Polacy pokochali podcasty. Z badania Tandem Media wynika, że obecnie korzysta z nich blisko 31 proc. internautów. Nie ma w tym nic zaskakującego. Słuchanie podcastów jest banalnie proste i wygodne – wystarczy mieć komputer lub smartfona z dostępem do internetu.
Jest to również doskonałe rozwiązanie dla wszystkich cierpiących na brak czasu. Czytanie artykułów czy oglądanie filmów na Youtube wymaga pełnego skupienia uwagi na tej jednej czynności. W przypadku podcastów jest zupełnie inaczej. Stoisz w korku? Idziesz na spacer z psem? Musisz posprzątać mieszkanie? Masz przed sobą długi trening? W tym samym czasie możesz włączyć ulubiony podcast.
Nie muszę dodawać, że sporą rolę odgrywa słowo „darmowe” – za dostęp do zdecydowanej większości podcastów nie trzeba płacić. Co więcej, wsłuchując się w głos prowadzącego, można odnieść wrażenie, że mówi on bezpośrednio do nas i uczestniczymy w wyjątkowej rozmowie, która została przygotowana tylko i wyłącznie dla nas.
Jak znaleźć wartościowe podcasty?
Gdy wpiszemy w wyszukiwarkę w popularnych aplikacjach takich jak Spotify czy Soundcloud hasło „podcast” na ekranie zobaczymy listę długą jak kolejka na Giewont w letni dzień. Bo podcastów w sieci jest całe mnóstwo – od motywacyjnych, po kryminalne, dietetyczne, historyczne, polityczne, kulturalne aż po historie z życia gwiazd.
Jak więc znaleźć te najbardziej wartościowe? Ja chciałabym was zachęcić do podcastów naukowych i popularnonaukowych. Od razu zaznaczam, że nie mają one nic wspólnego z nudnymi wykładami odczytywanymi z kartki przez nauczycieli czy wykładowców. Niektóre opowieści są tak wciągające, że naprawdę ciężko się od nich oderwać i przestać na jednym odcinku. Oto subiektywne zestawienie najciekawszych podcastów popularnonaukowych.
Crazy Nauka
Wielu z nas na hasło „nauka” przewraca oczami. Tymczasem Ola i Piotr Stanisławscy udowadniają, że nauka może być naprawdę pasjonująca. Ich ogromny wkład w popularyzowanie nauki został dostrzeżony – w 2020 roku otrzymali nagrodę POP Science Śląskiego Festiwalu Nauki. Na swoim koncie mają również nagrodę „Popularyzator Nauki” PAP Nauka w Polsce.
Poruszają niezwykle ciekawe kwestie. Z ich podcastów można się dowiedzieć m.in. że pszczoły mogą pracować na lotnisku i wykrywać przemyt narkotyków. W innym odcinku obalają kłamstwa w służbie propagandy i dezinformacji, którymi posługiwała się radziecka propaganda. Opowiadają także o grzeszkach wykorzystywanych w wyścigu kosmicznym.
A miłośnikom true crime szczególnie polecam odcinek, w którym Ola i Piotr Stanisławscy opowiadają, jak nauka w nieszablonowy sposób wspiera kryminalistykę i jak pyłki roślin mogą pomóc w połączeniu sprawcy z miejscem porzucenia ciała ofiary.
Radio naukowe
„O nauce z naukowcami” – to proste hasło przyświeca działalności Radia Naukowego. Za tym jednym z najbardziej popularnych podcastów stoi dziennikarka Karolina Głowacka. W około godzinnych rozmowach oddaje głos naukowcom, którzy opowiadają o aktualnych badaniach czy wyzwaniach na przyszłość.
Dzięki temu podcastowi dowiemy się m.in. jak wygląda genetyczny portret Polaków, co nasz mózg ma wspólnego z cebulą i czy dinozaury stworzyłby cywilizację. Autorka i jej goście zdradzają również, dlaczego przez stulecia uważano, że sen jest stanem bliskim śmierci i z jakich powodów wino dzieciom we francuskich stołówkach przestano serwować dopiero w połowie XX wieku
Podcast o mózgu
Mózg, nauka, edukacja, emocje, relacje – to tematy, którymi zajmuję się na co dzień – mówi o sobie Urszula Dąbrowska, biolog molekularny i twórczyni „Podcastu o mózgu”. W krótkich 20-25 minutowych audycjach poznajemy proste tricki i sprytne lifehacki, jak usprawnić pracę naszego mózgu. Autorka przekonuje, że wiedza o mózgu pozwala nie tylko lepiej rozumieć siebie i innych oraz sprawniej działać, ale przede wszystkim być bardziej szczęśliwym.
