Zaznaczył, że przełom XIX i XX wieku, a szczególnie czas I wojny światowej, to złote czasy kartki pocztowej. Należy pamiętać, że była ona wówczas nowoczesnym środkiem komunikacji. Znane nam do dziś - mówił Sibora - tradycyjne symbole Wielkanocy jak pisanki, kurczaki i zajączki, bazie, jaskółki czy baby wielkanocne zdobiły kartoniki kartki pocztowej także w belle epoque.
Zeppeliny dla organisty
- Ale nie tylko, pomysłowość twórców pocztówek była dużo większa, pewien organista w Sieradzu w 1913 r. otrzymał życzenia - widzimy zeppelin, którym podróżowały pisklęta - powiedział Sibora. - Uderzano również w tony podniosłe. Może trudno dziś to sobie wyobrazić sobie, ale czas zmartwychwstania Chrystusa był też znakomitym pretekstem do wyrażania uczuć narodowych - mówił.
- Pobłogosław Chryste Panie/ Niech Ojczyzna zmartwychwstanie/ Alleluja, Alleluja - taki napis nie był niczym dziwnym na wielkanocnej pocztówce sprzed stu lat. Kartka pocztowa jako środek przekazu uczuć patriotycznych była elementem narodowego decorum - powiedział Sibora.
"Wstań polska męczennico"
- Łączenie wątków patriotycznych i religijnych było czymś naturalnym. Na jednej z pocztówek możemy zobaczyć zmartwychwstałego Chrystusa na tle krzyża, a nad nim wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej i napis "Królowo Korony Polskiej módl się za nami". Chrystusa otaczają chłopi w sukmanach oaz legioniści Dąbrowskiego. Widać białego orła w locie - opowiadał.
Inna karta przedstawia orła wydostającego się z pisanki, który "w szponach trzyma wielkanocne dzwony, powyżej wstęga z napisem »Boże zbaw Polskę«". Na innej karcie przedstawiono symboliczną Polonię zrywającą nałożone przez zaborców kajdany; "stojący obok niej Chrystus proroczo mówi: »Wstań więc polska męczennico/ Laurem uwieńcz skronie /Będziesz wolna jak i inni /W Jagiełłów koronie«".
Sibora zaznaczył, że wielkanocne życzenia często niosły przesłanie zgody narodowej. - Stąd mamy szlachcica w kontuszu składającego życzenia chłopu albo obrazek: włościanie, szlachta i polscy żołnierze stoją wokół krzyża lub wychodzą z mszy rezurekcyjnej - opowiadał.
Obrazy na pocztówkach
Sibora podkreślił, że kartki pocztowe często zdobiły prace twórców wybitnych: Włodzimierza Tetmajera, Leona Wyczółkowskiego i Jacka Malczewskiego, jak również bardziej kameralnych artystów tworzących już z myślą o przeniesieniu swojego dzieła na kartonik pocztówki: Stanisława Tondosa, Adama Semkowicza, Włodzimierza Żelechowskiego czy Bronisławy Rychter-Janowskiej.
zew, PAP