Strefę Schengen - bez kontroli osobowych na granicach wewnętrznych - tworzy większość "starych" państw UE (bez Irlandii i Wielkiej Brytanii) wraz z Norwegią i Islandią.
Dokument końcowy Rady Europejskiej podkreśla wagę szybkiego zniesienia kontroli na wewnętrznych granicach UE oraz wzmocnienie kontroli na jej granicach zewnętrznych.
"Biorąc to pod uwagę, podkreśla się potrzebę solidarności oraz sprawiedliwego dzielenia się przez wszystkie kraje członkowskie odpowiedzialnością w tej dziedzinie, łącznie z ponoszeniem kosztów" - czytamy w dokumencie.
Według jednego z polskich dyplomatów oznacza to, że Polska, która poza Finlandią ma najdłuższą zewnętrzną granicę wspólnotową, będzie mogła wyciągnąć rękę po pieniądze na jej ochronę.
We wnioskach znalazło się też zobowiązanie dla Rady ministrów spraw wewnętrznych i sprawiedliwości oraz Komisji Europejskiej do ustanowienia do 2006 r. wspólnotowego funduszu zarządzania granicami.
Decyzje w sprawie granic mają zapadać kwalifikowaną większością głosów. Jedyny obszar, gdzie Unia będzie podejmować decyzje jednogłośnie, jest legalna migracja. Takiego wyłączenia domagały się Niemcy, ale zdaniem unijnych źródeł, taka decyzja Rady jest na rękę większości państw. Rządy chcą bowiem na poziomie krajowym ustalać, ilu imigrantów przyjmują na swój teren.
Zarówno migracja, jak i kwestia granic, są częścią tzw. Programu Haskiego, zakładającego ścisłą współpracę między państwami w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Był on tematem dyskusji Rady Europejskiej w piątek.
Rada zobowiązała ministrów spraw wewnętrznych i Komisję do ustanowienia do 2005 r. "odpowiednich struktur", które mają nawiązać współpracę w dziedzinie polityki azylowej. Jednolita polityka azylowa, zakładająca m.in. ustalenie jednolitych procedur ubiegania się o azyl w Unii Europejskiej, ma być wdrożona od 2010 roku.
em, pap