Urszula Dąbrowska pochyla się m.in. nad funkcjonowaniem mózgu psychopaty. Jak to jest, że jest on czasem charyzmatyczny a niekiedy skrajnie niebezpieczny? Czy mózg ma poczucie humoru? Czy dawanie prezentów to tylko zakamuflowany egozim? Jak to się dzieje, że robimy się senni i co robi mózg, kiedy my tracimy kontakt z otoczeniem? – odpowiedzi na te i inne pytania znajdziemy w „Podcaście o mózgu”.
PISM on air
Coś dla siebie znajdą także pasjonaci polityki zagranicznej. Swój własny podcast prowadzi bowiem Polski Instytut Stosunków Międzynarodowych. W serwisach Spotify oraz Soundcloud znajdziemy ponad 600 rozmów poświęconych najważniejszym wydarzeniom ze świata.
Eksperci PISM na bieżąco komentują najbardziej palące kwestie takie jak przebieg wojny w Ukrainie, napięte relacje między państwami Bliskiego Wschodu czy też rosnącą rolę Chin w światowej gospodarce. Dzięki 10-15 minutowym podcastom można szybko zorientować się w sytuacji na świecie i przy okazji mieć pewność, że czerpiemy wiedzę ze sprawdzonego źródła.
Dudek o historii
Politolog, historyk, publicysta, profesor UKSW, były członek Rady IPN, a teraz również twórca podcastu. Antoni Dudek w swojej serii podcastów pochyla się nad historią Polski. Jak sam podkreśla – snuje opowieść o naszej bliższej i odleglejszej przeszłości bez emocji i agitacji.
– O historii można opowiadać na różne sposoby i w różnym celu. Mój kanał ma motto: O historii bez histerii. Opowiadam zatem o przeszłości spokojnie, ważąc racje i nie wmawiając słuchaczom, że głoszę prawdę. Ja do niej jedynie dążę, z pełną świadomością, że jest to cel w pełni nieosiągalny – mówi autor.
Antoni Dudek stara się m.in. odpowiedzieć na pytanie, czy Okrągły Stół był targowicą, zmową elit czy też pokojowym przekazaniem władzy. Z podcastu dowiemy się także, na czym polegała tzw. afera Rywina i dlaczego pierwszym premierem po przełomie ustrojowym ’89 został Tadeusz Mazowiecki.
Historyk pochylił się także nad tzw. „wojną na górze”. Czy była ona tylko konfliktem personalnym premiera Mazowieckiego i ówczesnego lidera Solidarności Lecha Wałęsy? – zastanawia się w jednym z odcinków swojego podcastu, który od niedawna bije w sieci rekordy popularności.
Nauka to lubię
Tomasza Rożka nikomu nie trzeba przedstawiać. Doktor nauk fizycznych, dziennikarz, popularyzator nauki i założyciel fundacji Nauka To Lubię. Autor tekstów do wielu popularnych tytułów prasowych, laureat nagród dziennikarskich, autor książek i wykładowca. Do swojego bogatego CV może także dopisać: twórca podcastu.
W „Nauka To Lubię” w przystępny sposób odpowiada na pytania, nad którymi wielu z nas się zastanawia, ale obawia się je zadać. Tomasz Rożek wyjaśnia zarówno, czym jest bitcoin, czy grozi nam głód, jak i rozwiewa najpopularniejsze mity na tematów soków oraz zastanawia się, czy upał w końcu nas zabije.
Wiele odcinków jest poświęconych kosmosowi – autor podcastu opisuje wszystkie planety i zdradza największe tajemnicy Słońca, czyli najbliższej nam gwiazdy. Z „Nauka To Lubię” dowiemy się również, jak mierzyć wysokość szczytów, jaka jest wytrzymałość ludzkiego ciała, a także czy warto kupować tabletki z jodem na promieniowanie.
Naturalnie z WWF
WWF to jedna z najbardziej znanych na świecie organizacji pozarządowych zajmujących się ekologią i ochroną przyrody. Z pewnością większość z nas kojarzy charakterystyczną pandę z logo WWF. Nie każdy jednak wie, że organizacja prowadzi także swój własny podcast „Naturalnie z WWF”, który potwierdza tezę, że świat przyrody jest naprawdę fascynujący.
