Projekty smart grid dotychczas na świecie są realizowane w skali regionalnej bądź lokalnej i dostosowuje się je do specyfiki oraz potrzeb dzielnicy, miasta lub regionu. Ale ich skala będzie rosła – kolejne uruchamiane elementy inteligentnych sieci przyczyniają się do efektywnego wykorzystywania energii oraz do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego obszaru, na którym zostały wdrożone. Inteligentne liczniki wraz z systemami zdalnego odczytu tworzą podstawowy element smart grid, tzw. smart metering, i pozwalają odbiorcom energii elektrycznej dokładnie monitorować zużycie prądu w gospodarstwie domowym czy w firmie, a w przyszłości umożliwią zdalne sterowanie zapotrzebowaniem na energię w domu.
Struktura inteligentnej sieci elektroenergetycznej
Elektroenergetyczną sieć inteligentną tworzy operator systemu dystrybucyjnego, czyli przedsiębiorstwo zajmujące się dystrybucją energii elektrycznej na danym terenie. Operator odpowiada za jej budowę i modernizację. Na taką sieć składają się wszystkie elementy systemu elektroenergetycznego: źródła energii, stacje transformatorowe, linie energetyczne, czujniki, sterowniki oraz, co najbliższe użytkownikom – inteligentne liczniki. Te ostatnie pozwalają nie tylko na zdalny odczyt danych pomiarowych, które są przesyłane do operatora za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, lecz także na dwustronną komunikację, czyli wysyłanie do licznika sygnałów sterujących. W Polsce operatorzy systemów dystrybucyjnych rozpoczynają program smart metering pod nazwą AMI (Advanced Metering Infrastructure).
Sens zmian
Program AMI będzie się wiązać z wieloma korzyściami dla klientów firm energetycznych, m.in. z dostępem do rzeczywistych danych dotyczących zużycia energii, możliwością rezygnacji z tzw. prognoz zużycia, brakiem wizyt kontrolera poboru energii, nowymi ofertami sprzedażowymi oraz możliwością szybszej identyfikacji i usuwania awarii w sieci. Smart metering będzie mógł być wykorzystany przez automatykę domową do sterowania urządzeniami, z których korzysta konsument. Dzięki dokładnej lokalizacji przeciążeń i strat sieciowych operator systemu dystrybucyjnego będzie mógł optymalizować zarządzanie siecią, podnosząc tym samym jakość, bezpieczeństwo i efektywność dostaw energii elektrycznej. Aby zapewnić konsumentom odpowiednią ochronę danych osobowych, operatorzy systemów dystrybucyjnych w naszym kraju ustalają zasady zbierania i przechowywania danych pomiarowych we współpracy z Urzędem Regulacji Energetyki (URE) oraz Generalnym Inspektorem Ochrony Danych Osobowych (GIODO). Dane pomiarowe z liczników konsumenckich będą traktowane na równi z danymi osobowymi i nie będą udostępniane firmom trzecim bez zgody konsumenta. W Europie smart metering w różnej skali jest wdrażany we wszystkich krajach. W Polsce AMI ma pomóc w realizacji zaleconego przez UE celu 20-proc. wzrostu efektywności energetycznej do 2020 r.
Konsument i prosument
Smart grid i smart metering są nieodzowne w kontekście możliwości rozwoju tzw. generacji rozproszonej. Polega ona na produkcji energii elektrycznej przez odbiorców w miejscu jej zużycia w małych i w bardzo małych jednostkach wytwórczych, przyłączonych bezpośrednio do sieci lokalnego operatora. Takie rozwiązanie pozwala uniknąć części kosztów przesyłu i dystrybucji. To przeciwieństwo modelu tradycyjnego, z elektrowniami systemowymi zlokalizowanymi blisko źródeł paliw, wymagającego przesyłania energii za pomocą sieci przesyłowych najwyższych napięć. Prosument będzie produkował energię ze źródeł przydomowych (panele fotowoltaiczne, turbina wiatrowa), zaspokajając w pierwszej kolejności swoje potrzeby energetyczne, a nadwyżki sprzedając poprzez sieć. W ten sposób jego rachunek rozliczeniowy za energię elektryczną może być niższy, a w skrajnej sytuacji prosument otrzyma dopłatę od innych użytkowników systemu, którą wyliczy operator systemu dystrybucyjnego. Takie bilansowanie wymaga oczywiście inteligentnych liczników. Wprowadzenie w Polsce do 2020 r. inteligentnych liczników dla 80 proc. odbiorców energii jest jednym z istotnych elementów realizacji założeń unijnego pakietu klimatyczno-energetycznego. ■
Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.