Warszawy nie odbudował, ale wzbogacił dziedzictwo narodowe USA

Warszawy nie odbudował, ale wzbogacił dziedzictwo narodowe USA

Dodano:   /  Zmieniono: 
Dornton Area, wybudowana według projektu Macieja Nowickiego już po jego śmierci, trafiła na listę amerykańskiego dziedzictwa narodowego 
Maciej Nowicki, największy polski architekt XX wieku, modernista o nowatorskich poglądach na architekturę i urbanistykę, znany i ceniony w Stanach Zjednoczonych, było mało znany w Polsce. Nigdy też nie zrealizowano jego nowatorskiej wizji odbudowy Warszawy. Postać polskiego architekta, którego pomysły zachwycały nowatorstwem i wizjonerskim wykorzystaniem technologii, przybliży 8 stycznia 2014 dr Jacek Friedrich, wykładowca Uniwersytetu Gdańskiego i dyrektor Muzeum Miasta Gdyni w wykładzie z cyklu „Za granicą sztuki” o , często skazanych na zapomnienie wybitnych polskich artystach emigrantach.
Urodzony w Czycie na Syberii (1910), absolwent Warszawskiej Politechniki już w swych pierwszych realizacjach, takich jak dom rodziców czy dom wypoczynkowy w Augustowie, dał wyraz atencji, jaką darzył zasady nowoczesnej architektury stworzone przez Le Corbusiera, u kórego odbył staż, jednak zinterpretowane na własny sposób. Podczas okupacji Nowicki był zaangażowany w działanie konspiracyjnych pracowni urbanistycznych i architektonicznych, jeszcze w czasie wojny opracowujących plany odbudowy Warszawy, a zaraz po jej zakończeniu stworzył w ramach Pracowni Wilanowskiej Biura Odbudowy Stolicy śmiałą i nowoczesną wizję architektoniczną, niestety nigdy niezrealizowaną. Konspiracyjnie wykładał też architekturę.

Kiedy w 1945 r. jako attaché kulturalny w Chicago i polski konsultant przy budowie siedziby ONZ w Nowym Jorku (budowano ją w latach 1947-53), wyjechał z Polski, zaczął działać w Stanach Zjednoczonych, obejmując kierownictwo szkoły designu na Uniwersytecie Stanowym Północnej Karoliny i wykładając na wielu amerykańskich uczelniach.
Obiektem, który na stałe zapisał go w historii światowej architektury, była Dorton Arena -  hala sportowo-widowiskowa w mieście Raleigh w Karolinie Północnej. Już po 20 latach budynek trafił na listę amerykańskiego dziedzictwa narodowego. Przed wyemigrowaniem z kraju zdążył zaprojektować m.in. modernistyczny Dom Wycieczkowy w Augustowie (dzisiejszy Zajazd "Hetman") i centrum sportowe na warszawskiej Pradze.
 
Przedwczesna śmierć zakończyła błyskotliwą karierę Macieja Nowickiego, architekta, którego projekty uznawane są za jedne z najbardziej nowoczesnych i wyprzedzających swój czas. Zginął w katastrofie samolotowej 31 sierpnia 1950 w Egipcie, wracając z Indii, gdzie projektował nowe miasto Czandigarh.

O Macieju Nowickim, funkcjonującym w Stanach Zjednoczonych jako Matthew Nowicki, usłyszymy 8 stycznia 2014, o godz. 17:30 w Info Boksie w Gdyni. Dr Jacek Friedrich opowie o tym co pozostawił po sobie polski architekt i co bezpowrotnie zostało utracone.

Wykład o Macieju Nowickim jest częścią zaplanowanego na osiem miesięcy cyklu „Za granicą sztuki", w ramach którego przedstawiani są także inni polscy artyści - uciekinierzy, wygnańcy, dobrowolni rezydenci, obywatele świata, których prace przekraczały granice w sztuce, otwierając świat na nowe idee, ale także dotykały granic światopoglądowych, środowiskowych czy pokoleniowych.

W cyklu, który rozpoczął się w październiku 2013 r., zaprezentowano już sylwetki: Olgi Boznańskiej, Józefa Czapskiego i Piotra Potworowskiego. W kolejnych miesiącach można będzie poznać postaci: Aliny Szapocznikow, Waleriana Borowczyka, Theodore'a Roszaka i rodziny Jarnuszkiewiczów oraz Krzysztofa Wodiczki. Autorem programu jest dr Hubert Bilewicz.

Więcej informacji na: www.muzeumemigracji.pl oraz facebook u 

Fot. By Justin Doub (Flickr) [CC-BY-2.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/2.0)], via Wikimedia Commons