To właśnie z tego podcastu można się dowiedzieć, że w Bałtyku żyją walenie. Że część z blisko 200 rysi mieszkających w Polsce znalazła swój dom na poligonach wojskowych. Że mimo kilkudziesięciu lat ochrony gatunku, dziennie ginie nawet 55 słoni. W „Naturalnie z WWF” poruszane są także niezwykle ważne kwestie jak pożary lasów czy wysychanie rzek – eksperci w jasny i klarowny sposób wyjaśniają, co może się stać, jeśli nie zaczniemy dbać o nasze środowisko naturalne.
Polihistor
– Nad wszystkim panuje przekonanie, że nie istnieją proste odpowiedzi, a na każdy temat warto poświęcić przynajmniej godzinę. Niezależnie, czy mowa o szansach na uniknięcie rozbiorów Polski, czy o możliwości użycia bomby atomowej przez Władimira Putina – mówi dr Bartosz Gajos, autor podcastu Centrum Dialogu im. Juliusza Mieroszewskiego Polihistor. Twórca zaprasza do rozmów ekspertów z dziedziny polityki, historii i kultury. Co ich łączy? Fascynacja regionem Europy Środkowej oraz Wschodniej.
Autor nie waha się poruszać trudnych tematów. Wraz z prof. Jackiem Tebinką zastanawiał się, czy Polska umiejętnie wykorzystała wybuch wojny niemiecko-sowieckiej i czy w 1941 roku można było zmusić Józefa Stalina do uznania granicy z traktatu ryskiego.
W jednym z odcinków wraz z prof. Richardem Butterwickiem-Pawlikowskim pochylił się nad konstytucją 3 maja. Czy Katarzyna II mogła ją zaakceptować? Które państwo było najbardziej zainteresowane rozbiorem Polski? Czy Stanisław August Poniatowski był zdrajca? Odpowiedzi na te i inne historyczne zagwozdki przynosi nam podcast „Polihistor”.
Przed obrazem
Joanna Żelazińska przychodzi z pomocą tym, którzy kochają sztukę, ale aktualnie nie mają możliwości wybrania się do muzeum. W podcaście „Przed obrazem – muzeum w słuchawkach” w fascynujący sposób odkrywa tajemnice najbardziej znanych galerii w kraju i za granicą. Autorka pokazuje, że do muzeów warto udać się nie tylko po to, żeby obejrzeć znane dzieła.
Doskonałym przykładem jest Muzeum Narodowe w Gdańsku, które każdego roku przyciąga tłumy odwiedzających za sprawą tryptyku „Sąd Ostateczny” autorstwa Jansa Memlinga. Joanna Żelazińska zdradza, że w zakamarkach muzeum czai się mnóstwo innych dzieł wartych uwagi. W jednym z odcinków autorka opowiada, że „Portret gdańskiej patrycjuszki” autorstwa Antona Moellera pozwala zrekonstruować codzienność młodej gdańszczanki końca XVI wieku.
Przekonuje, że słynny Luwr, czyli największe muzeum świata, to nie tylko „Mona Lisa” Leonarda da Vinci i „Wolność wiodąca lud na barykady” Eugene Delacroix, ale także „Śmierć Marii” Caravaggia, który miał początkowo zawisnąć w jednej z kaplic kościoła Karmelitów Bosych w Rzymie. Obraz wywołał jednak ogromne kontrowersje za sprawą przedstawienia matki Jezusa. W niczym nie przypomina ona Marii znanej z innych arcydzieł. Jedna z legend głosiła, że za modelkę malarzowi posłużyła martwa prostytutka wyłowiona z Tybru.
Podcast Muzeum Historii Polski
„Zawsze o historii, zawsze na najwyższym poziomie” – tak do słuchania swoich podcastów zachęca Muzeum Historii Polski. Audycje są podzielone na kilka kategorii – coś dla siebie znajdą zarówno pasjonaci Polski Piastów i Jagiellonów, jak i nieco nowszej historii z okresu II wojny światowej czy Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej.
Twórcy poruszają także kwestie z najnowszej historii. Ile prawdy jest w niedawnych twierdzeniach rzecznika Kremla oraz patriarchy Moskwy Cyryla, jakoby w swojej historii Rosja nigdy nikogo nie napadła? Czy Niemcy rozliczyły się ze swojej mrocznej przeszłości, a państwa Europy Środkowej i Wschodniej mogą domagać się reparacji od współczesnej Rosji? Co o polsko-węgierskich relacjach mówi nam znane przysłowie „Polak, Węgier, dwa bratanki, i do szabli, i do szklanki”?
Nauka to polska specjalność
Wielkie postacie polskiej nauki
Przeczytaj inne artykuły poświęcone polskiej nauce
Projekt współfinansowany ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki w ramach programu „Społeczna Odpowiedzialność Nauki”