"Podczas rutynowych odkrywek natrafiliśmy na malowidło, które nas zaintrygowało. Przypuszczalnie odkryliśmy wizerunek Inki, żony Leszczyńskiego, jest to prawdopodobnie fragment większej kompozycji malarskiej. Malowidło odkryto w pokoju, w którym w drugiej połowie lat 30. mieszkał i tworzył Witkacy. Wiele wskazuje na to, że Witkacy jest jego autorem" - powiedział konserwator Sławomir Stępień.
We wtorek w dawnym dworku Leszczyńskich zaprezentowano dziennikarzom fragmenty malowidła. "Byłaby to pierwsza znana kompozycja Witkacego namalowana na ścianie" - podkreślił Stępień.
"Witkacy mieszkał w tym pokoju przez cztery lata, od 1935 do 39 roku. Mogło to być jego malowidło osobiste, tylko dla niego, a nikogo z zewnątrz. Wątpię, żeby wpuścił kogoś, kto by malował w jego pokoju" - powiedział Stępień. Zwrócił też uwagę na typowe dla lat 30. elementy malowidła, m.in. uczesanie kobiety.
Współautorka odkrycia Barbara Czajkowska-Palusińska podkreśla jednak, że "odkrycie musi być potwierdzone przez historyków sztuk i badania chemiczne". Sugeruje też, by z ostatecznym przypisaniem autorstwa Witkacemu poczekać. Choć uważa, że istnieje duże prawdopodobieństwo, że badania to potwierdzą.
Witkacy w trakcie pobytu u Leszczyńskich malował i mieszkał w pokoju, gdzie natrafiono na fragmenty malowidła. Według Stanisława Lawery, sołtysa Tarnowca i inicjatora badań, artysta w tym czasie na pakowym papierze namalował pastelami ok. 100 prac. Niektóre z nich, powieszone na ścianach pokoju, widział już po śmierci Witkacego Jan Hańba, który miał wtedy 7-9 lat. "Pamiętam kobietę i stworki na ścianach" - opisuje.
Obecnym właścicielem dworku jest miejscowa Gminna Spółdzielnia.
"W tym momencie nie potrafię powiedzieć, co zrobimy. Chcielibyśmy, żeby pokój Witkacego był dostępny dla zwiedzających, a w dworku mieszkali turyści" - mówi prezes spółdzielni, Krystyna Ciepiela. Zaznaczyła, że liczy na pomoc m.in. Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnowieckiej.
Zdaniem kierownika krośnieńskiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków, Antoniego Bosaka, "teraz ruch należy do właściciela, który zadecyduje, czy odsłaniamy całkowicie, czy też zabezpieczamy".
Konserwatorów do podjęcia prób zachęcił sołtys Lawera, który chciał potwierdzić relacje starszych mieszkańców o działalności Witkacego w Tarnowcu. Czajkowska-Palusińska i Stępień prośbę sołtysa spełnili nieodpłatnie.
Właściciel dworku filozof Jan Leszczyński był przyjacielem Witkacego. Z kolei jego żona Janina wcześniej miała być sympatią artysty.
Witkacy był dramaturgiem, malarzem, teoretykiem sztuki i filozofem. Należał do najwybitniejszych polskich twórców pierwszej połowy poprzedniego stuleci. 17 września 1939 roku - w wieku 54 lat - na wieść o wkroczeniu Armii Czerwonej do Polski popełnił samobójstwo.
em, pap