale z pewnością przyzwoity średniak, który nie musi się obawiać wypadnięcia z ligi. Oprócz klasycznych rozwiązań fabularnych (zaginiona dziewczyna, handlarze żywym towarem, seryjny morderca ze słabością do taksydermii) dostajemy tu dodatkowy smaczek – pokręcone relacje duńsko-szwedzkie. Piotr Kofta

MICHAEL KATZ KREFELD, „WYKOLEJONY”, PRZEŁ. ELŻBIETA FRĄTCZAK-NOWOTNY, WYD. LITERACKIE 2014

TOP 10 KINO

1. „Jak wytresować smoka 2”

reż. Dean DeBlois

IMPERIAL CINEPIX

2. „Czarownica”

reż. Robert Stromberg

DISNEY

3. „22 Jump Steet”

reż. Phil Lord, Christopher Miller

UIP

4. „Na skraju jutra”

reż. Doug Liman

WARNER BROS.

5. „Rio 2”

reż. Carlos Saldanha

IMPERIAL CINEPIX

6. „Gwiazd naszych wina”

reż. Josh Boone

IMPERIAL CINEPIX

7. „Wypisz, wymaluj... miłość”

reż. Fred Schepisi

KINO ŚWIAT

8. „Niebo istnieje... naprawdę”

reż. Randall Wallace

UIP

9. „Milion sposobów jak zginąć na Zachodzie”

reż. Seth MacFarlane

UIP

10. „X-Men: przeszłość, która nadejdzie”

reż. Bryan Singer

IMPERIAL CINEPIX

DANE WEDŁUG STATYSTYK MULTIKINA DOTYCZĄ OKRESU 20-22.06.2014

TOP 10 MUZYKA

1. „Ultraviolence”

Lana Del Rey

POLYDOR UK / UNIVERSAL MUSIC PL

2. „Ultimate Santana”

Carlos Santana

SONY MUSIC PL / SONY BMG MUSIC PL

3. „The Hunting Party”

Linkin Park

WARNER MUSIC / WARNER MUSIC PL

4. „DaDaDam”

Perfect

POLSKIE RADIO / WARNER MUSIC PL

5. „Mini World”

Indila

UNIVERSAL MUSIC PL

6. „N.E.O.”

Pięć Dwa

MY MUSIC

7. „European Jazz (2013)”

Różni wykonawcy

MY MUSIC

8. „Chi”

Eldo

MY MUSIC

9. „Ghost Stories”

Coldplay

WARNER MUSIC / WARNER MUSIC PL

10. „Strug. Leśmian. Soyka”

Adam Strug, Stanisław Soyka

UNIVERSAL / UNIVERSAL MUSIC PL

TOP 10 KSIĄŻKI

1. „Gwiazd naszych wina”

John Green

BUKOWY LAS

2. „Pochłaniacz”

Katarzyna Bonda

WYDAWNICTWO MUZA

3. „Zdrada”

Paulo Coelho

DRZEWO BABEL

4. „Syn”

Jo Nesbo

WYDAWNICTWO DOLNOŚLĄSKIE

5. „Opowieści z Narnii. Lew, Czarownica i stara szafa”

C.S. Lewis

MEDIA RODZINA

6. „Pan Mercedes”

Stephen King

ALBATROS

7. „Grand”

Janusz L. Wiśniewski

WIELKA LITERA

8. „Akademia pana Kleksa”

Jan Brzechwa

WYDAWNICTWO GREG

9. „Ten jedyny”

Emily Giffin

WYDAWNICTWO OTWARTE

10. „Wszystko zależy od przyimka”

Jerzy Bralczyk, Jan Miodek, Andrzej Markowski

AGORA